Vingroup, Viglacera, Hoàng Quân, Becamex, Nam Long ... kiến nghị gì với Thủ tướng về nhà ở xã hội?

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội chiều 6/3.

Tại Hội nghị, Thủ tướng khẳng định nhu cầu nhà ở xã hội rất lớn, do đó, các cơ quan phải đặt mình vào địa vị của người có nhu cầu để giải quyết, triển khai các công việc theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn.

Trong đó, các địa phương đã được giao chỉ tiêu cụ thể về xây dựng nhà ở xã hội, phải coi đây là nhiệm vụ chính trị, với quan điểm lấy con người là trung tâm, là chủ thể, con người là yếu tố quyết định với sự phát triển, mọi chính sách phải hướng đến con người. 

Thủ tướng cũng đặt vấn đề: "Các doanh nghiệp chưa làm vì sao, phải chăng vì chính quyền chưa dám giao việc? Có thể giao trực tiếp cho doanh nghiệp, không cần qua đấu thầu được không, miễn là bảo đảm công khai, minh bạch, phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí? Nếu đấu thầu thì phải bảo đảm thực chất, không hình thức, không quân xanh, quân đỏ, tránh tình trạng quy trình rất dài, tốn thời gian mà không mang lại điều gì cả. Cùng với đó, chính quyền địa phương phải đồng hành, hỗ trợ nhà thầu, không để họ cô đơn trên công trường"...

Các doanh nghiệp tham gia Hội nghị đã đề xuất các giải pháp cụ thể để phát triển hiệu quả phân khúc này. Trong đó, đại diện Tập đoàn Vingroup có hai kiến nghị với Thủ tướng.

Thứ nhất là cho phép các địa phương được chỉ định thầu, chỉ định nhà đầu tư. Thứ hai là cho phép các địa phương rút ngắn thủ tục hoặc cho làm song song. Đơn cử, cùng lúc có thể vừa làm quy hoạch, vừa làm thủ tục đầu tư xây dựng… thì sẽ rút ngắn nhiều thời gian. Nếu làm xong quy hoạch rồi đến khâu đầu tư, tài chính… sẽ tạo ra nhiều thủ tục hành chính.  

Tổng Công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị (HUD) kiến nghị cho phép áp dụng quy định về miễn tiền sử dụng đất tại Luật Đất đai 2024 và Luật Nhà ở 2023 đối với các dự án NOXH đã được chấp thuận chủ trương đầu tư trước ngày Luật Nhà ở 2023 có hiệu lực. 

Về phần lợi nhuận bù đắp từ phần 20% đất thương mại sang giá bán, đại diện HUD đề xuất trong trường hợp địa phương chưa xác định được tiền sử dụng đất tại dự án theo quy định, cho phép nhà đầu tư chủ động tính toán và tạm so sánh với giá trị tiền sử dụng đất tạm tính theo bảng giá đất công bố của địa phương ở thời điểm tính toán làm cơ sở để chấp thuận giá bán nhà ở hình thành trong tương lai của dự án.

Khi đó, chủ đầu tư có thể cam kết trong trường hợp khi quyết toán dự án, nếu lợi nhuận từ phần 20% đất thương mại thấp hơn so với giá trị tiền sử dụng đất phải nộp theo quy định thì nhà đầu tư sẽ chịu phần tổn thất chi phí này.

Vị này cũng kiến nghị Chính phủ xem xét, xây dựng các quy định, cơ chế ưu tiên cho phát triển các dự án nhà ở xã hội thông qua việc rút ngắn các trình tự thủ tục, thời gian thực hiện các trình tự thủ tục.

Trong đó, ở bước lựa chọn nhà đầu tư, nên áp dụng phương thức chỉ định thầu đối với các dự án đã có nhà đầu tư đáp ứng đầy đủ điều kiện (có thể theo xếp hạng các nhà đầu tư theo thang điểm thông qua việc đánh giá hồ sơ năng lực, kinh nghiệm ở bước mời quan tâm hoặc theo quy mô các dự án nhà ở xã hội) hoặc rút ngắn quy trình đấu thầu bằng cách nâng cao năng lực, trách nhiệm bên mời thầu nhằm giảm bớt các thủ tục, thời gian không cần thiết.

Trong khi đó, đại diện Becamex cho rằng cần sớm xây dựng quỹ nhà ở quốc gia gắn với cơ sở dữ liệu về dân số, thu nhập. Đồng thời phải đơn giản hóa thủ tục pháp lý với cơ chế một cửa.

Một điểm nữa liên quan đến chương trình cho vay ưu đãi với thời gian dài và lãi suất cố định. Vị này cho biết 100% các quốc gia thành công trong xây dựng nhà ở xã hội đều có chính sách cho vay 25 năm với lãi suất cố định. Điều này rất cần thiết, vừa cho đối tượng mua nhà vừa cho chủ đầu tư.

