Tỷ giá năm 2025: Dậy sóng từ đầu năm, USD tự do cao kỷ lục

Đồng VND đang trên đà kết năm với năm thứ tư liên tiếp giảm giá so với USD.

Mặc dù các yếu tố bất định liên quan đến thuế quan, giá vàng tăng sốc gây áp lực lên tỷ giá nhưng mức giảm giá từ đầu năm đến nay của VND chỉ ở mức khiêm tốn 3,5%, tương đương với các năm trước.

Biến động tỷ giá được kiểm soát nhờ sự góp phần của sự tích cực từ vĩ mô khi tăng trưởng GDP cao hơn kỳ vọng, USD giảm giá trên thị trường quốc tế và việc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) duy trì lãi suất điều hành ở mức 4,5%, đồng thời thực hiện can thiệp ngoại hối nhằm giảm thiểu các biến động mạnh trên thị trường.

Tuy vậy, theo ghi nhận từ Ngân hàng UOB (Singapore), VND là đồng tiền mất giá mạnh thứ hai tại châu Á trong 9 tháng đầu năm 2025, giảm 3,55% so với đồng USD, chỉ thấp hơn mức giảm 3,58% của đồng rupee Ấn Độ và cao hơn một chút so với mức giảm 3,38% của đồng rupiah Indonesia.

Tỷ giá 'dậy sóng', lập đỉnh trong quý III

Ngay từ đầu năm 2025, tỷ giá USD/VND đã có một khởi đầu khá ‘nóng’ khi áp lực kéo dài liên tục từ cuối năm 2024, khi lợi suất trái phiếu và đồng USD tăng cao trong giai đoạn bầu cử Tổng thống Mỹ và kéo dài cho đến tận đầu năm 2025. Tại thời điểm đó, chỉ số USD Index (DXY) từng có lúc đã đến khoảng 109, gây áp lực đến tỷ giá.

Trong bối cảnh áp lực tỷ giá tăng cao, vào đầu tháng 1, NHNN đã bán USD theo hình thức hợp đồng kỳ hạn đồng thời cho phép các ngân hàng thương mại hủy hợp đồng trước ngày đáo hạn vào ngày 23/1. Động thái này của NHNN đã giúp tỷ giá USD/VND hạ nhiệt ngay sau đó.

Sang tháng 2, tỷ giá tiếp tục tăng khi yếu tố bên ngoài và bên trong cùng cộng hưởng. Mỹ liên tiếp công bố các mức thuế mới, làm gia tăng lo ngại Việt Nam có thể đối diện rủi ro áp thuế đối ứng khi thặng dư thương mại với Mỹ vẫn lớn. Nhu cầu phòng thủ rủi ro tỷ giá của doanh nghiệp tăng lên, kéo theo áp lực lên VND.

Ở trong nước, nhu cầu ngoại tệ tăng mạnh khi doanh nghiệp đẩy mạnh nhập khẩu tư liệu sản xuất. Theo số liệu thống kê, tháng 2, Việt Nam ghi nhận thâm hụt thương mại – lần đầu tiên kể từ tháng 5/2024, với kim ngạch nhập khẩu tăng mạnh so với cùng kỳ.

Cùng thời điểm này, Kho bạc Nhà nước tổ chức nhiều đợt chào mua USD từ các ngân hàng thương mại, khiến nguồn cung ngoại tệ trên thị trường càng bị thu hẹp.

NHNN đã liên tục tăng tỷ giá trung tâm và không còn thiết lập “mức chặn cứng” trên thị trường liên ngân hàng như giai đoạn trước.

Vào ngày 11/2, NHNN đã tăng mạnh giá bán USD can thiệp lần đầu tiên kể từ cuối tháng 10/2024, lên mức 25.698 VND/USD và liên tục thả nổi giá bán USD theo tỷ giá trung tâm khi duy trì ở mức thấp hơn 50 đồng so với tỷ giá trần mà các ngân hàng được phép giao dịch.

Áp lực mất giá của VND vẫn dai dẳng trong giai đoạn giữa năm, khi nhu cầu nhập khẩu nguyên vật liệu tăng, cùng với tâm lý găm giữ USD trong bối cảnh lãi suất VND ở mức thấp và giá vàng liên tục tăng cao. 

Nhà điều hành đã mở lại kênh tín phiếu trong phiên 24/6 sau gần 4 tháng không có giao dịch. Động thái mở lại kênh phát hành tín phiếu cho thấy định hướng nhà điều hành hút bớt thanh khoản hệ thống ngân hàng, trong bối cảnh tỷ giá USD/VND đang neo ở mức cao kỷ lục.

Tỷ giá trung tâm ghi nhận thiết lập đỉnh tại ngày 22/8/2025 ở mức 25.298, tăng 956 đồng so với thời điểm đầu năm. Luỹ kế từ đầu năm, tỷ giá trung tâm tăng hơn 3,9%. 

