Phao cứu sinh mang tên Phuket và hình mẫu vực dậy du lịch Việt Nam

Lần đầu tiên trong lịch sử 80 năm phát triển của ngành du lịch xứ chùa vàng, số du khách ngoại quốc đến Thái Lan như nước nhỏ giọt vào năm 2020. Trước đại dịch, trung bình nước này đón hơn 3 triệu lượt khách quốc tế mỗi tháng và ngành dịch vụ này đóng góp khoảng 1/5 tổng sản phẩm quốc nội. Riêng Phuket, ngành du lịch chịu ảnh hưởng nặng. Theo Skift, ước tính khoảng 40%-70% khách sạn đóng cửa do hoạt động kinh doanh kém.

Đến mùa đông năm 2020, ngành du lịch của Phuket bắt đầu dần được sưởi ấm. Theo Workpoint Today, nhờ sự thịnh hành của loạt phim truyền hình chiếu mạng I Told Sunset About You, hoạt động du lịch tại hòn đảo lớn nhất Thái Lan tăng trưởng sau thời gian dài "ngủ đông" giữa những mùa cao điểm. Theo Văn phòng Phuket của Cơ quan Du lịch Thái Lan, toàn tỉnh ghi nhận 59.000 du khách trong tuần lễ 10-13 tháng 12, phần đông gồm những người hâm mộ loạt phim. Hội Du lịch Phuket công nhận số du khách tăng lên đáng kể nhờ tác phẩm nghệ thuật này.

Từ đó, Phuket bắt đầu tính chuyện khơi thông ngành kinh tế xương sống của hơn nửa triệu người dân.

Hôm 14/6, tờ Bangkok Post đưa tin, Ủy ban Các bệnh Truyền nhiễm Quốc gia Thái Lan (NCDC) đã chấp thuận có điều kiện cho chương trình "Sandbox Phuket" có hiệu lực vào ngày 1/7 sắp tới. Chương trình do Tổng cục Du lịch Thái Lan đề xuất nhằm mở cửa trở lại hòn đảo cho khách du lịch.

Theo ông Anutin Charnvirakul, Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Y tế công cộng, khách du lịch cần được tiêm phòng đầy đủ, ít nhất 14 ngày trước khi đến đất Thái. Bên cạnh đó, chương trình chỉ chấp nhận các du khách đến từ một số quốc gia có tình hình COVID-19 được kiểm soát tốt hoặc số ca nhiễm ở mức trung bình, thấp. Ngoài ra, du khách cần có chứng nhận không nhiễm SARS-CoV-2 được cấp trong vòng 72 giờ sau khi đặt chân đến sân bay.

Cụ thể, xét nghiệm COVID-19 sẽ được thực hiện vào ngày các du khách đến xứ chùa vàng. Tiếp theo, mỗi du khách bắt buộc thực hiện các đợt xét nghiệm vào ngày thứ 7 và thứ 14. Khách du lịch nước ngoài phải ở lại và chỉ du lịch ở Phuket trong 2 tuần. Sau thời gian này, họ mới có thể đi du lịch ở những nơi khác trong Thái Lan với điều kiện tất cả các đợt xét nghiệm COVID-19 đều cho kết quả âm tính.

Khi ở lại Phuket trong khoảng thời gian 14 ngày bắt buộc, vị trí chính xác của các khách ngoại quốc sẽ được theo dõi GPS thông qua Mor Chana phiên bản tiếng Anh, một ứng dụng dịch vụ công của Thái Lan trên smartphone. Các camera an ninh nhận dạng khuôn mặt sẽ được lắp đặt để phát hiện bất kỳ khách du lịch nào cố gắng rời khỏi Phuket trước khi hoàn thành 14 ngày lưu trú bắt buộc.

Phuket đã tăng cường chuẩn bị cho chương trình Sandbox ngay trong ngày 15/6. Tỉnh bắt đầu diễn tập các biện pháp kiểm soát nhập cư và COVID-19 sẽ được thực hiện tại sân bay quốc tế, ba cảng biển và các trạm kiểm soát an ninh trên đường dẫn đến đảo. Bộ Y tế nước này cũng cho biết, hiện tại, Phuket đặt mục tiêu đến cuối tháng này sẽ tiêm chủng hoàn tất cho 60% dân số với 330.000 người dân. Tỷ lệ này cao hơn rất nhiều so với bình quân 5% trên toàn quốc.

