Cú giật mạnh của tỷ giá USD/VND có đáng lo ngại?

Từ đầu tháng 12, tỷ giá USD/VND trung tâm cũng như tại các ngân hàng thương mại đã liên tục tăng mạnh, tạo nên một "đường dốc" chưa từng thấy trong một thời gian dài. 

Tại hôm 7/12, tỷ giá trung tâm được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) công bố ở mức 23.210 VND/USD, tăng gần 70 đồng so với hồi đầu tháng, mức thay đổi tại các ngân hàng thương mại dao động từ 400 - 450 đồng/USD.

Song, theo nhận định của giới phân tích, những biến động của tỷ giá trong thời gian gần đây chỉ mang tính ngắn hạn và không có tác động đáng kể tới thị trường.

Những áp lực nào đang đặt trên tỷ giá?

Xét trên góc độ quốc tế, bắt đầu từ cuối tháng 11, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã bắt đầu thực hiện cắt giảm các chương trình mua tài sản. Mặc dù chưa đưa ra một công bố chính thức, nhưng các thị trường kỳ vọng ngân hàng trung ương Mỹ sẽ đẩy sớm việc nâng lãi suất trong năm sau. Qua đó, đồng bạc xanh cũng có xu hướng tăng giá từ đó đến nay.

Tuy nhiên, áp lực USD tăng giá trên thị trường quốc tế khó có thể giải thích đầy đủ cho cú giật mạnh của tỷ giá trong nước. Tại một báo cáo mới công bố, HSBC cũng nhận định trong bối cảnh Fed chuẩn bị điều chỉnh chính sách, động thái này sẽ kéo theo nhiều ảnh hưởng đến nước khác, song tác động đối với khu vực châu Á lại khá nhẹ nhàng.

Nếu so sánh giữa giá vàng trong nước và thế giới, mức chênh lệch có thể thấy càng ngày càng tăng trong nửa năm trở lại. Dù vậy, nếu chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới cao, khiến cho nhu cầu nhập lậu vàng tăng lên, nhưng điều này sẽ đẩy giá USD tăng trên thị trường tự do, không phải trên trị trường chính thức.

Mặt khác, lũy kế 11 tháng đầu năm, cán cân thương mại của Việt Nam xuất siêu 1,46 tỷ USD, tương đối thấp so với mức 20,2 tỷ USD của cùng kỳ năm trước vừa mức 32,18 tỷ USD của năm 2019.

Theo lý giải của các cơ quan quản lý, xuất siêu hấp hơn cùng kỳ năm ngoái là do giá hàng hóa thế giới tăng cao nên giá nhập khẩu nguyên vật liệu đầu vào cho sản xuất tăng. Đồng thời, dịch COVID-19 diễn biến phức tạp đã khiến cước phí vận tải quốc tế tăng mạnh.

Bên cạnh đó, số liệu các năm trước cho thấy nhu cầu nhập khẩu của các doanh nghiệp thường tăng mạnh trong những tháng cuối năm, kéo theo đó là nhu cầu thanh toán quốc tế của các doanh nghiệp.

Trong khi trước đó, để bổ sung thanh khoản đáp ứng cung tín dụng ra thị trường trong bối cảnh dịch bệnh, NHNN đã mua vào lượng lớn ngoại tệ từ các ngân hàng thương mại. Chỉ riêng trong vòng 3 tuần đầu tháng 11, lượng VND bơm ra thị trường thông qua kênh mua ngoại tệ của NHNN lên tới hơn 60.000 tỷ đồng.

Ở một diễn biến khác, các nhà đầu tư nước ngoài có xu hướng bán ròng trên thị trường chứng khoán trong vài tháng trở lại. Ông Dominic Scriven, Chủ tịch Dragon Capital, cho biết lý do bởi Việt Nam vẫn thuộc nhóm thị trường cận biên và "khái niệm đầu tư vào thị trường cận biên đang hao mòn".

