Ô tô Trung Quốc đang lấp đầy thị trường Nga khi các hãng xe phương Tây rời đi

Theo Bloomberg, những tên tuổi trong ngành sản xuất ô tô của Trung Quốc như Geely, Chery, Great Wall đã chiếm 17% thị trường ô tô Nga vào năm 2022. Sự bao phủ này đến sau khi hầu hết các nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới như Volkswagen hay Toyota... rời khỏi Nga.

Trái ngược với các nhà sản xuất khác, những hãng xe hơi Trung Quốc đang được hưởng lợi từ mối quan hệ Trung - Nga. Đồng thời, họ ít phải đối mặt với các áp lực tiêu cực từ người tiêu dùng ở quê nhà.

Điều đó hoàn toàn trái ngược với Renault SA, công ty đã phải hứng chịu một trong những đòn giáng mạnh nhất trong số các doanh nghiệp đã miễn cưỡng rút khỏi Nga cách đây một năm. Sau khi Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelenskiy chỉ trích nhà sản xuất ô tô và các công ty khác của Pháp vì đã “tài trợ cho cỗ máy chiến tranh của Nga”, Renault đã nhượng bộ, ngừng hoạt động tại thị trường lớn thứ hai của mình và "đánh mất" tài sản trị giá 2,4 tỷ USD.

Mặc dù các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc cho đến nay đã tránh được bất kỳ trở ngại nào, nhưng việc họ tiếp tục hiện diện ở Nga có thể khiến mạng lưới các đối tác toàn cầu của họ chú ý. Về lâu dài, tờ Bloomberg nhận định điều này có thể ảnh hưởng tới nỗ lực tạo ra dấu ấn trên toàn cầu của một số tên tuổi lớn nhất trong lĩnh vực ô tô Trung Quốc.

 Cơ hội để chiếm lĩnh thị trường Nga

Ví dụ, Geely và người sáng lập Li Shufu kiểm soát các nhà sản xuất ô tô Thụy Điển bao gồm Volvo Car AB và Polestar Automotive Holding. Thương hiệu Lynk & Co. của Geely và Volvo cung cấp dịch vụ cho thuê ô tô hàng tháng tại các thành phố bao gồm Berlin, Barcelona và Milan, đồng thời thương hiệu Zeekr của Geely đang hợp tác với công ty xe tự lái Waymo của Google.

Tỷ phú Li sở hữu một đế chế ô tô rộng lớn để giúp Geely luôn đi đầu trong hai xu hướng lớn nhất của ngành - điện khí hóa và tự động hóa. Ông là một trong những cổ đông hàng đầu của Mercedes-Benz Group AG và Aston Martin Lagonda Global Holdings Plc. Geely cũng có hai dự án liên doanh với nhà sản xuất ô tô Pháp Renault SA.

Theo Jeffrey Sonnenfeld, giáo sư tại Trường Quản lý của Đại học Yale, Geely và các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc có nhiều lợi thế hơn khi hoạt động ở phần còn lại của thế giới và hợp tác với các công ty như Renault hơn là cố gắng giành lấy thị trường ở Nga.

Marina Rudyak, trợ lý giáo sư về Nghiên cứu Trung Quốc tại Đại học Heidelberg của Đức , cho biết ba nhà sản xuất ô tô hàng đầu của Trung Quốc tại thị trường Nga - Chery, Great Wall và Geely, đã có thể “lướt qua tầm ngắm” vì họ không nổi tiếng ở châu Âu hoặc Mỹ.

Rudyak nói: “Các công ty không nên đánh giá thấp mức độ ủng hộ mà người dân châu Âu dành cho Ukraine. Tôi nghĩ đây là điều khiến Trung Quốc ngạc nhiên nhất. Giá xăng của chúng tôi tăng gấp đôi và đối với nhiều người, điều đó thật khó khăn. Trung Quốc và Nga không ngờ rằng các nước EU sẽ sẵn sàng tiếp nhận điều này”.

Great Wall Motors, nhà sản xuất ô tô Trung Quốc duy nhất có cơ sở sản xuất ở Nga, được đài truyền hình nhà nước Trung Quốc CCTV đưa tin đã bán chiếc SUV Haval của mình cho quân đội Nga vào năm 2021.

Trang web của Haval cho biết họ có các công ty con ở Úc, Mỹ và một mạng lưới bán hàng trải rộng trên 60 quốc gia và khu vực. Tuy nhiên, doanh số bán hàng xuất khẩu của Great Wall là một phần nhỏ của thị trường nội địa, điều này giảm khả năng bị tác động bởi bất kỳ phản ứng dữ dội tiềm tàng nào.

Trong khi đó, Chery - thương hiệu Trung Quốc bán chạy nhất ở Nga năm ngoái là nhà xuất khẩu ô tô Trung Quốc lớn thứ hai trên toàn cầu sau SAIC Motor Corp. Các thị trường chính của Chery là ở Trung Đông, Nam Mỹ và Châu Phi, những nơi không bày tỏ quá gay gắt với các công ty tiếp tục hoạt động ở Nga.

Nhưng lợi ích là quá nhỏ

Theo Bloomberg, lợi ích mà các công ty Trung Quốc đang có được ở Nga là nhỏ so với những rủi ro địa chính trị mà họ đang gánh chịu. Vào năm 2022, doanh số bán hàng của Chery tại Nga đạt trung bình 4.475 xe/tháng; Great Wall đạt trung bình 2.940 chiếc mỗi tháng và Geely chỉ đạt trung bình 2.035 chiếc mỗi tháng, theo dữ liệu từ công ty phân tích Autostat của Nga.

Mẫu xe bán chạy nhất của Nga năm 2022, Lada Granta, bán được trung bình 7.331 chiếc mỗi tháng. Doanh số bán xe của Nga đã dao động mạnh trong thập kỷ qua, giảm 36% vào năm 2015 sau khi nước này bị trừng phạt vì sáp nhập Crimea vào Moscow.

Theo Hiệp hội Doanh nghiệp Châu Âu, dung lượng thị trường vẫn chưa phục hồi đến mức cao nhất khoảng 2,9 triệu vào năm 2008 và 2012. Thị trường ô tô mới của Nga năm ngoái có quy mô nhỏ hơn 5% so với Trung Quốc.

Đây được xem là lý do tại sao Great Wall là công ty duy nhất trong số ba nhà sản xuất ô tô của Trung Quốc hoạt động tại Nga có nhà máy ở nước này, theo Temur Umarov, một thành viên tại Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế.

Umarov từng làm việc cho Tập đoàn Công nghệ Lifan của nhà sản xuất ô tô Trung Quốc tại Moscow từ năm 2016 đến năm 2018. Ông bày tỏ quan ngại: “Nga là một nơi không thể đoán trước để làm việc và không ai biết điều gì sẽ xảy ra. Một cuộc khủng hoảng kinh tế đang cận kề và sức mua của người dân rất thấp.”