Trước đó hàng tháng trời, SCMP đưa tin, một số doanh nghiệp trên đảo bắt đầu thúc đẩy chiến dịch mua vắc xin COVID-19, dù Cục Quản lý Thực-Dược phẩm Thái Lan chỉ phê duyệt hai loại Oxford-AstraZeneca và Sinovac. Chính phủ nước này cũng đã dành 60.000 liều cho Phuket từ tháng 3 đến tháng 5. Số vắc xin ưu tiên cho nhóm có nguy cơ lây nhiễm cao như người cao tuổi.

Skift dẫn lời ông Phichet Panaphong, Phó thống đốc tỉnh cho biết, từ tháng 7 đến tháng 9 sẽ có khoảng 129.000 người nước ngoài sẽ đến du lịch Phuket theo chương trình Sandbox. Lượng khách này dự kiến sẽ tạo ra thu nhập khoảng 11,4 tỷ baht. Trước đó, hồi đầu năm, Tổng cục Du lịch Thái Lan (TAT) có kế hoạch thu hút khách quốc tế giàu lên nhờ tiền ảo đến những người có tầm ảnh hưởng trên mạng. Nước này tự tin đón khoảng 8 triệu lượt khách từ tháng 7 đến cuối năm.

Dữ liệu của ForwardKeys dự báo rằng, chương trình Sandbox sẽ tạo ra một "kết quả khiêm tốn" trong ba tháng đầu tiên. Nhưng số du khách và doanh thu sẽ tăng dần vào mùa đông cao điểm từ tháng 10/2021 đến tháng 3/2022. 

Dựa trên vé máy bay được phát hành kể từ ngày 5 tháng 6, dữ liệu của ForwardKeys ước tính Phuket sẽ ghi nhận 2% lượng vé của năm 2019 trong tháng 7-9. Nhưng con số này sẽ tăng lên 13% vào tháng 10-12 và 25% trong quý đầu tiên năm 2022. Đơn vị này tin rằng, mùa đông là lúc những du khách phương Tây chọn đắm mình trong ánh nắng mặt trời và làn nước biển ấm áp.

ForwardKeys cũng đưa ra dự tính về cơ cấu khách du lịch theo lãnh thổ. Châu Âu (bao gồm cả Israel) là nguồn cung chủ đạo cho Phuket trong mùa hè này, chiếm 78% lượng đặt phòng, tiếp theo là Châu Mỹ với 12%, Châu Phi và Trung Đông với 6%. Ngược lại, Châu Á và Châu Đại Dương chỉ chiếm 4% do các hạn chế đi lại hoặc kiểm dịch khi trở về.

Trước mắt, trong quý IV/2021 và quý I/2022, châu Âu hầu như sẽ là thị trường xương sống cho Phuket (hơn 92%). Hơn 50 phần trăm những du khách này đang có kế hoạch lưu trú từ 15 đến 21 ngày.

Ruth Landolt, Tổng giám đốc Asia365, một nhà điều hành tour châu Âu với lượng lớn khách hàng Thụy Sĩ và Đức, cho biết, công ty của họ ghi nhận nhu cầu du lịch Phuket ngày càng nhiều với từ tháng 11 trở đi. Khách hàng đang chờ hoàn tất việc đặt chỗ và chỉ bỏ tiền nếu thực sự hòn đảo sẽ mở cửa.

Krystal Prakaikaew Na-Ranong, chủ sở hữu khách sạn 5 sao The Slate Phuket, cho biết các chủ khách sạn đang chờ đợi Thái Lan thiết lập hành lang du lịch với Singapore, Việt Nam và các điểm đến lân cận khác. Điều này rất hữu ích cho Phuket vì khách du lịch thường chọn các "tour liên hoàn". Sau khi đến hòn đảo, ở lại trong 14-21 ngày, du khách có thể đến các điểm du lịch nổi tiếng lân cận mà ông tin sẽ kiểm soát dịch tốt trong thời gian tới. Điều này giúp Phuket trở thành "bản lề" cho khách ngoại khi du lịch Đông Nam Á.

Hiệp hội khách sạn Phuket cho biết, công suất phòng trung bình của tỉnh đạt hơn 10% trong 6 tháng đầu năm. Hiệp hội dự báo con số này sẽ tăng lên 15%-20% từ tháng 7 đến tháng 10 và 30%-40% từ tháng 11 đến tháng 3/2022.

Hiện tại, TAT cũng đang đẩy mạnh các kế hoạch để nâng cao danh tiếng của Phuket và nhấn mạnh sự an toàn trong mùa hè cao điểm du lịch. Tổng cục trưởng Yuthasak Supasorn khẳng định: "Khi việc mở cửa trở lại diễn ra, chúng tôi phải đảm bảo rằng khách du lịch sẽ ấn tượng với các biện pháp của chúng tôi trong suốt hành trình từ khi đặt chân xuống sân bay đến khách sạn của họ".

