Ô tô điện mini trong câu chuyện thay thế xe máy tại Việt Nam

Trong những năm gần đây, xu hướng xe điện mini đang trở nên phổ biến trên toàn cầu. Điều này được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố như tăng trưởng kinh tế, sự quan tâm về tác động của khí thải ô nhiễm đến môi trường và sự phát triển của công nghệ pin và xe điện.

Xu hướng xe điện mini được các công ty xe hơi lớn trên thế giới theo đuổi, họ bắt đầu sản xuất các dòng xe điện với kích thước khiêm tốn như BMW i3, Fiat 500e, Renault Zoe, Volkswagen e-Up,... Dòng xe này bắt đầu được chú ý vì có kích thước nhỏ gọn, dễ dàng di chuyển trong thành phố, đồng thời là giải pháp tiết kiệm nhiên liệu.

Định nghĩa mới cho xe điện mini

Từ trái qua phải: BMW i3, Volkswagen e-Up, Renault Zoe. 

Tuy vậy, khái niệm "EV Mini" vẫn chưa có một định nghĩa cụ thể, ít nhất là về kích cỡ. Đa phần các mẫu xe nói trên đều nằm ở phân khúc B và thường là kiểu dáng hatchback, mức giá dao động từ 14.000 - 31.000 euro. Có thể thấy, mức giá cao nhất của dòng xe cỡ nhỏ này đã chạm tới hơn 800 triệu đồng, rẻ hơn cũng vượt qua 300 triệu đồng.

"Super mini" được xem là lựa chọn tiếp theo cho những ai thích xe điện cỡ nhỏ với sức chứa chỉ từ hai chỗ ngồi. Các mẫu xe ô tô điện siêu nhỏ thường có chiều dài từ 2,3 - 3,8 m, chiều rộng từ 1,2 - 1,7 m và chiều cao từ 1,4 - 1,6 m. Kích thước nhỏ gọn này giúp các mẫu xe này dễ dàng di chuyển và đỗ xe trong đô thị, tạo sự tiện lợi cho người sử dụng.

Trong những ngày qua, thị trường châu Âu thu hút sự chú ý bởi mẫu xe S04 của công ty khởi nghiệp Silence. Đây là dòng xe siêu nhỏ có hai chỗ ngồi, phục vụ mục đích di chuyển thành phố. Mẫu xe này có chiều dài 2,28 m, chiều rộng 1,29 m và chiều cao 1,59 m. Mức giá 7.050 USD (hơn 165 triệu đồng) cũng nhanh chóng tạo ra điểm nhấn.

S04 của Silence đang tạo ra đối trọng thực sự với nhiều dòng xe siêu nhỏ khác tại châu Âu như Renault Twizy (8.100 USD, tương đương 185 triệu đồng); Citroen Ami (9.000 USD, hơn 211 triệu đồng); Opel Rocks-e (khoảng 8.600 USD, hơn 202 triệu đồng)...

Mới đây, mẫu xe điện siêu nhỏ bán chạy nhất toàn cầu Wuling HongGuang MiniEV đã được TMT Motors lắp ráp tại Văn Lâm, Hưng Yên thu hút sự chú ý hơn cả với kích thước cỡ nhỏ đúng nghĩa của từ "mini". Mẫu xe này dự kiến sẽ ra mắt vào quý II/2023. Hãng chưa công bố giá bán tại Việt Nam nhưng theo tìm hiểu, mẫu xe này có giá dao động từ 43.800-49.800 nhân dân tệ (tương đương 149-169 triệu đồng).

Tuy vậy, mẫu xe này được lắp ráp ở Việt Nam và nằm trọng diện được hưởng ưu đãi thuế từ Nghị định 57. Do đó, mức giá có thể "mềm" hơn rất nhiều so với các dòng xe điện siêu nhỏ nhập khẩu khác, thậm chí là cạnh tranh với xe máy.

Đây là những thông số nổi bật về kích thước của Wuling HongGuang MiniEV, với chiều dài 2.920 mm, rộng 1.493 mm, cao 1.621 mm và chiều dài cơ sở là 1.940 mm. Thông số này cho chúng ta thấy được hình ảnh của một chiếc xe cỡ nhỏ thực sự

Gần đây nhất, hãng xe điện của Việt Nam - VinFast, bất ngờ tung ra hình ảnh mẫu xe mini car có tên là VF 3, phục vụ cho thị trường nội địa. Song, VinFast chưa công bố số liệu chi tiết của chiếc xe ngoài thông tin sức chứa lên tới 5 người. Bên cạnh đó, mức giá là một điều được dư luận quan tâm lớn nhất cũng chưa được VinFast công bố.

