Ông Trump cố ép phó tướng Pence lật ngược kết quả bầu cử

Hôm 5/1, ông Trump đăng trên Twitter: "Phó Tổng thống có quyền từ chối phiếu bầu của những đại cử tri được lựa chọn một cách gian lận".

Dòng tweet của ông Trump thể hiện cách giải thích sai lệch và về vai trò chủ trì của ông Pence trong phiên họp chung của Quốc hội hôm 6/1. Trong ngày này, các nhà lập pháp được yêu cầu kiểm phiếu cử tri đoàn và xác nhận chiến thắng của ông Biden. Phó Tổng thống chỉ có nhiệm vụ công bố kết quả chứ không có quyền lực đơn phương thay đổi phiếu bầu.

Quy trình trên thường chỉ mang tính hình thức và không gây tranh cãi, nhưng năm nay lại có vai trò quan trọng trong bối cảnh hàng chục nhà lập pháp Đảng Cộng hòa lên kế hoạch thách thức chiến thắng của ông Biden tại các bang chiến địa. Phe Trump tiếp tục vin vào những tuyên bố vô căn cứ về gian lận phiếu bầu tràn lan làm cái cớ, Politico cho biết. 

Ông Trump đổ dồn nỗ lực vào canh bạc ngày 6/1, nhắc đến quy trình Quốc hội trong cuộc vận động tại Georgia: "Tôi hy vọng Mike Pence sẽ hành động vì chúng ta. Dĩ nhiên nếu Pence không làm vậy thì tôi sẽ không thích ông ta cho lắm".

Mục đích cuộc vận động này vốn là để giúp đỡ hai ứng viên Đảng Cộng hòa Kelly Loeffler và David Perdue trong cuộc đua vào Thượng viện. Tuy nhiên, ông Trump vẫn nhân cơ hội kêu gọi các đảng viên Cộng hòa còn lưỡng lự ủng hộ nỗ lực lật kèo bầu cử.

Hành động của ông Trump đã chia rẽ Đảng Cộng hòa, đặc biệt là những người có thể đang nuôi dưỡng tham vọng trở thành tổng thống trong tương lai như Thượng nghị sĩ Ted Cruz.

Phó Tổng thống Pence cũng dính dáng đến một cuộc tranh luận nhỏ về việc liệu ông có xuất hiện tại Điện Capitol vào ngày 6/1 hay không. Một số người đồn rằng ông sẽ giao lại nhiệm vụ chủ trì phiên họp cho Thượng nghị sĩ Chuck Grassley. Tuy nhiên, văn phòng của phó tổng thống đã nhanh chóng dập tắt các đồn đoán.

Thế khó của ông Pence

Một số người hâm mộ Tổng thống Trump khăng khăng cho rằng ông Pence có quyền đơn phương không chấp nhận kết quả bầu cử tổng thống và mở đường cho các nhóm "đại cử tri thay thế".

Hạ nghị sĩ Louie Gohmert đã kiện ông Pence để cố gắng trao quyền lật ngược kết quả bầu cử cho phó tổng thống. Vụ kiện này đã hai lần bị các tòa án liên bang bác bỏ trong tuần qua.

Trọng tâm của các tranh cãi là Đạo luật Kiểm phiếu Đại cử tri năm 1887. Đúng với tên gọi, luật này quy định các thủ tục đếm phiếu đại cử tri của Quốc hội. Theo luật, ông Pence có nhiệm vụ đọc to số phiếu đại cử tri của từng bang theo thứ tự bảng chữ cái và nghe các thành viên của Quốc hội nêu thách thức với mỗi bang. 

Theo cách hiểu sai lầm của ông Trump, ông Pence có quyền đơn phương quyết định bỏ qua các đại cử tri bầu cho ông Biden và lựa chọn những đại cử tri khác. Cách hiểu về vai trò này của phó tổng thống trái ngược với mọi cuộc bầu cử trong lịch sử. Giới học giả cũng cho rằng cách diễn giải hiến pháp của ông Trump rất phi lý.

Về phần mình, ông Pence không thể hiện bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy ông sẽ phản đối vai trò mang tính hình thức của phó tổng thống trong cuộc họp 6/1.

Ngay cả nếu ông Pence làm theo lời kêu gọi của tổng thống, Quốc hội đã thông qua luật bắt buộc thành viên tuân theo yêu cầu của Đạo luật Kiểm phiếu, buộc các nhà lập pháp đếm phiếu đại cử tri được các bang chứng nhận và gửi lên từ tháng 12. Đa số thành viên trong lưỡng viện Quốc hội cũng không có ý định lật ngược kết quả bầu cử.

Nỗ lực của của phe Trump chủ yếu nhắm vào việc giữ cho tổng số phiếu đại cử tri của ông Biden dưới mức tối thiểu 270.  

Nếu Quốc hội Mỹ xác định rằng không một ứng viên nào có đa số phiếu bầu đại cử tri, Tu chính án thứ 12 của Hiến pháp sẽ kích hoạt "bầu cử dự phòng", trao quyền chọn tổng thống cho Hạ viện, mỗi bang được một phiếu bầu. Mặc dù Đảng Dân chủ chiếm đa số nghị sĩ tại Hạ viện nhưng Đảng Cộng hòa lại chiếm nhiều bang hơn.