Diện mạo quảng trường chợ Bến Thành trong tương lai
Mới đây, UBND TP HCM giao quận 1 lập kế hoạch triển khai cải tạo cảnh quan trước chợ Bến Thành, dự kiến hoàn thành trước 30/4/2025. Tổng diện tích cải tạo khoảng 45.000 m2, chia làm 4 vùng, bao gồm quảng trường và các đường, vỉa hè, công trình gắn với quảng trường.
Theo thiết kế, khu vực trước chợ trồng nhiều cây xanh, thảm cỏ tạo cảnh quan và các trang thiết bị tiện ích công cộng. Các công trình kiến trúc và tượng đài gắn với ký ức người dân thành phố sẽ được phục dựng lại.
Vòng xoay trước chợ có từ năm 1914, gắn bó nhiều thế hệ người dân thành phố. Năm 1964, nơi này được sinh viên Sài Gòn đặt tượng bán thân Quách Thị Trang, để tưởng nhớ nữ sinh đã hy sinh trong cuộc biểu tình chống nhà cầm quyền lúc bấy giờ. Một năm sau, tượng đài Trần Nguyên Hãn cưỡi ngựa trên bệ cao cũng đặt tại vòng xoay.
Năm 2014, hai bức tượng được dời để thi công ga ngầm Metro Bến Thành - Suối Tiên. Toàn bộ khu vực trước chợ được trưng dụng để thi công hạng mục quan trọng của tuyến metro đầu tiên của thành phố. Toàn bộ khu vực mới được tái lập mặt bằng hai năm nay.
Trong phối cảnh, trước chợ Bến Thành, tượng đài Trần Nguyên Hãn được đặt lại vị trí cũ, bằng chất liệu đồng bền vững hơn. Ở góc phải là tượng Quách Thị Trang đặt trên bệ, dưới thảm cỏ, xung quanh nhiều cây xanh xen kẽ. Hiện nút giao trước chợ được tổ chức giao thông theo dạng ngã tư, có đèn tín hiệu thay vì vòng xoay như trước.
Quảng trường trước chợ nhìn từ đường Phó Đức Chính hiện tại so với phối cảnh. Theo phương án cải tạo, các lối đi quanh quảng trường được đề xuất lát nền bằng đá granite tự nhiên, bố trí cây xanh, thảm cỏ.
Khu vực quảng trường từ hướng đường Trần Hưng Đạo trong tương lai được lát đá, có dải phân cách bằng bêtông, ở giữa trồng cỏ. Hiện nơi đây phân luồng giao thông bằng hàng rào sắt.
Trục đường Lê Lợi hướng ra chợ Bến Thành sẽ được trồng nhiều cây xanh lớn hai bên, xen kẽ là thảm cỏ. Dãy nhà trên đường Lê Lợi được lên kế hoạch sơn, quét lại khu vực mặt tiền để bảo tồn cũng như tạo điểm nhấn thiết kế đô thị.
Năm 2014, con đường được rào chắn để thi công Metro Bến Thành - Suối Tiên, hiện đã tái lập mặt bằng. Các hạng mục trên đường như cây xanh, chiếu sáng, vỉa hè... đã cải tạo lại và đang đề xuất làm phố đi bộ.
Công viên 23/9 sẽ có thêm thảm cỏ, tiểu cảnh hoa, cây xanh, lối đi bộ. Nơi đây đã được cải tạo, chỉnh trang từ năm ngoái sau khi Metro số 1 tái lập mặt bằng. Giếng trời hình hoa sen chức năng cung cấp ánh sáng cho ga ngầm Bến Thành và tạo điểm nhấn kiến trúc cho khu vực.
Theo phối cảnh, xung quanh giếng trời với nhiều loài cây, tiểu cảnh, lối đi bộ, bồn hoa tạo thành chỗ ngồi. Hiện nơi này mới được lát đá, trồng cây làm khu đi bộ cho người dân, du khách.
Ở mũi tàu công viên 23/9 dự kiến trồng nhiều loại hoa, hai bên là cây lớn.
Phương án thiết kế này được hoàn thiện theo định hướng quy hoạch, kết nối đồng bộ quảng trường trước chợ Bến Thành và các dự án khác trong khu vực (Công viên 23/9, đường Lê Lợi…), giải pháp giao thông khu vực theo quy hoạch được duyệt.
Những điểm văn hóa - lịch sử như tòa nhà công ty đường sắt (nhà Hoả xa) sẽ được bảo tồn theo kiến trúc cũ. Các dãy nhà phố ở đường Phan Chu Trinh, Phan Bội Châu cũng giữ nguyên trạng. Ngoài ra, trục đường Hàm Nghi, kế toà nhà hỏa xa được trồng thêm cây xanh tạo bóng mát.
Hiện một số hạng mục được tái lập ban đầu như trạm xe buýt, cây xăng, tiểu đảo giao thông... lâm cảnh nhếch nhác. Khu vực dự kiến đặt cây xăng được xây lại nhưng chưa sử dụng đã bị vẽ bậy, xung quanh đầy rác.
Công trình với tổng kinh phí dự kiến 157 tỷ đồng từ ngân sách thành phố. Ngoài ra quận 1 kiến nghị thành phố sớm cải tạo đồng thời phục dựng di tích chợ Bến Thành, kinh phí dự kiến khoảng 95 tỷ đồng.
Chợ Bến Thành được xây năm 1912 có tổng diện tích hơn 13.000 m2, giới hạn bởi các trục đường: Phan Bội Châu - Phan Chu Trinh - Lê Thánh Tôn - Công trường Quách Thị Trang. Đây là một trong những công trình biểu tượng của thành phố, thu hút nhiều người dân, du khách mỗi ngày.
