Thấy gì từ chiến lược 'hướng Á’ của VinFast?

VinFast thông báo quyết định lùi thời gian xây dựng nhà máy tại Mỹ thêm ba năm và đẩy nhanh tiến độ mở hai nhà máy khác tại Indonesia và Ấn Độ vào năm 2025, theo TechinAsia. Theo các chuyên gia phân tích, động thái này có thể giúp VinFast tối ưu hóa chi phí đầu tư trong bối cảnh thị trường xe điện tại Mỹ đang gặp nhiều khó khăn.

Ông Joshua Cobb, chuyên gia phân tích ô tô cao cấp tại BMI, nhận định: "Việc tạm hoãn nhà máy tại Mỹ sẽ khiến VinFast chậm chân hơn trong việc thâm nhập thị trường Bắc Mỹ, nhưng đây là lựa chọn hợp lý. Quyết định này sẽ giúp VinFast có thêm thời gian chuẩn bị và tăng khả năng thích ứng với biến động của thị trường xe điện".

Ông Cobb cũng cho rằng VinFast đã quá vội vàng khi lên kế hoạch xây dựng ba nhà máy ở nước ngoài mà chưa giải quyết xong các vấn đề về sản xuất và phần mềm. Trước đó, VinFast dự kiến đầu tư 1,4 tỷ USD cho nhà máy tại Bắc Carolina (Mỹ) và 400 triệu USD cho hai nhà máy tại Indonesia và Ấn Độ.

Tuy nhiên, theo báo cáo tài chính công bố cuối tháng 3, tổng lỗ lũy kế của VinFast đến cuối năm 2023 đã lên tới 7,7 tỷ USD, trong khi chi phí đầu tư dự kiến cho năm 2024 là 1,5 tỷ USD.

Bên cạnh đó, cuộc chiến giá cả và sự gia tăng xuất khẩu từ các hãng xe Trung Quốc đã khiến giá xe điện giảm mạnh, gây khó khăn cho VinFast trong việc kiểm soát tỷ lệ đốt tiền mặt.

Trong khi thị trường xe điện tại Mỹ và châu Âu đang có dấu hiệu chững lại, thì thị trường Nam Á và Đông Nam Á vẫn còn nhiều tiềm năng tăng trưởng do tỷ lệ sử dụng xe điện còn thấp.

Ông Barry Weisblatt, Trưởng bộ phận nghiên cứu tại công ty Chứng khoán Vndirect, nhận xét: "Đây là một quyết định đúng đắn khi VinFast tạm hoãn kế hoạch đầu tư lớn tại Mỹ và tập trung vào thị trường châu Á. Chi phí xây dựng nhà máy ở Indonesia và Ấn Độ thấp hơn nhiều so với ở Mỹ".

Mặc dù VinFast đã có những bước tiến nhất định tại thị trường Mỹ, con đường phía trước vẫn còn nhiều chông gai. Người tiêu dùng Mỹ khó lòng tiếp cận các dòng xe của VinFast do không đủ điều kiện nhận ưu đãi thuế. Theo Đạo luật Giảm lạm phát năm 2022, chỉ những xe được lắp ráp tại Bắc Mỹ mới được hưởng các khoản tín dụng thuế này.

Bên cạnh đó, bối cảnh chính trị Mỹ đang có nhiều biến động, đặc biệt là với cuộc bầu cử Tổng thống sắp tới, đòi hỏi các doanh nghiệp phải thận trọng hơn trong việc hoạch định chiến lược. Ông Colin Richardson, Nhà sáng lập công ty tư vấn Omni-Channel Automotive Solutions, cảnh báo rằng nếu ông Donald Trump trở lại Nhà Trắng, xe VinFast có thể phải đối mặt với các mức thuế quan bổ sung.

Thực tế, VinFast đã gặp không ít khó khăn khi gia nhập thị trường Mỹ. Năm ngoái, hãng bán được 265 xe tại đây, một con số khá khiêm tốn so với quy mô của thị trường ô tô lớn thứ hai thế giới. Hãng đã có sự cải thiện trong quý đầu tiên của năm nay với 927 xe bán ra, chiếm hơn 10% tổng số xe VinFast giao trên toàn cầu.

Hiện tại, VinFast đang cung cấp 7 mẫu xe, từ mini car đến SUV cỡ lớn, cùng một số mẫu xe máy và xe buýt điện. Hãng đặt mục tiêu mở rộng mạng lưới phân phối ra 50 quốc gia vào cuối năm nay và có thể sẽ tìm thấy nhiều cơ hội hơn ở thị trường châu Á, nơi các chính phủ đang tích cực khuyến khích phát triển chuỗi cung ứng xe điện trong nước.