Cũng trong tuần này, Bangkok Post đưa tin, Bộ Du lịch và Thể thao Thái Lan đã đề xuất mở rộng mô hình Sandbox Phuket cho Bangkok và một số tỉnh du lịch khác. Các điểm dự kiến thử nghiệm mô hình gồm Chon Buri, Krabi, Buri Ram, Chiang Mai, Surat Thani, Phangnga, Phetchaburi va Prachuap Khiri Khan.

Bloomberg đánh giá, kế hoạch mở lại Phuket có thể trở thành hình mẫu cho các điểm nóng nghỉ dưỡng khác ở châu Á. Chủ tịch điều hành Banyan Tree, Ho Kwon Ping, cho biết, hầu hết chính phủ các nước đều bắt đầu băn khoăn về cách mở cửa và ông dự báo Sandbox Phuket thực sự là một cách khả thi.

"Sandbox không chỉ dành cho Phuket hay Thái Lan. Nó tạo ra một hướng đi khả thi cho các quốc gia châu Á khác", Chủ tịch điều hành đế chế giải trí và bất động sản gồm 48 khách sạn và khu nghỉ dưỡng tại hơn chục quốc gia, cho biết.

Ông Ho Kwon Ping nêu quan điểm, mô hình này hoàn toàn có thể áp dụng cho đảo Bali của Indonesia, tỉnh Hải Nam của Trung Quốc và Phú Quốc ở Việt Nam. Điểm chung của các địa phương này đều là những hòn đảo và kiếm sống nhờ du lịch.

Chủ tịch Banyan Tree hoàn toàn hoan nghênh kế hoạch này. Ông cho rằng các hòn đảo là nơi tốt nhất để thử nghiệm vì tính cô lập của chúng. Nhờ cách biệt đất liền, chính phủ Thái có thể kiểm soát nếu tỷ lệ lây nhiễm tăng lên. Vị này thấy đáng khích lệ khi Thái Lan chủ động hơn là chờ đợi các thỏa thuận quốc tế về hộ chiếu vắc xin.

Theo ông Ho, mô hình này sẽ chứng tỏ khả năng trước mùa cao điểm vào tháng 11 và tháng 12. Vị này cho rằng, một khi Phuket đã đưa ra các quy trình chuẩn và Bangkok hay Chiang Mai tiếp tục thử nghiệm thành công, Thái Lan sẽ đi trước Việt Nam, Indonesia và Philippines trong việc thu hút du lịch trở lại.

Trang Skift có cùng quan điểm trên. Trước Phuket, Maldives là nơi đầu tiên mở cửa trở lại trong khu vực. Nhưng tạp chí uy tín về du lịch thế giới cho rằng, Thái Lan với 40 triệu lượt khách vào năm 2019 so với 1,5 triệu của Maldives, mới là "thử nghiệm thực sự".

Không phải người dân nào ở Thái Lan cũng ủng hộ chương trình Sandbox. Trên trang The Nation, TS Prasit Watanapa, trưởng khoa Y của Đại học Mahidol, cho biết việc mở cửa trở lại Phuket có thể khiến tỉnh này dễ bị lây lan các biến thể COVID-19 đột biến. Ông cảnh báo: "Cá nhân tôi nghĩ rằng còn quá sớm để mở cửa đất nước cho khách du lịch nước ngoài vì vắc xin không thể bảo vệ chống lại mọi loại biến thể virus". Hơn nữa, theo ông, các biện pháp kiểm soát dịch bệnh của tỉnh không đủ nghiêm ngặt hoặc không đủ toàn diện để ngăn chặn COVID-19 tạo nên một làn sóng mới.

Ông lấy ví dụ về nước Anh. Đảo quốc này đã mở cửa đất nước trước đó và bắt đầu ghi nhận tỷ lệ lây nhiễm tăng lên với các biến thể mới. Thời gian lưu trú bắt buộc 14 ngày ở Phuket có thể không đủ dài vì ngành y học còn chưa thể kết luận các biến thể mới có khả năng gì ngoài dự liệu của con người. Một số quốc gia, chẳng hạn như Trung Quốc, thậm chí đã tăng thời gian cách ly lên 21 ngày. Tuy nhiên, việc kéo dài thời gian này có thể dẫn đến việc nhiều khách du lịch thay đổi ý định hoặc không đến Phuket. "Điều này làm mất đi mục đích của chiến dịch", TS Prasit nói.