Bài toán thay thế xe máy

Không thể phủ nhận lợi ích của dòng xe điện với môi trường và nguồn nhiên liệu hóa thạch. Theo báo cáo mới nhất trong năm 2023 của Deloitte về thị trường xe điện ở khu vực Đông Nam Á, chi phí nhiên liệu rẻ hơn so với xăng dầu là lý do hàng đầu để người dân ở nhiều quốc gia trong khu vực, kể cả Việt Nam, lựa chọn xe điện.

Bên cạnh đó, ba điều mà các quốc gia Đông Nam Á quan tâm lớn nhất khi đưa xe điện trở thành lựa chọn hàng đầu của họ chính là mức giá tốt, có nguồn hỗ trợ sau khi mua xe và minh bạch giá - điều mà người dân Việt Nam quan tâm nhất. Ngoài ra, báo cáo của Deloitte cho biết người dùng Đông Nam Á cực kỳ đề cao chất lượng của sản phẩm, liên quan đến các yếu tố an toàn.

Để phủ rộng được xe điện siêu nhỏ tại Việt Nam hay khu vực Đông Nam Á, các nhà sản xuất chắc hẳn đã tính kỹ đến phương án cạnh trạnh về giá, phù hợp túi tiền với người tiêu dùng. Qua đó, thuyết phục họ chuyển đổi sang sử dụng xe điện. 

Hiện tại, quy mô xe máy ở Đông Nam Á và Việt Nam là rất lớn, với số lượng xe máy chiếm tỷ lệ cao trong tổng số phương tiện giao thông. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), khu vực Đông Nam Á hiện có khoảng 250 triệu xe máy, chiếm hơn 80% tổng số phương tiện giao thông trong khu vực này. Các nước có số lượng xe máy đông đảo nhất là Indonesia, Việt Nam và Thái Lan.

Theo Thông tư 12/2020 của Bộ Giao thông Vận tải, tổng số xe máy đăng ký lưu hành tại Việt Nam tính đến cuối năm 2020 là hơn 51,5 triệu chiếc. Từ đô thị tới các vùng nông thôn, xe máy vẫn là phương tiện chủ yếu của người dân. Với lợi thế về giá, mẫu ô tô điện siêu nhỏ có thể được xem là giải pháp cho bài toán loại bỏ phần nào xe máy ở thị trường Việt Nam.

Ngoài ra, bên cạnh mức giá, theo nghiên cứu của Deloitte, người dùng tại các quốc gia gồm Indonesia, Malaysia, Philippines, Thái Lan, Việt Nam quan tâm nhiều nhất tới vấn đề hạ tầng trạm sạc. Trong khi đó, người dân Singapore lại chú trọng hơn ở thời gian sạc tại trạm. Ở Việt Nam, Chính phủ cũng chú trọng phát triển hạ tầng sạc điện - một vấn đề lớn đang cản trở sự phát triển của xe điện.  

Làn sóng xe điện không tự nhiên nổi lên mạnh mẽ trong những năm vừa qua. Điều đó có được nhờ sự thúc đẩy bởi các chính sách và ưu đãi từ các chính phủ cùng nhiều cơ quan quản lý trên toàn cầu. Nhiều quốc gia đã thông qua các chính sách khuyến khích sử dụng xe điện như miễn thuế nhập khẩu, giảm giá bán và các khoản hỗ trợ tài chính cho người tiêu dùng. 

Đi cùng với đầu tư cho cơ sở hạ tầng, chính phủ Việt Nam đã đưa ra nhiều chính sách hỗ trợ cho xe điện mini và các loại xe điện khác nhằm khuyến khích sử dụng và phát triển xe điện. Chẳng hạn như các biện pháp miễn thuế nhập khẩu; Giảm giá bán theo Chương trình ưu đãi giảm giá mua xe điện do Bộ Công Thương ban hành; Hỗ trợ tài chính từ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; Khuyến khích sản xuất nội địa.