Thế giới vung tiền cho vũ trang, Hàn Quốc nhăm nhe vượt Trung Quốc về xuất khẩu vũ khí

Phá vỡ kỷ lục

Còn hơn một tháng nữa năm 2022 mới kết thúc nhưng doanh thu xuất khẩu vũ khí của Hàn Quốc đã đạt 17 tỷ USD, cao hơn hai lần kỷ lục cả năm 2021 là 7,5 tỷ USD. Người trong ngành kỳ vọng đà tăng trưởng sẽ tiếp tục trong bối cảnh chiến sự tại Ukraine chưa khép lại và căng thẳng trong khu vực vẫn âm ỉ.

Theo tờ South China Morning Post (SCMP), mục tiêu của Seoul là đưa đất nước vào top 4 nhà xuất khẩu vũ khí lớn nhất thế giới. Điều này đồng nghĩa với việc Hàn Quốc phải vượt qua nước ở vị trí thứ 4 hiện nay là Trung Quốc.

Tuy nhiên, các nhà phân tích cho biết có rất ít khả năng ngành chế tạo vũ khí Hàn Quốc và Trung Quốc sẽ cạnh tranh trực tiếp với nhau, bởi thị trường mục tiêu của hai bên khác xa nhau.

Động lực chính đằng sau sự tăng trưởng chóng mặt của ngành công nghiệp vũ khí Hàn Quốc là Ba Lan. Người láng giềng của Ukraine đã mua hơn 10 tỷ USD vũ khí từ Hàn Quốc trong 10 tháng đầu năm nay.

Để dễ so sánh, trong giai đoạn 2011-2020, doanh thu bán vũ khí trung bình mỗi năm của Hàn Quốc chỉ vào khoảng 2-3 tỷ USD. 

Bà Kim Mi-Jung, nhà nghiên cứu ngành quốc phòng tại Viện Kinh tế Công nghiệp và Thương mại Hàn Quốc, nhận xét: “Hàn Quốc đã nắm bắt được cơ hội khi Ba Lan cần mua vũ khí gấp sau khi cuộc chiến ở Ukraine nổ ra.

Chỉ một vài nước trên thế giới có khả năng sản xuất vũ khí nhanh đến vậy. Hơn thế, những quốc gia phát triển có năng lực tương tự ở châu Âu cũng đang ưu tiên phòng vệ cho chính mình [thay vì xuất khẩu vũ khí]”.

Bà nói tiếp: “Hiệu suất vũ khí của Hàn Quốc tương xứng với giá tiền của chúng. Nước chúng tôi cũng có các cơ sở sản xuất có thể chế tạo nhiều loại mặt hàng, từ pháo tự hành cho đến máy bay. Những điểm này khiến ngành công nghiệp vũ khí Hàn Quốc rất hấp dẫn trong mắt người mua”.

Tháng trước, Ba Lan đã ký hợp đồng trị giá 3,55 tỷ USD với công ty Hanwha Aerospace của Hàn Quốc để mua hàng trăm hệ thống pháo phản lực K239 Chunmoo.

Trước buổi lễ, Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan là ông Mariusz Blaszczak đã khen ngợi hệ thống Chunmoo, cho rằng chúng rất giống với hệ thống HIMARS của Mỹ mà nước này từng đặt hàng.

Chi tiêu cho quốc phòng của Ba Lan trong năm 2022 đã tăng lên mức kỷ lục là 58 tỷ zloty (tương đương 12,7 tỷ USD), nhưng chính phủ vẫn chưa có ý định dừng lại. Hồi tháng 8, Warsaw thông báo sẽ phân bổ khoảng 3% GDP cho quốc phòng trong năm 2023, tương đương khoảng 21 tỷ USD. 

Xu hướng toàn cầu

Theo Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI), khoản chi gia tăng cho quân sự của Ba Lan phản ánh xu hướng chung trên thế giới.

Số liệu của SIPRI cho thấy chi tiêu quân sự toàn cầu năm 2021 đã vượt 2.000 tỷ USD, mức cao nhất từ trước đến nay. Như vậy, đà tăng của chi tiêu quân sự toàn cầu đã được nối dài sang năm thứ 7.

Cuối năm nay, Hàn Quốc có thể sẽ có thêm các thỏa thuận bán vũ khí cho Malaysia và Arab Saudi. Nhà nghiên cứu Kim cho biết: “Có vẻ như doanh số bán vũ khí của Hàn Quốc sẽ tiếp tục tăng trong 3 đến 4 năm nữa do cuộc chiến ở Ukraine và nhu cầu gia tăng từ các nước châu Âu”.

Một trong 110 nhiệm vụ chính sách chủ chốt của chính quyền Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol là mở rộng việc xuất khẩu vũ khí nhằm giành được miếng bánh lớn hơn trong thị trường thế giới.

Theo SIPRI, 4 nước xuất khẩu vũ khí hàng đầu thế giới từ năm 2017 đến 2021 là Mỹ, Nga, Pháp và Trung Quốc. Thị phần toàn cầu của các nước này lần lượt là 39%, 19%, 11% và 4,6%. Hàn Quốc đứng thứ 8 với thị phần 2,8% nhưng chính quyền ông Yoon muốn thấy đất nước nằm trong nhóm 4 nước đứng đầu.

Hàn Quốc không cần phải cạnh tranh với Trung Quốc, bởi khách hàng của hai bên không giống nhau. Trong năm 2021, gần 70% vũ khí Trung Quốc xuất khẩu được chuyển tới Pakistan, Nigeria đứng thứ hai với tỷ lệ 8%, theo dữ liệu của SIPRI. Không một quốc gia châu Âu nào mua vũ khí từ Trung Quốc.

Nhà nghiên cứu Kim lý giải: “Các thị trường xuất khẩu vũ khí của Trung Quốc khác với Hàn Quốc. Trung Quốc bán vũ khí cho những nước muốn hợp tác kinh tế với họ, tức là những nước tham gia Sáng kiến Vành đai và Con đường như Pakistan và châu Phi. Ngoài ra, điểm mạnh của vũ khí Trung Quốc là chúng có giá rẻ, khác với các mặt hàng của Hàn Quốc”.

Ngành công nghiệp vũ khí của Hàn Quốc đang được hưởng lợi từ xu hướng tăng chi tiêu quốc phòng trên toàn thế giới.

Tuy nhiên, bà Kim dự đoán sự cạnh tranh sẽ gia tăng trong vài năm tới khi các vấn đề chuỗi cung ứng được giải quyết. Khi đó, ngành công nghiệp vũ khí Hàn Quốc có thể sẽ phải ganh đua với Mỹ và các nền kinh tế tiên tiến khác.