Những điểm chính trong Thông điệp Liên bang năm 2024 của Tổng thống Biden

Ca ngợi nền kinh tế Mỹ

Khoảng 9h30 tối ngày 7/3 (tức 9h30 sáng ngày 8/3 theo giờ Việt Nam), Tổng thống Mỹ Joe Biden đã đọc Thông điệp Liên bang năm 2024.

Trong bài phát biểu, ông cho biết nền kinh tế Mỹ là “niềm ghen tị của thế giới”, đồng thời đưa ra loạt số liệu việc làm đáng khích lệ để minh chứng cho nhận định của mình.

Tổng thống Biden cho hay: “Chúng ta đã tạo thêm 15 triệu việc làm mới trong ba năm qua, một kỷ lục. Tỷ lệ thất nghiệp ở mức thấp nhất trong 50 năm”. Ông dự đoán cuộc hạ cánh mềm của nền kinh tế sẽ diễn ra “nhẹ nhàng”.

Ông Biden đặc biệt nhấn mạnh đến lĩnh vực sản xuất. Ông nói: “Chúng ta đang xuất khẩu các sản phẩm do Mỹ sản xuất và tạo thêm việc làm cho người Mỹ. Quá trình này cần thời gian nhưng người dân đã bắt đầu cảm nhận được tác động”.

Kể từ khi ông Biden nhậm chức, nền kinh tế Mỹ đã tạo thêm 791.000 việc làm trong lĩnh vực sản xuất, song riêng năm ngoái chỉ ghi nhận thêm 37.000 do ngành này gặp khó khăn để lấy đà.

Số liệu chính thức cho thấy nhờ người tiêu dùng tiếp tục chi tiêu, nền kinh tế số một thế giới đã tăng trưởng 2,5% trong năm 2023, cao hơn con số 1,9% của năm 2022. GDP hàng quý đã vượt mức 2% trong 6 quý liên tiếp.

Cạnh tranh kinh tế với Trung Quốc

Tổng thống Biden cho biết giờ đây chiến lược của ông với Trung Quốc sẽ tập trung vào việc kiểm soát mối quan hệ cạnh tranh giữa hai nền kinh tế.

Ông đã tìm cách ngăn cản Bắc Kinh giành ưu thế trong các công nghệ tiên tiến, coi đây là một phần trong nỗ lực thúc đẩy việc làm và lĩnh vực sản xuất của Mỹ, cũng như bảo vệ dữ liệu cá nhân của người dân trong nước.

“Tôi đảm bảo rằng Trung Quốc không thể sử dụng hay buôn bán các công nghệ tiên tiến nhất của Mỹ”, ông Biden nhấn mạnh.

“Thành thật mà nói, dù phát ngôn cứng rắn về Trung Quốc, người tiền nhiệm của tôi chưa bao giờ làm điều đó. Tôi muốn cạnh tranh với Trung Quốc chứ không phải xung đột”, ông tiếp tục, hàm ý nhắc đến cựu Tổng thống Donald Trump.

Tuần trước, ông Biden đã ký một sắc lệnh hành pháp để ngăn chặn “các quốc gia đáng quan ngại” như Nga và Trung Quốc khai thác hàng loạt dữ liệu nhạy cảm của người Mỹ.

Ngoài ra, Bộ Thương mại Mỹ cũng công bố những hạn chế mới đối với xe điện Trung Quốc, với lý do rủi ro an ninh mạng.

Đánh thuế người giàu

Ông Biden kêu gọi tăng thuế doanh nghiệp và áp thuế mới với các tỷ phú. Theo ông chủ Nhà Trắng, việc áp thuế tối thiểu 25% với các tỷ phú sẽ giúp chính phủ huy động được 500 tỷ USD trong 10 năm tới.

“Không tỷ phú nào nên đóng thuế thấp hơn một giáo viên, nhân viên vệ sinh hay y tá”, ông phát biểu.

Cuộc thăm dò mới đây của Gallup cho thấy công chúng có vẻ ủng hộ cả hai phương án nói trên.

Cụ thể, khoảng 52% người tham gia khảo sát cho rằng Washington nên phân phối lại của cải thông qua việc đánh thuế nặng vào người giàu. Khoảng 69% nhận định doanh nghiệp đóng thuế quá ít.

Nỗ lực đàm phán giá thuốc

Ông Biden cũng đề cập đến những nỗ lực cá nhân nhằm tạo điều kiện để chính phủ đàm phán giá thuốc phải chăng hơn.

“Người Mỹ phải trả nhiều tiền cho thuốc theo toa hơn bất kỳ quốc gia nào khác... tôi sẽ chấm dứt thực trạng này”, Tổng thống Mỹ nhấn mạnh.

Nhờ Đạo luật Giảm Lạm phát mà chính quyền ông Biden thông qua vào năm 2022, Medicare đã có thể thương lượng giá thuốc với các hãng dược lớn không phải chịu sự cạnh tranh và ngốn nhiều tiền của người nộp thuế.

Chính phủ Mỹ đã đề xuất “mức giá hợp lý” cho 10 loại thuốc đắt tiền nhưng được sử dụng rộng rãi. Các công ty dược phẩm và Washington vẫn đang trong quá trình đàm phán.

Giá thương lương của 10 loại thuốc nêu trên sẽ được công bố vào tháng 9, ngay trước thềm cuộc bầu cử tổng thống. Song, mức giá mới (nếu giảm) sẽ có hiệu lực vào năm 2026.

Liên quan đến Đạo luật Giảm Lạm phát, ông Biden đã lên tiếng chỉ trích những thành viên Đảng Cộng hoà từng phản đối chính sách này nhưng lại ca ngợi lợi ích của nó tại quê nhà.

