10 thương vụ M&A tiêu biểu năm 2019 - 2020

Trong khuôn khổ Diễn đàn M&A Việt Nam năm 2020 với chủ đề "Trỗi dậy trong trạng thái bình thường mới", Ban tổ chức và Hội đồng bình chọn Thương vụ M&A tiêu biểu công bố danh sách 10 thương vụ M&A tiêu biểu của năm 2019 – 2020.

Về thương vụ đầu tư, nổi bật nhất là thương vụ 2019 giữa KEB Hana Bank và BIDV trị giá 878 triệu USD, thương vụ mua cổ phần Vinhomes của KKR & Temasek trị giá 652 triệu USD. 

Trong khi đó các thương vụ sáp nhập và mua lại nổi bật nhất trong năm 2019 – 2020 liên quan đến các Tập đoàn tư nhân của Việt nam, điển hình là Masan, Thaco, Gelex, Vinamilk.

1. Các thương vụ của Masan Group

Dẫn đầu danh sách là các thương vụ của Masan và công ty thành viên với các thương vụ với VinCommerce, Starck, NET, 3F.

Thương vụ Masan mua lại VinCommerce (VinMart, VinMart+) từ Vingroup là một trong những thương vụ được thị trường chú ý nhất vào cuối năm 2019. Thương vụ bắt nguồn từ chiến lược tái cơ cấu hoạt động kinh doanh của Vingroup và mở rộng hệ sinh thái của Masan. Giá trị thương vụ được ước tính khoảng 5.400 tỉ đồng.

Sau khi về tay Masan, hệ thống VinCommerce đã được Masan tái cấu trúc toàn diện, từ thương hiệu tới bộ máy tổ chức. Trong 6 tháng đầu năm Masan đã đóng cửa 151 siêu thị và cửa hàng VinMart không hiệu quả, đồng thời mở mới 45 điểm bán. 80% số cửa hàng bị đóng cửa nằm tại TP HCM và các thành phố cấp 2.

Gần đây nhất, phía Masan cho biết sẽ đổi tên thương hiệu VinMart thành WinMart, VinMart+ thành WinMart+, tuy nhiên logo và nhận diện mới vẫn chưa dược tiết lộ.

Sau khi sáp nhập hệ thống VinMart, Masan đã chi gần 650 tỉ đồng để thâu tóm Bột giặt Net. Một công ty thành viên của Tập đoàn đã chào mua công khai 60% cổ phần của CTCP Bột giặt Net (NETCO) với giá 48.000 đồng/cp, công ty nắm khoảng 1,5% thị phần ngành bột giặt của Việt Nam.

Trong năm 2020, Masan cũng đã hoàn tất mua lại nền tảng kinh doanh vonfram của H.C. Starck Group GmbH (HCS), nhà chế tạo hàng đầu các sản phẩm vonfram công nghệ cao.

Gần đây nhất, Công ty Masan MEATLife công bố rót 613 tỉ đồng để sở hữu 51% vốn tại công ty 3F Việt (đi đầu về các sản phẩm từ gia cầm như thịt gà mát đóng gói và các sản phẩm chế biến từ thịt gà) để mở rộng hoạt động sang thị trường thịt gia cầm. 

2. KEB Hana Bank - BIDV

Thương vụ bán vốn của BIDV cho cổ đông chiến lược ngoại là KEB Hana Bank (Hàn Quốc) là điểm nhấn lớn nhất của thị trường M&A Việt Nam trong năm 2019. Sau thời gian đàm phán kéo dài, thương vụ cũng đã hoàn tất khi BIDV phát hành hơn 603 triệu cổ phần, tương ứng tỉ lệ 15% vốn điều lệ cho KEB Hana.

Với giá 33.640 đồng/cp, tổng giá trị giao dịch thu về là 20.295 tỉ đồng, theo ước tính thời điểm đó khoảng 878 triệu USD.

Sau đợt bán vốn này, BIDV trở thành ngân hàng có vốn điều lệ cao nhất tại Việt Nam và bước đầu giải được cơn khát vốn trước ngưỡng cửa Basel II.

3. KKR & Temasek mua cổ phần Vinhomes

Theo thông tin từ Tập đoàn Vingroup, một nhóm nhà đầu tư do KKR đứng đầu, trong đó có Temasek (Nhóm nhà đầu tư KKR) đầu tư tổng cộng 15.100 tỉ đồng (tương đương 650 triệu USD), đổi lấy khoảng 6% cổ phần Vinhomes. 