Tỷ lệ sử dụng xe điện ở Ấn Độ và Indonesia hiện chỉ lần lượt là 6,4% và 1,7%, thấp hơn nhiều so với mức trung bình toàn cầu là 18%. VinFast đã khởi công xây dựng nhà máy tại Indonesia vào đầu tháng này và dự kiến sẽ đi vào hoạt động vào năm tới, cùng với nhà máy tại Ấn Độ, mỗi nhà máy có công suất sản xuất ban đầu là 50.000 xe/năm.

Ông Lukas Neckermann, Giám đốc điều hành công ty tư vấn Neckermann Strategic Advisors, nhận định: "VinFast đã rất khôn ngoan khi nắm bắt cơ hội này, tuy nhiên, liệu thị trường có thực sự đáp ứng được kỳ vọng của VinFast hay không vẫn còn là một câu hỏi mở".

Không chỉ phục vụ thị trường nội địa, xe điện sản xuất tại nhà máy ở Ấn Độ sẽ được xuất khẩu sang Nam Á, Trung Đông và châu Phi, trong khi nhà máy ở Indonesia sẽ cung cấp xe điện tay lái nghịch cho các thị trường như Thái Lan, Singapore, Malaysia và Australia.

VinFast đã điều chỉnh mục tiêu doanh số cả năm 2024 xuống còn 80.000 xe, so với mục tiêu ban đầu là 100.000 xe. Mục tiêu này hoàn toàn có thể đạt được với công suất sản xuất lên tới 300.000 xe/năm của nhà máy tại Hải Phòng. Tuy nhiên, năm 2023, VinFast chỉ bán được chưa đến 35.000 xe, tương đương 12% công suất tối đa của nhà máy này.

Từ năm 2017 đến 2023, VinFast đã nhận được tổng cộng 11,4 tỷ USD rót vốn từ công ty mẹ Vingroup, các công ty liên kết, các tổ chức tín dụng và tỷ phú Phạm Nhật Vượng.

Tuy nhiên, với những thách thức hiện tại, VinFast đang nỗ lực tìm kiếm thêm nguồn vốn đầu tư. Hãng tin Reuters đưa tin vào tháng 1 rằng VinFast có kế hoạch tăng tỷ lệ cổ phiếu tự do chuyển nhượng trên sàn Nasdaq lên 10% đến 20% vào cuối năm nay, từ mức 2% hiện tại, nhằm thu hút thêm nhà đầu tư.

Mặc dù vậy, cổ phiếu của VinFast đã giảm hơn 95% so với mức đỉnh vào tháng 8 năm ngoái, khi vốn hóa thị trường của hãng từng vượt qua cả những tên tuổi lớn như Ford và GM. Hiện tại, VinFast được định giá khoảng 9,5 tỷ USD.

Trước những khó khăn này, VinFast đã triển khai nhiều chiến lược để tối ưu hóa chi phí. Từ cuối năm 2023, VinFast đã chuyển đổi mô hình phân phối từ trực tiếp sang kết hợp với mạng lưới đại lý, nhằm giảm bớt gánh nặng về vốn. Hãng đặt mục tiêu có 400 điểm bán hàng trên toàn cầu vào cuối năm 2024.

Tháng 10 năm ngoái, tỷ phú Phạm Nhật Vượng đã chuyển giao công ty pin VinES cho VinFast, giúp hãng tiết kiệm 5% đến 7% chi phí pin - linh kiện đắt đỏ nhất trong xe điện. Ông cũng thành lập V-Green, một công ty con chuyên về phát triển trạm sạc, nhằm giảm bớt chi phí đầu tư cơ sở hạ tầng cho VinFast.

Một điểm đáng chú ý là hơn ba phần tư doanh số bán xe 1,1 tỷ USD của VinFast năm ngoái đến từ công ty taxi liên kết, cũng thuộc sở hữu của ông Vượng.

Trong một cuộc họp cổ đông vào tháng 5 năm ngoái, ông Vượng chia sẻ: "Nếu chỉ vì mục tiêu kinh doanh và lợi nhuận, ban lãnh đạo Vingroup đã không chọn một lĩnh vực đầy thách thức như sản xuất ô tô." Ông nhấn mạnh rằng Vingroup thành lập VinFast xuất phát từ "lòng yêu nước" và "trách nhiệm xã hội."