"Dù đã tiến bộ rất nhiều nhưng Việt Nam vẫn chưa được xếp vào nhóm thị trường mới nổi nên mất khả năng thu hút vốn của nhà đầu tư nước ngoài", Chủ tịch Dragon Capital nói. Ngoài ra, trong thời COVID-19, nhiều nhà đầu tư ngoại cũng có tư tưởng đem tiền về nhà.

Còn về đầu tư trực tiếp, tính đến ngày 20/11, tổng vốn đăng ký cấp mới, điều chỉnh và góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài đạt 26,46 tỷ USD, chỉ tăng nhẹ 0,1% so với cùng kỳ năm 2020.

Tỷ giá sẽ sớm ổn định trở lại?

Ở khía cạnh khác, giới phân tích cũng đưa ra nhiều dẫn chứng cho rằng việc tỷ giá USD/VND biến động mạnh trong vài ngày qua chỉ mang tính chất tạm thời.

Trong báo cáo mới đây, SSI Research đánh giá đây chỉ là biến động trong ngắn hạn và trên hết còn cho thấy đồng VND đã mang tính thị trường hơn.

Mặt khác, nguồn cung USD trên thị trường vẫn được kỳ vọng sẽ duy trì dồi dạo. Số liệu giải ngân FDI trong tháng 11 cho thấy tín hiệu khả quan khi đạt 1,95 tỷ USD, mức cao nhất kể từ tháng 6/2021. Tính chung 11 tháng, giải ngân FDI đạt 17,1 tỷ USD, giảm 0,6% so với cùng kỳ từ mức giảm 4,1% trong 10 tháng đầu năm.

Theo dự báo của Ngân hàng Thế giới (WB), kiều hối về Việt Nam trong năm 2021 sẽ đạt 18,1 tỷ USD, tăng 5% so với năm 2020. Với mức tăng này, Việt Nam có thể đứng thứ 8 thế giới và đứng thứ ba trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương về lượng kiều hối trong năm 2021.

Về cán cân thương mại, theo dự báo của Bộ Công Thương, cả năm 2021, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam sẽ đạt khoảng 640 - 645 tỷ USD và cán cân thương mại duy trì ở mức xuất siêu nhẹ.

"Điều này sẽ giúp nguồn cung - cầu ngoại tệ trên thị trường cân bằng trong tháng 12. Tỷ giá USD/VND nhờ đó duy trì trạng thái ổn định hoặc có thể tiếp tục giảm nhẹ", theo SSI Research.

Một điểm quan trọng khác, vừa qua, Bộ Tài chính Mỹ đã tái khẳng định Việt Nam không thao túng tiền tệ, đồng thời đánh giá cao những nỗ lực của Việt Nam trong việc giải quyết các vấn đề tỷ giá hối đoái.

Theo đánh  giá của Chứng khoán KB, đây sẽ là cơ sở để NHNN tiếp tục có dư địa linh hoạt hơn trong hoạt động điều hành chính sách tiền tệ, chính sách tỷ giá nhằm kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế một cách hài hòa và hợp lý, không nhằm tạo lợi thế cạnh tranh thương mại quốc tế không công bằng.

Hiện tại, Việt Nam đang có xấp xỉ 105 tỷ USD dự trữ ngoại hối, gấp nhiều lần so với vài năm trước và cũng là mức cao kỷ lục. Nguồn dữ trữ này là cơ sở để NHNN sẵn sàng xoa dịu tỷ giá nếu có dấu hiệu căng thẳng.

Điều này được thể hiện trong động thái hôm 8/12, NHNN lại giảm mạnh giá bán USD tại Sở Giao dịch từ 23.856 VND/USD xuống 23.150 VND/USD, trong khi giữ nguyên giá mua ở mức 22.650 VND/USD; tỷ giá trung tâm được công bố ở mức 23.123 VND/USD, tăng tiếp 27 đồng so với hôm trước đó.