Để kiểm soát áp lực mất giá của tiền đồng, NHNN đã can thiệp bán ngoại tệ vào những giai đoạn tỷ giá trên thị trường chạm trần biên độ.

Theo đó, trong hai ngày 25 – 26/8, NHNN đã triển khai biện pháp can thiệp bằng việc bán USD thông qua các hợp đồng kỳ hạn 180 ngày (có hủy ngang) cho các tổ chức tín dụng có trạng thái ngoại tệ âm với giá bán 26.550 VND/USD.

Đây được xem là động thái linh hoạt của NHNN trong việc vừa ổn định tâm lý thị trường và cũng vừa bảo vệ được dự trữ ngoại hối trong trường hợp các tổ chức tín dụng hủy giao dịch nếu áp lực tỷ giá giảm trong sáu tháng cuối năm. Ngay sau thông báo này, tỷ giá đã có dấu hiệu hạ nhiệt vào ngày 25/8, tuy nhiên sau đó đã lại nhanh chóng quay đầu tăng trở lại.

Áp lực tỷ giá hạ nhiệt từ tháng 9

Bắt đầu từ tháng 9 áp lực tỷ giá có dấu hiệu hạ nhiệt khi chỉ số USD Index (DXY) suy giảm trong nửa đầu tháng trước động thái hạ lãi suất lần đầu tiên của Fed trong năm 2025.

Chỉ số DXY liên tục duy trì đà giảm, thậm chí rơi về mức đáy 4 năm tại 96,6 vào ngày 16/9. Thêm vào đó, đồng nội tệ cũng được hỗ trợ một phần nhờ việc chênh lệch lãi suất VND - USD đảo chiều dương, từ mức (-2,7%) ở cuối tháng 8 lên mức 0,6% vào cuối tháng 9.

Tỷ giá trung tâm tiếp tục duy trì đà giảm ổn định. Ngoài ra, NHNN trong tháng 10 cũng tiếp tục thực hiện hai đợt bán USD thông qua các hợp đồng kỳ hạn 180 ngày (có hủy ngang) cho các TCTD có trạng thái ngoại tệ âm với giá bán 26.550 VND/USD, qua đó phần nào giúp giảm áp lực lên tỷ giá.

"Trong ngắn hạn, nguồn cung ngoại tệ được NHNN đảm bảo trong tương lai (khoảng 4,4 tỷ USD) đang là điểm neo đối với tỷ giá trên thị trường chính thức. Bên cạnh áp lực tỷ giá sẽ hạ nhiệt nhờ dòng kiều hối dồi dào cuối năm và chênh lệch lãi suất liên ngân hàng VND - USD được kiểm soát ở mức hợp lý", chứng khoán Rồng Việt (VDSC) nhận định. 

Trong giai đoạn quý IV, tỷ giá USD chỉ tăng nhẹ do VND được hỗ trợ nhờ việc chênh lệch lãi suất VND-USD duy trì trạng thái dương khi lãi suất liên ngân hàng trong tháng 11 liên tục neo ở mức cao trên 4%, thậm chí đã chạm đỉnh ba năm ở mức 7,49% vào đầu tháng.

Bên cạnh đó, việc Fed tiếp tục giảm thêm 0,25 điểm % trong tháng 12, nâng tổng mức giảm năm nay lên 0,75 điểm %, được đánh giá là các yếu tố giúp hạ nhiệt áp lực tỷ giá USD/VND đến cuối năm.

Ngoài ra, nguồn cung USD trong nước được kỳ vọng sẽ dồi dào hơn trong quý IV khi đây là mùa cao điểm xuất khẩu và lượng kiều hối gửi về Việt Nam thường tăng mạnh vào dịp cuối năm. 

Tính đến ngày 25/12, tỷ giá trung tâm được NHNN công bố ở mức 25.133 VND/USD, giảm 13 đồng so với mức niêm yết hôm qua, mức giảm đáng kể sau nhiều tuần điều chỉnh lên xuống với biên hẹp. Luỹ kế từ đầu năm đến nay, tỷ giá trung tâm đã tăng hơn 3,2%. Tỷ giá trên thị trường tự do cũng giảm 3,7% từ đỉnh (tỷ giá bán ra). 

USD chợ đen chạm đỉnh 27.900 VND

Một điểm nhấn đáng chú ý ở thị trường trong nước là diễn biến trái chiều giữa tỷ giá ngân hàng và tỷ giá USD trên thị trường tự. Riêng trong tháng 10, tỷ giá tự do tăng mạnh 4,7% trong tháng lên mức 27.825 VND/USD (tăng 8,1% so với đầu năm) trong khi tỷ giá ngân hàng có xu hướng giảm.

