Nhiều chính sách mới quan trọng có hiệu lực từ ngày 1/7

Có thể làm căn cước công dân tại nơi tạm trú

Từ ngày 1/7, Thông tư 59 và Thông tư 60 do Bộ Công an ban hành liên quan đến căn cước công dân (CCCD) gắn chip sẽ bắt đầu có hiệu lực. 

Theo đó, Bộ Công an yêu cầu thu hồi mọi chứng minh nhân dân (CMND) cũ (9 số, 12 số) khi người dân làm thủ tục đổi sang CCCD gắn chip. Trong khi trước đây, chỉ thu hồi với CMND bị hỏng, bong tróc, không rõ nét, còn các trường hợp khác thì chỉ bị cắt góc và được trả lại cho người dân.

Đồng thời, thời gian tối đa để cấp CCCD cho người dân là 8 ngày làm việc.

Ngoài ra, mã QR trên thẻ CCCD chứa thông tin về số CMND cũ của người dân. Do đó, người dân không cần phải xin giấy xác nhận số CMND và cung cấp khi làm các thủ tục, giao dịch sử dụng số CMND cũ như trước đây, trừ trường hợp mã QR không có thông tin về số chứng minh nhân dân.

Cũng từ ngày 1/7, người dân chính thức được làm CCCD ở nơi tạm trú thay vì phải về nơi thường trú như trước đây.

Khi đi làm thủ tục cấp CCCD gắn chip, người dân không còn phải điền thông tin trên tờ khai CCCD như trước, mà cán bộ làm thủ tục sẽ tìm kiếm thông tin trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, sau đó in phiếu cho người dân kiểm tra, ký và ghi rõ họ tên…

Thu hồi, không cấp mới sổ hộ khẩu, sổ tạm trú

Từ ngày 1/7, Luật Cư trú mới có hiệu lực và 2 chính sách mới liên quan đế sổ hộ khẩu và sổ tạm trú sẽ được áp dụng. Đây là những cuốn sổ mà hơn 70 năm nay có ý nghĩa vô cùng quan trọng, gắn liền với mỗi hộ gia đình.

Về vấn đề thu hồi sổ hộ khẩu, sổ tạm trú, khi công dân thực hiện các thủ tục đăng ký cư trú dẫn đến thay đổi thông tin trong sổ hộ khẩu, sổ tạm trú thì cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thu hồi sổ đã cấp. Do đó, với lần thực hiện thủ tục tiếp theo sẽ không cần dùng đến sổ.

Tuy nhiên, không phải tất cả sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đều bị thu hồi, mà chỉ khi người dân đi làm các thủ tục thay đổi thông tin nêu trên thì mới bị thu hồi. Những sổ khác, không thuộc trường hợp bị thu hồi, vẫn sử dụng bình thường.

Ngoài ra, từ ngày 1/7 cũng là thời điểm bắt đầu không cấp mới sổ hộ khẩu, sổ tạm trú. Vì vậy, khi người dân đi làm thủ tục đăng ký thường trú sẽ không còn được cấp sổ hộ khẩu hay khi làm thủ tục đăng ký tạm trú cũng sẽ không còn được cấp sổ tạm trú.

Điều này cũng có nghĩa là khi các cuốn sổ này bị hỏng, rách hay mất... cũng không còn được cấp lại. Mọi thông tin về cư trú sẽ được cập nhật và lưu tại Cơ sở dữ liệu về cư trú.

Đồng thời, từ ngày 1/7, người dân yêu cầu xác nhận thông tin về cư trú có thể trực tiếp đến cơ quan đăng ký cư trú trong cả nước không phụ thuộc vào nơi cư trú của công dân để đề nghị cấp xác nhận thông tin về cư trú.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, ngày 1/7 là thời điểm không cấp mới sổ hộ khẩu, sổ tạm trú, không phải là thời điểm bãi bỏ hoàn toàn hai loại giấy tờ này. Đến ngày 1/1/2023, hai loại sổ này mới chính thức bị xóa bỏ hoàn toàn.

Thay đổi về đăng ký thường trú, tạm trú

Bên cạnh những vấn đề về thu hồi, không cấp mới sổ hộ khẩu, sổ tạm trú thì Luật Cư trú mới còn thay đổi nhiều vấn đề về đăng ký thường trú, tạm trú.

Đầu tiên, khi Luật này có hiệu lực thì điều kiện đăng ký thường trú tại 63 tỉnh, thành là như nhau, không phân biệt TP trực thuộc TW như trước đây. Việc nhập hộ khẩu vào các TP lớn cũng có phần "cởi mở" hơn so với trước đây do đã xóa bỏ điều kiện "thời gian tạm trú". Luật Cư trú mới chỉ yêu cầu người dân có chỗ ở hợp pháp là có thể làm thủ tục đăng ký thường trú.

Bên cạnh đó, Luật cũng không còn yêu cầu người thuê nhà phải có ý kiến của chủ nhà. Đồng thời, Luật cũng bổ sung thêm quy định về những nơi không được đăng ký thường trú, tạm trú như nhà năm trên đất lấn chiếm, nhà đã có quyết định thu hồi đất...