Vị này cũng lưu ý thêm, nay cả khi Sandbox Phuket thành công, du khách có thể phải bị cách ly khi trở về nước của họ.

Dù ủng hộ nhưng trang Skift chưa hẳn có thái độ đồng tình hoàn toàn khi niềm tự hào của Thái Lan về khả năng quản lý COVID-19 xuất sắc đã bị giảm sút. Vương quốc này thực tế đang thắt chặt mọi biện pháp để đảm bảo số ca nhiễm không vượt mốc 3.000 ca trong thời gian qua. Tạp chí chỉ ra điểm đáng nói, dù thời hạn 1/7 đang đến gần nhưng sáng kiến Sandbox thậm chí còn chưa được công bố trên Công báo Hoàng gia, vốn là "chén thánh" của sự tán thành quốc dân. Điều này, cùng với thái độ chưa thống nhất giữa nhiêu bên khiến các công ty du lịch nội địa Thái Lan khó tiếp thị việc mở cửa trở lại.

Skift đưa ra phép so sánh ở phương diện truyền thông. Hiện tại nhiều quốc gia phương Tây mở cửa cho khách du lịch được tiêm chủng với những hạn chế tối thiểu và sự tự tin tối đa về PR và tiếp thị. Trong khi đó, Thái Lan lại đề ra các quy tắc tối đa và sự tự tin tối thiểu trên các phương tiện truyền thông đại chúng. Điều này cũng tạo ra những nghi ngờ không cần thiết cho chương trình Sandbox.

Mặt khác, chuyện mở cửa không phải là vấn đề của riêng chính quyền, mà cần thêm sự đồng thuận của giới doanh nhân. Một nửa trong số 16.000 khách sạn đã đăng ký tham gia Sandbox vẫn đang đóng cửa. Trong số những nơi đã hoạt động trở lại, có hơn 60% dự đoán doanh thu của họ có thể vẫn dưới 10% so với năm 2019 và 50% cho biết dòng tiền của họ sẽ chỉ kéo dài trong 2-3 tháng nữa.

Anthony Lark, Chủ tịch Hiệp hội khách sạn Phuket, cho biết một nửa đơn vị chọn cách quan sát Sandbox diễn ra như thế nào rồi mới hành động. "Không ai muốn mở lại với công suất dưới 10%. Họ đóng cửa vì không có dòng tiền. Mở cửa trở lại bao gồm việc sử dụng lao động, đào tạo lao động mới, bảo trì cơ sở vật chất… tất cả đều tốn rất nhiều tiền", ông chỉ ra nguyên nhân.

Bản thân các khách sạn cũng phải đối mặt với rủi ro khi mở cửa trở lại. Ông Lark thừa nhận Hiệp hội khá lo lắng về những gì khách du lịch có thể chia sẻ trên phương tiện truyền thông xã hội về "những ngôi làng bị tàn phá ở Phuket như Patong, Kata và Karan với hàng nghìn người bỏ quê lên phố và các doanh nghiệp nhỏ sập cửa cài then".

Các lo ngại trên là có thật. Nhưng vị này cho rằng, cộng đồng kinh doanh cơ sở lưu trú đang đoàn kết tìm hướng trở lại hoạt động kinh doanh. Thực tế vẫn có nhiều khách sạn đang mở cửa trở lại và nhiều nhân viên trở về từ các tỉnh khác và đang tiêm phòng.

Hồi tháng 3, phóng viên CNN có chuyến công tác tới Phuket. Họ đã đến thăm ba khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi đại dịch là bãi biển Kata, Karon và Patong. Những người dân phụ thuộc vào ngành du lịch mà CNN trò chuyện cho biết, họ đang đặt hy vọng vào kế hoạch Sandbox để "đảo ngược vận số".

Fortune cho rằng, tiêm phòng vẫn là chìa khóa. Với tỷ lệ tiêm chủng cao hơn, Phuket chỉ ghi nhận 6 ca nhiễm mới trong tuần qua, trong đó có một số ngày không có ca nhiễm cục bộ nào. Tình hình trên rất khả quan so với con số trung bình 2.790 ca nhiễm mới mỗi ngày của toàn bộ đất nước, khoảng 1/3 trong số đó là ở thủ đô Bangkok.

Sau khi phân tích nhiều khía cạnh, Skift kết luận: "Điều quan trọng nhất, ngoài việc Thái Lan kiểm soát tốt dịch bệnh, còn là cách Phuket theo kịp tiến độ tiêm chủng đề ra".