Sau giao dịch, Tập đoàn Vingroup vẫn sẽ tiếp tục là cổ đông kiểm soát của Vinhomes. KKR đầu tư chủ yếu từ Quĩ châu Á III.

4. Stark Corp mua Thipha Cables & Dovina 

Vào cuối tháng 3, Công ty Stark Corporation (Thái Lan) cho biết đã thực hiện thành công giao dịch mua lại cổ phần tại hai doanh nghiệp của Việt Nam là CTCP Cáp điện Thịnh Phát (Thipha Cable) và CTCP Kim loại màu và Nhựa Đồng Việt (Dovina).

Thipha Cable và Dovina là hai doanh nghiệp sản xuất cáp điện lớn tại TP HCM do ông Võ Tấn Thịnh sáng lập từ năm 1987.

Việc mua lại Thipha Cable và Dovina đã được Stark lên kế hoạch thực hiện và đạt thỏa thuận vào cuối năm ngoái với tổng giá trị mua cổ phần không vượt quá 240 triệu USD (5.560 tỉ đồng).

5. Sumitomo Life đầu tư Bảo Việt

 Thương vụ này được hoàn tất vào cuối năm 2019 khi Tập đoàn Bảo Việt đã bán 41,4 triệu cổ phần cho đối tác hiện tại là Sumitomo Life (Nhật Bản) với giá 96.817 đồng/cp, cao hơn gần 31% so với giá cổ phiếu giao dịch thời điểm đó (giá đóng cửa ngày 18/12 là 74.000 đồng/cp). 

Theo đó, nhà đầu tư ngoại này đã bỏ ra 4.012 tỉ đồng (tương đương 173 triệu USD) để nâng tỉ lệ nắm giữ số cổ phần tại Bảo Việt lên 22,09%. Sau lần phát hành thêm này, Tập đoàn Bảo Việt đã nâng tổng số vốn điều lệ lên mức 7.423 tỉ đồng.

Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC) là công ty thực hiện tư vấn thương vụ phát hành riêng lẻ cổ phiếu của Tập đoàn Bảo Việt cho Sumitomo Life.

Trước đó, vào năm 2012 thương vụ đầu tư của Sumitomo Life vào Tập đoàn Bảo Việt trị giá 7.098 tỉ đồng (tương đương 340 triệu USD) cũng đã được lựa chọn là thương vụ M&A tiêu biểu năm 2012 - 2013 trong ngành tài chính - bảo hiểm Việt Nam.

6. Danh Khôi Holdings chuyển nhượng dự án

CTCP Đầu tư Danh Khôi Holdings chuyển nhượng một phần dự án Khu nhà ở phía Đông rạch Thủ Lựu tại phường Long Toàn, TP. Bà Rịa cho CTCP Bất động sản (BĐS) Netland.

Theo thông tin từ Sở Xây dựng tỉnh, dự án có diện tích khu đất dự án khoảng 87.389,5 m2, tổng diện tích sàn xây dựng khoảng 190.881 m2.

Qui mô gồm tổng cộng 536 căn nhà ở, trong đó có 428 căn nhà liên kế với tổng diện tích sàn khoảng 155.835 m2; 108 căn hộ chung cư với tổng diện tích sàn 35.046 m2. Hệ số sử dụng đất khoảng 2,2 lần; qui mô dân số khoảng 2.114 người.

Giá trị thương vụ chưa được công bố cụ thể.

7. Ngân hàng Aozora mua cổ phần OCB

Ngày 17/6, Ngân hàng nhà nước đã chấp thuận việc cho phép AOZ mua cổ phần của Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB) để trở thành cổ đông nước ngoài sở hữu 15% vốn điều lệ.

Cụ thể, OCB đã phát hành và bán thành công 86,68 triệu cổ phần cho Aozora Bank (Nhật Bản) theo thỏa thuận hợp tác chiến lược giữa hai ngân hàng. Ngân hàng cũng đã chính thức tăng vốn điều lệ từ 8.767 tỉ đồng lên 10.959 tỉ đồng vào tháng 10.

