Lý do nào khiến giới đầu tư nhận định chiến sự Nga - Ukraine sắp kết thúc?

Xung đột và hòa bình luôn là điều rất khó đoán với các nhà đầu tư, nhưng cũng là thứ họ không thể ngó lơ.

Ba năm trước, cuộc tấn công của Nga vào Ukraine đã gây chấn động khắp các thị trường tài chính, kéo giá hàng hóa lên cao, cắt đứt nguồn cung khí đốt và thổi bùng ngọn lửa lạm phát. Ảnh hưởng dần phai nhạt khi chiến sự tiếp diễn.

Bây giờ, trong bối cảnh Mỹ cố gắng chấm dứt cuộc chiến giữa Nga và nước láng giềng, các nhà đầu tư đang phải cố gắng đánh giá hệ quả từ thành công hoặc thất bại của Washington. 

Thay đổi rõ ràng nhất diễn ra tại thị trường châu Âu. Giá cổ phiếu châu Âu và đồng euro đều đi lên rõ rệt. Khi quy đổi sang giá trị USD, chỉ số Stoxx 600 của châu Âu và DAX của Đức tăng lần lượt 14% và 25% kể từ đầu năm, còn S&P 500 của Mỹ thì giảm nhẹ.

Cách đây không lâu, giới phân tích còn mường tượng cảnh euro giảm về ngang giá với đồng bạc xanh. Nhưng thay vào đó, đồng euro đã nhảy vọt từ mức 1 euro đổi 1,02 USD lên 1,08 USD.

Thị trường tài chính xáo động là do các nhà đầu tư kỳ vọng rằng các nước châu Âu sẽ chi tiêu mạnh tay cho kế hoạch tái vũ trang trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump rút bớt sự ủng hộ dành cho Ukraine và các nước đồng minh.

Mặt khác, các nhà đầu tư cũng mong nền kinh tế khép kín của Nga sẽ hé mở đôi chút. Đồng ruble lao dốc mạnh so với USD vào cuối năm ngoái, nhưng nay đã tăng khoảng 25%, tờ Economist cho hay. 

Giá cổ phiếu của các công ty có liên hệ với Nga nhưng niêm yết ở nước ngoài đang trên đà tăng mạnh nhờ vào triển vọng Mỹ gỡ bỏ các lệnh trừng phạt.

Kể từ đầu năm 2025, cổ phiếu của Rusal, một công ty khai thác nhôm của Nga niêm yết tại Hong Kong, đã bật tăng 61% tính theo USD. Giá cổ phiếu Raiffeisen Bank, một ngân hàng Áo có công ty con tại Nga, tăng 39%. Tương tự, giá cổ phiếu OTP Bank Nyrt niêm yết ở Hungary đi lên 23%.

Giới chức Nga cũng đang nỗ lực mời gọi các công ty đa quốc gia trở lại. Tờ Financial Times cho biết các quan chức Nga đang gọi điện cho những công ty từng rút khỏi nước này vào năm 2022 để thảo luận về việc mở cửa trở lại.

Truyền thông Nga tuyên bố Coca-Cola, Mastercard và Visa đều đang cân nhắc mở lại hoạt động ở Nga. Ông Matthias Warning, đồng minh lâu năm của ông Putin và cựu lãnh đạo công ty mẹ của Nord Stream 2, được cho là đang nói chuyện với các nhà đầu tư Mỹ về việc khởi động lại đường ống này.

Tất cả các tính toán trên đều chỉ là ảo tưởng nếu cuộc chiến giữa Nga và Ukraine không thực sự khép lại. Nhưng biến động giá cả các tài sản tài chính của Ukraine cho thấy nhà đầu tư nghĩ kịch bản này ngày càng có nhiều khả năng xảy ra.

Chuyên gia David Hauner của Bank of America ước tính các doanh nghiệp Ukraine hiện có tổng cộng 8,9 tỷ USD trái phiếu đang lưu hành bằng đồng USD và euro.

Những trái phiếu lớn nhất - được phát hành bởi các công ty năng lượng, đường sắt và cơ sở hạ tầng - đều đã tăng giá kể từ tháng 11 năm ngoái và đặc biệt là sau lễ nhậm chức của ông Trump vào tháng 1/2025.

Giá trị thị trường của số trái phiếu đó là đại diện cho cách các nhà đầu tư đánh giá khả năng Ukraine nhanh chóng đạt được hòa bình.

Một cách quan sát trực diện hơn là nhìn vào giá trái phiếu chính phủ Ukraine. Một số loại trái phiếu hứa hẹn sẽ trả cho trái chủ thêm tiền nếu GDP năm 2028 của Ukraine cao hơn 25% so với năm 2023. Điều này hoàn toàn không khả thi nếu Ukraine không sớm đạt được một nền hòa bình vững chắc. Do đó, giá của chúng phản ánh đánh giá chung của thị trường về triển vọng của Ukraine.

Kể từ khi ông Trump tái đắc cử, thị trường nhận định xác suất Ukraine đạt được hòa bình đã gia tăng đáng kể. Con số này giảm sút rõ rệt sau cuộc gặp mặt căng thẳng giữa ông Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Phòng Bầu dục hôm 28/2, nhưng vẫn chưa xuống dưới mức trước tháng 11 năm ngoái.