[Phần 2] Alibaba thời kỳ hậu Jack Ma: Sự thật nằm sau lý do nghỉ hưu của Jack Ma

Cổ phiếu Alibaba giảm gần 4% vào ngày 10/9 năm ngoái khi Ma tiết lộ kế hoạch nghỉ hưu. Mặc dù giá cổ phiếu đã hồi phục sau đó, những quan ngại về tương lai của Alibaba vẫn lập lờ. Cổ phiếu Alibaba nằm trong danh sách 10 cổ phiếu được bán ra nhiều nhất trên Sàn chứng khoán New York tính đến ngày 30/4/2019, theo dữ liệu công bố mới nhất của FactSet Research.

Chính phủ Trung Quốc lo ngại sự phát triển của một số công ty tài chính

Một trong những mối quan ngại lớn chính là các điều lệ, quy định ngày càng bất ổn tại Trung Quốc. Vào tháng 11/2018, Zhou Xuedong, Giám đốc Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc, Ngân hàng trung ương quốc gia, cho biết một vài công ty tài chính của Trung Quốc đã phát triển mạnh mẽ đến mức "đáng sợ", đòi hỏi chính phủ phải có những phản ứng điều chỉnh pháp lý khẩn cấp.

Kể từ đó, các nhà quản lý Trung Quốc đã đưa Ant Financial, công ty công nghệ tài chính đang phát triển mạnh mẽ của Alibaba và 4 công ty khác vào chương trình kiểm soát giám sát thử nghiệm được thiết kế để giảm rủi ro nợ. Đây là một kế hoạch dự kiến sẽ được mở rộng toàn ngành vào cuối năm nay. Đồng thời, sau 16 tháng xem xét, các nhà quản lý Trung Quốc vẫn chưa phê duyệt kế hoạch của Alibaba về thỏa thuận chuyển đổi khoản lợi nhuận chia sẻ với Ant thành một phần ba cổ phần.

"Chắc chắn với sự hỗ trợ của chính phủ Trung Quốc, Alibaba có thể phát triển thành một đế chế", Joseph Fan, giáo sư kinh doanh tại Đại học Trung Quốc của Hồng Kông cho biết. "Tương lai Alibaba sẽ không phụ thuộc vào chính Jack Ma hay những người kế nhiệm ông. Mà sẽ phụ thuộc vào việc liệu chính phủ Trung Quốc có tiếp tục ủng hộ kinh doanh của Alibaba như trước đây, hay các quy định liệu có tiếp tục có lợi cho Alibaba hay không".

Sự thật nằm sau lý do nghỉ hưu của Jack Ma

Mặc dù ở tuổi 54 tuổi, Jack Ma nói rằng quyết định từ chức vì muốn dành thời gian cho việc giáo dục và hoạt động từ thiện, một số nhà quan sát cho rằng hành động này của ông liên quan đến áp lực ngày càng tăng từ phía Bắc Kinh. 

Richard Dasher, Giám đốc Trung tâm quản lý công nghệ Mỹ - Á tại Đại học Stanford, chia sẻ với tờ Nikkei Asian Review một trong những yếu tố có thể xảy ra sau quyết định nghỉ hưu của Ma là "ông nhận ra mình đang trở thành một người có đủ quyền lực và khiến chính phủ không thuận mắt".

Dasher chia sẻ thêm: "Trước khi bất cứ điều gì xảy ra, ông sẽ tiếp tục im lặng và tránh xa công chúng".

Thủ tướng Malaysia Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad với Ma trong chuyến thăm cấp nhà nước cấp cao năm 2018. "Khi một lãnh đạo nước ngoài đến Trung Quốc và người đầu tiên ông muốn gặp là Jack Ma hơn là Chủ tịch Tập Cận Bình, khi đó bạn biết tập đoàn chắc chắn sẽ gặp rắc rối", một nhà đầu tư mạo hiểm có quan hệ mật thiết với Alibaba cho biết.

Jack Ma sẽ rời khỏi ghế hội đồng quản trị vào năm 2020, mặc dù ông sẽ tiếp tục làm thành viên trọn đời của Hiệp hội đối tác Alibaba, một nhóm gồm 36 giám đốc điều hành cấp cao quản lý hầu hết cuộc họp của hội đồng quản trị công ty. 

Nhiều người tin rằng ngay cả sau khi nghỉ hưu, Ma sẽ vẫn có tiếng nói cuối cùng về các quyết định lớn của Alibaba bởi ông nắm ít nhất 6,4% cổ phần công ty kể từ ngày 18/7/2018. Nhưng các nhà phân tích cũng tin rằng Ma sẽ không duy trì vị thế cao như đã từng có.

Vị thế quốc tế của ông có thể đã ảnh hưởng đến Đảng Cộng Sản, khi Đảng đang quyết tâm tăng cường sự nắm giữ mọi mặt của xã hội Trung Quốc. Vào tháng 11/2018, truyền thông chính thức của Trung Quốc tiết lộ rằng Ma đã là thành viên của Đảng Cộng Sản.

"Khi một lãnh đạo nước ngoài đến Trung Quốc và người đầu tiên ông muốn gặp là Jack Ma hơn là Chủ tịch Tập Cận Bình, khi đó bạn biết tập đoàn chắc chắn sẽ gặp rắc rối", một nhà đầu tư mạo hiểm có quan hệ mật thiết với Alibaba cho biết. 

Nhà đầu tư này đề cập đến quyết định của Thủ tướng Malaysia, Mahathir Mohamad, đến thăm Ma vào năm 2018 trước khi tới Bắc Kinh để gặp gỡ Chủ tịch Trung Quốc. Mahathir và Joko Widodo, người đồng cấp Indonesia, đã chỉ định Ma là nhà cố vấn cho chính quyền của họ.

Nhà đầu tư mạo hiểm tin rằng việc Ma tiếp tục duy trì là gương mặt đại diện của Alibaba sẽ vô cùng mạo hiểm. Alibaba đã phủ nhận không có bất kỳ mối liên hệ nào giữa áp lực chính trị, quyết định nghỉ hưu của Ma và cho rằng điều này là "vô căn cứ".

(Nguồn: Nikkei Asian Review. Việt hóa: Cẩm Tiên)