Hai ngân hàng đã kí thỏa thuận hợp tác chiến lược, AOZ cam kết đầu tư lâu dài tại OCB qua việc cử các chuyên gia tham gia vào hoạt động quản trị và điều hành, hỗ trợ phát triển kinh doanh, hỗ trợ các hoạt động bán lẻ, quản lí rủi ro, nâng cao công nghệ, ngân hàng số. Đồng thời liên kết cung cấp dịch vụ tài chính cho các doanh nghiệp Nhật Bản hoạt động tại thị trường Việt Nam.

Giá trị của thương vụ được ước tính hơn 3.200 tỉ đồng.

8. FWD mua lại VCLI của Vietcombank

Tháng 4, Tập đoàn FWD (FWD) cho biết đã được chấp thuận việc mua lại Công ty bảo hiểm nhân thọ Vietcombank-Cardif (VCLI), công ty bảo hiểm nhân thọ liên doanh giữa Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) và BNP Paribas Cardif.

Việc mua lại là một phần trong thoả thuận giữa Vietcombank và FWD trong hợp đồng phân phối bảo hiểm độc quyền 15 năm.

Giá trị thương vụ không được hai bên công bố trong lễ kí kết. Tuy nhiên trước đó, Bloomberg dẫn một nguồn tin thân cận cho biết Vietcombank dự kiến nhận được khoản thanh toán lần đầu khoảng 400 triệu USD và có thể nhận được nhiều hơn tùy thuộc vào hiệu quả kinh doanh. Nếu tính cả chi phí hoa hồng phân phối bảo hiểm trong 15 năm, con số có thể lên tới 1 tỉ USD.

FWD cho biết sẽ sớm đổi tên công ty mới mua lại và việc chuyển đổi thương hiệu chính thức sẽ được diễn ra trong vài tháng tới. Việc chuyển đổi này sẽ không ảnh hưởng đến quyền lợi của khách hàng hiện tại với VCLI. 

9. Pharmacity phát hành cổ phần cho nhà đầu tư

Tháng 2/2020, Pharmacity công bố thông tin gọi vốn thành công 730 tỉ đồng (tương đương 31,8 triệu USD) từ vòng Series C. Hiện chưa có thông tin chi tiết về các thương vụ góp vốn vào công ty này.

CTCP Dược Phẩm Pharmacity được thành lập từ năm 2012, hiện có vốn điều lệ trên 300 tỉ đồng. Công ty cung cấp các nhóm sản phẩm chính gồm dược phẩm, đông y, thực phẩm chức năng, sản phẩm chăm sóc sức khỏe và làm đẹp, thực phẩm bổ sung vitamin và khoáng chất và bách hóa gia đình.

Sáng lập kiêm Tổng giám đốc công ty là ông Chris Blank, một dược sĩ người Mỹ làm việc lâu năm tại Việt Nam.

Tháng 5/2019, chuỗi nhà thuốc này được quĩ đầu tư Mekong Enterprise Fund III (MEF III) thuộc Mekong Capital rót vốn đầu tư. Mục tiêu của Pharmacity là mở 1.000 cửa hàng trên toàn quốc vào năm 2021.

10. Vinamilk & GTN Foods ➔ Mộc Châu Milk

Thương vụ M&A Vinamilk - GTNFoods bắt đầu từ tháng 3/2019 khi Vinamilk bất ngờ chào mua công khai hơn 116,7 triệu cp GTN tương đương 46,68% vốn của GTNFoods, với số tiền ước tính phải chi lên đến 1.517 tỉ đồng.

Cuối năm 2019, thương vụ được chốt hạ khi đại hội đồng cổ đông bất thường của GTNFoods đã thông qua việc cho phép CTCP Sữa Việt Nam (Vinamilk) nhận chuyển nhượng cổ phần phổ thông để có thể đạt tỉ lệ sở hữu 75% tổng vốn điều lệ của GTNFoods mà không cần làm thủ tục chào mua công khai.

Hiện tại, Vinamilk đã chính thức sở hữu 75% vốn cổ phần tại GTNFoods.

Năm 2020, Vinamilk và GTNFoods đã trở thành cổ đông chiến lược của CTCP Giống bò sữa Mộc Châu (Mộc Châu Milk) sau khi mua hơn 39 triệu cổ phần của công ty.

Cụ thể, Mộc châu Milk đã bán hơn 29,45 triệu cổ phần cho GTNFoods (75% tổng lượng chào bán) và hơn 9,7 triệu cổ phần cho Vinamilk với mức giá 30.000 đồng/cp, tương ứng tổng số tiền thu về khoảng 1.176 tỉ đồng.