“Nếu bất kỳ ai trong số các bạn không muốn số tiền hỗ trợ đó cho quận của mình, hãy nói cho tôi biết”, ông Biden bày tỏ.

Quyền sở hữu nhà đất

Tổng thống Biden cho biết ông muốn có một khoản tín dụng thuế để cấp 400 USD/tháng cho người dân Mỹ trong khoảng hai năm tới, khi lãi suất vay thế chấp mua nhà giảm xuống. Mục đích của chính sách này là giúp họ nhanh chóng sở hữu nhà hơn.

“Tôi biết chi phí nhà ở rất quan trọng với các bạn. Nếu lạm phát tiếp tục đi xuống, lãi suất vay thế chấp mua nhà cũng sẽ giảm và Fed biết điều đó. Nhưng tôi không muốn chờ đợi [cho đến khi lãi suất xuống thấp hơn]”, ông Biden nói.

Lãi suất và giá nhà cùng tăng cao khiến nhiều người Mỹ không thể mua được nhà, đặc biệt là những người mua nhà lần đầu. Tình trạng thiếu nhà ở có mức giá vừa phải cũng ảnh hưởng đến cơ hội sở hữu nhà đất của họ.

Nợ vay sinh viên

Đương kim Tổng thống Mỹ cũng nhắc đến những nỗ lực nhằm giảm bớt gánh nặng nợ nần cho sinh viên, một trong những sáng kiến nổi bật của ông trong nhiệm kỳ hiện tại.

Trước đó, nỗ lực của chính quyền ông Biden nhằm mở rộng quy mô chương trình giảm nợ vay sinh viên đã bị Toà án Tối cao ngăn cản. Sắp tới, ông Biden sẽ buộc phải đi từng bước để thúc đẩy chính sách này.

Vị tổng thống cho biết những nỗ lực của ông đã giúp “giảm bớt gánh nặng nợ sinh viên cho gần 4 triệu người Mỹ”.

Theo Bloomberg, cho đến nay, chính quyền Washington đã xoá nợ cho sinh viên gần 138 tỷ USD. Song, con số đó vẫn thấp hơn mức đề xuất 400 tỷ USD mà Toà án Tối cao bác bỏ.

Nền dân chủ bị tấn công

Mở đầu Thông điệp Liên bang, ông Biden nói nước Mỹ đang đứng trước một “thời điểm chưa từng có”.

Ông đề cập đến bài phát biểu trước Quốc hội của Tổng thống Franklin Roosevelt vào năm 1941, khi Adolf Hitler khơi mào cuộc chiến tại châu Âu. Khi đó, Tổng thống Roosevelt tuyên bố nước Mỹ đang “ở một thời điểm chưa từng có trong lịch sử”.

Lần này, ông Biden nói: “Chính chúng ta đang phải đương đầu với một thời điểm chưa từng có trong lịch sử”. Theo ông chủ Nhà Trắng, “nền tự do và dân chủ của Mỹ đang bị tấn công cả trong và ngoài nước”.

Thuỵ Điển gia nhập NATO

Cũng trong Thông điệp Liên bang, ông Biden còn nhắc đến việc Thuỵ Điển gia nhập NATO.

“Mỹ là thành viên sáng lập của NATO - liên minh quân sự của các quốc gia dân chủ được thành lập sau Thế chiến thứ hai để ngăn chặn chiến tranh và gìn giữ hoà bình. Và hôm nay, chúng ta đã làm cho NATO mạnh hơn bao giờ hết”, ông nói.

Trái ngược với đương kim Tổng thống Mỹ, người tiền nhiệm Donald Trump từng đe doạ sẽ để các đồng minh NATO tự bảo vệ mình trước Nga nếu họ không đáp ứng các cam kết chi tiêu quốc phòng. Tuyên bố này khiến các đồng minh của Mỹ lo ngại.

Cuộc chiến Israel - Hamas

Ông Biden đã nhắc lại sự ủng hộ với Irael, bất chấp áp lực từ chính Đảng Dân chủ nhằm thể hiện sự đồng cảm với nỗi đau của người Palestine ở Dải Gaza.

“Israel có quyền trả đũa Hamas”, ông Biden cho hay. “Hamas có thể chấm dứt cuộc xung đột ngay hôm nay bằng cách thả các con tin, hạ vũ khí và giao nộp những kẻ chịu trách nhiệm cho cuộc tấn công vào ngày 7/10”.

Sau đó, ông chủ Nhà Trắng cho biết ông đang chỉ đạo quân đội Mỹ thiết lập một cảng tạm thời trên bờ biển Gaza để tăng cường viện trợ và giảm bớt cuộc khủng hoảng nhân đạo trong khu vực.

Quyền phá thai

Tổng thống Biden khẳng định “án lệ Roe kiện Wade đã đúng” khi bảo vệ quyền tự do sinh sản của con người và hứa sẽ khôi phục quyền tự do phá thai tại Mỹ.

Ông Biden tấn công cựu Tổng thống Trump mà không nêu đích danh. Ông đổ lỗi cho người tiền nhiệm về quyết định đảo ngược án lệ Roe kiện Wade của Toà án Tối cao. Ông dự đoán đối thủ lâu năm nhiều khả năng sẽ “khoe khoang về điều đó” trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng.

Theo ông Biden, những người khoe khoang như vậy “không biết gì về sức mạnh của phụ nữ”. Ông cho biết vấn đề này đã tiếp động lực đáng kể cho cử tri trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ hồi năm 2022.