"Điều quan trọng nữa là làm sao chúng ta gắn toàn bộ dự án nhà ở xã hội trong quy hoạch phát triển chung của quy hoạch tỉnh, quy hoạch vùng để thiết lập hệ thống giao thông công cộng, đường sắt đô thị, từ đó chúng ta giảm lưu lượng giao thông bình thường, hình thành những khu đô thi vệ tinh… Chúng ta cần giải quyết được bài toán có tính chất tổng thể hơn, tránh phát triển manh mún", đại diện Becamex nói.

Về phía Tổng Công ty Viglacera, đại diện doanh nghiệp đưa ra hai đề xuất. Thứ nhất, về việc giao chủ đầu tư đã được Thủ tướng kết luận, làm theo thiết kế, giá được phê duyệt, khách hàng cũng được phê duyệt nên không cần đấu thầu. Do đó, đề nghị giao thẳng cho đơn vị nào đủ năng lực để làm cho nhanh vì thủ tục này tốn nhiều thời gian.

Thứ hai, hiện nay Viglacera đang triển khai các dự án nhà ở xã hội tại các khu công nghiệp. Có thực tế là các chủ khu công nghiệp mong muốn thuê các toà nhà, sau đó lắp đặt nội thất và cho công nhân vào ở miễn phí. Có nghĩa là công nhân Việt Nam sẽ được vào ở các toà nhà mà chủ khu công nghiệp thuê lại từ các chủ đầu tư nhà ở xã hội. Tuy nhiên, điều này đang vướng quy định, đối tượng chủ khu công nghiệp không được thuê nhà ở xã hội. Do đó, doanh nghiệp rất mong sớm được tháo gỡ vấn đề này.

Tại Hội nghị, đại diện Tập đoàn Hoàng Quân kiến nghị 5 vấn đề. Thứ nhất, cần có Ban chỉ đạo quốc gia về nhà ở xã hội và nhà ở thu nhập thấp. 

Thứ hai, các Bộ, ngành có liên quan như Ngân hàng Nhà nước, Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính, Bộ Nông nghiệp và Tài nguyên cũng cần có Ban chỉ đạo về nhà ở xã hội tại Bộ để xử lý, giải quyết những vướng mắc cụ thể. 

Thứ ba, kiến nghị NHNN cần chủ trì liên tục phối hợp các ngân hàng để giải ngân cho các dự án nhà ở xã hội. 

Thứ tư, cần có số hoá dữ liệu để dễ dàng tìm kiếm, phân loại được đối tượng có nhà ở xã hội. 

Thứ năm, nên chỉ định thầu cho các dự án nhà ở xã hội dưới 2.000 tỷ đồng, còn các dự án lớn hơn thì thực hiện đấu thầu.  

Tham dự Hội nghị, Chủ tịch Tập đoàn Nam Long đề xuất xã hội hóa chương trình nhà ở xã hội bằng nguồn vốn của các doanh nghiệp và nguồn vốn của xã hội.

Khi đã đầu tư bằng nguồn vốn của xã hội thì doanh nghiệp xin đề xuất có cơ chế để tạo động lực cho các nguồn vốn xã hội tham gia. Để hiện thực hiện điều này, Nam Long đề xuất một số giải pháp.

Một là nên thẩm định và duyệt giá bán chỉ một lần.

Hai là về quỹ đất, Nhà nước hỗ trợ giải phóng mặt bằng cho doanh nghiệp bằng tiền của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp có đất sẵn thì thực hiện thẩm định giá sát với giá thị trường. Trong trường hợp đã có bảng giá đất sát giá thị trường thì áp dụng bảng giá đất mới. Điều này sẽ rút ngắn thời gian để đưa giá thành sát với giá thực tiễn thị trường.

Ba là đưa ra các định mức phí đúng chuẩn, phù hợp với thực tế thị trường. Hiện nay tất cả đã tương đối là chuẩn rồi, chỉ còn lại mức phí là phí bán hàng. Phí bán hàng hiện nay chỉ có 2%, trong khi trên thị trường là 5% đến 8%, thậm chí cao hơn. Do đó nên thuê tư vấn để đưa ra mức sát với thị trường, làm được điều này thì các nhà đầu tư sẽ sẵn sàng ủng hộ.

Bốn là đối với các bộ, ngành Chính phủ nên có một Ban chỉ đạo liên bộ có tính liên thông cao, đủ quyền hạn giải quyết vướng mắc trong quá trình triển khai.

Nếu được Chính phủ và các địa phương quan tâm hỗ trợ giải quyết, Tập đoàn Nam Long cho biết sẽ cùng các đối tác đăng ký thực hiện 60.000 căn nhà ở xã hội ở các tỉnh thành, (TP HCM, Hà Nội, Cần Thơ và Long An) từ nay đến năm 2030.