Trong thủ tục đăng ký tạm trú, Luật cũng không còn yêu cầu người thuê nhà phải có ý kiến đồng ý của chủ nhà. Đáng chú ý, Luật đã bổ sung quy định về những nơi không được đăng ký thường trú, tạm trú, như: Nhà nằm trên đất lấn chiếm; Nhà đã có quyết định thu hồi đất; Nhà đã có quyết định phá dỡ…

Do đó, từ ngày 1/7, người dân cũng cần lưu ý không thuê nhà, mua nhà ở các địa điểm này, vì không thể làm được thủ tục đăng ký tạm trú, thường trú.

Đáng chú ý, những trường hợp vắng mặt liên tục tại nơi thường trú từ 12 tháng trở lên mà không đăng ký tạm trú tại nơi khác hoặc không khai báo tạm vắng (trừ trường hợp xuất cảnh ra nước ngoài) hay bán nhà mà không được chủ nhà mới đồng ý cho giữ lại đăng ký thường trú thì sẽ bị xóa đăng ký thường trú.

Một số chính sách mới về BHYT được áp dụng

Trong nhiều chính sách có hiệu lực từ ngày 1/7/2021 cũng có một số quy định liên quan đến bảo hiểm y tế.

Thứ nhất, theo Luật Cư trú 2020, thay đổi khái niệm "hộ gia đình tham gia BHYT". Theo đó, hộ gia đình tham gia BHYT là những người cùng đăng ký thường trú hoặc cùng đăng ký tạm trú tại một chỗ ở hợp pháp theo quy định của pháp luật về cư trú (trước đây là toàn bộ những người có tên trong Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú).

Thứ hai, Nghị định 20 của Chính phủ cũng bổ sung một số trường hợp được cấp thẻ BHYT miễn phí.

Ví dụ như người đơn thân nghèo đang nuôi con dưới 16 tuổi hoặc con từ 16 đến 22 tuổi nhưng đang ăn học, Người nhiễm HIV/AIDS thuộc diện hộ nghèo không có nguồn thu nhập ổn định hàng tháng…

Thứ ba, Thông tư số 4 của Bộ Y tế quy định việc thanh toán chi phí khám, chữa bệnh BHYT theo định suất.

Thứ tư, Pháp lệnh Ưu đãi người có công năm 2020 quy định thay đổi trong danh sách người có công và thân nhân được hưởng chính sách BHYT.

Thứ năm, bệnh viên công lập phải công khai đối với người bệnh, người đại diện hợp pháp của người bệnh có thẻ BHYT bao gồm giá thu dịch vụ khám, chữa bệnh BHYT.

Tăng trợ cấp cho nhiều đối tượng

Theo Nghị định 20, nhiều khoản trợ cấp cho các đối tượng hưởng bảo trợ xã hội được điều chỉnh tăng vào thời điểm 1/7.

Cụ thể, trẻ mồ côi dưới 4 tuổi, trẻ nhiễm HIV thuộc hộ nghèo được hưởng trợ cấp 900.000 đồng/tháng, thay cho mức 675.000 đồng/tháng.

Người từ đủ 60 đến đủ 80 tuổi thuộc hộ nghèo, không có người phụng dưỡng được hưởng trợ cấp 540.000 đồng/tháng, thay cho mức 405.000 đồng/tháng.

Người khuyết tật đặc biệt nặng được hưởng trợ cấp 720.000 đồng/tháng, thay cho mức 540.000 đồng/tháng; người khuyết tật nặng được hưởng trợ cấp 540.000 đồng/tháng, thay cho mức 405.000 đồng/tháng…

Trợ cấp mai táng người chết, mất tích do thiên tai, hỏa hoạn; tai nạn giao thông, tai nạn lao động đặc biệt nghiêm trọng hoặc các lý do bất khả kháng khác tối thiểu là 18 triệu đồng (trước đây chỉ là 5,4 triệu đồng), với trường hợp gia đình tổ chức mai táng…

Hỗ trợ làm nhà ở, sửa chữa nhà ở do thiên tai, hỏa hoạn hoặc lý do bất khả kháng khác cho hộ dân phải di dời khẩn cấp tối thiểu là 30 triệu đồng/hộ, trước đây tối đa là 20 triệu đồng/hộ…

Thay đổi chính sách ưu đãi với người có công

Từ ngày 1/7, Pháp lệnh số 02/2020/UBTVQH14 về ưu đãi người có công chính thức có hiệu lực thay thế cho Pháp lệnh năm 2005.

Theo Pháp lệnh này, thương binh, bệnh binh và người hưởng chính sách như thương binh, bệnh binh được Nhà nước hỗ trợ cơ sở vật chất ban đầu, bao gồm nhà xưởng, trường, lớp, trang thiết bị, được vay vốn ưu đãi để sản xuất, kinh doanh, miễn hoặc giảm thuế đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh.

Đây là một chế độ mới mà trước đây chưa quy định cho các đối tượng người có công này.

Với Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, mức trợ cấp hằng tháng cũng được tăng từ ngày 1/7/2021, cụ thể là bằng 3 lần mức chuẩn (tức 4.872.000 đồng/tháng), thay vì một lần mức chuẩn như quy định trước đây.

Riêng với vợ hoặc chồng liệt sĩ đã tái giá nhưng vẫn nuôi con liệt sĩ đến tuổi trưởng thành hoặc chăm sóc cha, mẹ đẻ của liệt sĩ khi còn sống, sẽ được hưởng trợ cấp tuất hằng tháng và được hỗ trợ về Bảo hiểm y tế.