Chênh lệch có thu hẹp dần từ giữa tháng 11 nhưng vẫn cao hơn đáng kể so với giai đoạn bình thường, phản ánh tâm lý găm giữ ngoại tệ vẫn tồn tại.Ngày 14/11, tỷ giá tự do bán ra đạt đỉnh 27.900 VND/USD, cao hơn 1.522 đồng so với tỷ giá bán ra tại ngân hàng thương mại. 

Lý giải về điều này, các chuyên gia cho rằng nguyên nhân chính là chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế nới rộng khiến làm tăng nhu cầu nắm giữ USD trên thị trường phi chính thức.

Do đó vào ngày 24/10, NHNN đã có văn bản gửi Bộ Công an, Bộ Công Thương và Thanh tra Chính phủ tăng cường phối hợp kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong hoạt động cung ứng dịch vụ ngoại hối.

Tỷ giá sẽ dễ thở hơn trong năm 2026?

Mặc dù 2025 là một năm đầy biến động với nhiều áp lực lên tỷ giá, một số ý kiến cho rằng bước sang 2026, diễn biến tỷ giá có thể “dễ thở” hơn so với năm nay.

Giới phân tích cho rằng sức mạnh của đồng USD sẽ suy yếu đáng kể trong năm 2026, qua đó giảm áp lực lên tỷ giá USD/VND.

Theo đó, chỉ số DXY đã giảm 0,6% xuống mức 98,7 ngay sau khi Fed thực hiện lần cắt giảm thứ ba. Mặc dù dự báo sẽ có thêm một lần giảm lãi suất, song nhóm phân tích cho rằng DXY sẽ tiếp tục giảm xuống vùng 95 điểm trong năm 2026.

Theo Chứng khoán MB (MBS), sự suy yếu của DXY phản ánh sự dần khác biệt trong chính sách tiền tệ giữa các Ngân hàng trung ương (NHTW) lớn. Một số NHTW lớn như Châu Âu và Anh đã ám chỉ quan điểm họ đã hoàn tất chu kỳ nới lỏng, giảm lo ngại về tác động tiêu cực của chính sách thuế quan mới và dần theo dõi lạm phát  nhiều hơn.

"Với dự báo DXY suy yếu, đồng thời nguồn cung USD sẽ dồi dào hơn vào cuối năm nhờ xuất khẩu  và kiều hối, chúng tôi cho rằng tỷ giá USD/VND sẽ chỉ tăng khoảng 2,2 – 2,5% trong năm 2026", báo cáo của MBS viết.

Các chuyên gia của UOB Việt Nam cũng duy trì quan điểm đồng USD sẽ tiếp tục yếu đi, với động lực chính đến từ kỳ vọng Fed sẽ tếp tục nới lỏng chính sách tiền tệ. Rủi ro chính trị có thể trở lại và trở thành yếu tố gây áp lực giảm giá lên USD trong các tháng tới.  

"Dự báo mới nhất đối với chỉ số DXY của chúng tôi là 98,2 trong quý 1/2026, 97,3 trong quý 2/2026, 96,5 trong quý 3/2026 và 95,7 vào quý 4/2026.", theo UOB.

UOB kỳ vọng VND sẽ tiếp tục diễn biến kém tích cực hơn so với các đồng tiền trong khu vực, đồng thời duy trì quan điểm thận trọng đối với VND, với dự báo tỷ giá USD/VND lần lượt ở mức 26.300 trong quý I, 26.100 trong quý II, 26.000 trong quý III và 25.900 trong quý IV/2026.  

Còn theo nhận định của Shinhan Việt Nam, dù xu hướng giảm giá của VND được xem là phản ứng hợp lý trước biến động bên ngoài, nhưng tốc độ mất giá diễn ra quá nhanh, do đó khả năng xuất hiện giai đoạn điều chỉnh và hồi phục trong thời gian tới là khá cao.

Chuyên gia của Shinhan dự báo tỷ giá USD/VND sẽ kết thúc năm ở ngưỡng 26.200, giảm về 26.100 trong quý I/2026, tăng dần trong các quý sau đó và dừng ở mức 26.400 vào cuối 2026.

Theo dự báo của nhóm phân tích Techcombank, tỷ giá USD/VND sẽ tăng nhẹ từ 2,2 đến 2,6% trong năm 2026.

Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc xuất khẩu của khối doanh nghiệp nội địa phục hồi chậm, ảnh hưởng đến thặng dư thương mại; nhu cầu nhập khẩu máy móc, nguyên vật liệu của các doanh nghiệp thi công hạ tầng gia tăng.

Cùng với đó, việc các ngân hàng thương mại có thể thực hiện một phần các hợp đồng kỳ hạn đã mua từ NHNN ngay trong quý I, giúp bổ sung nguồn cung ngoại tệ cho hệ thống.

Ngoài ra, xu hướng lãi suất tiền gửi VND tăng trong khi lãi suất USD trên thị trường quốc tế được kỳ vọng giảm cũng góp phần hạn chế áp lực tỷ giá.