Mỹ tung đòn trừng phạt cùng lúc cả Trung Quốc và Nga

Tháng trước Reuters đưa tin Bộ Thương mại Mỹ đang soạn thảo danh sách các công ty có quan hệ với quân đội Trung Quốc hoặc Nga, thông tin này đã làm dấy lên chỉ trích từ Trung Quốc. 

Danh sách được công bố chính thức liệt kê 103 thực thể, 58 trong số này bị cho là có liên hệ với Trung Quốc và 45 thực thể khác bị tình nghi có quan hệ với Nga. Danh sách cuối cùng này không bao gồm Công ty Máy bay Thương mại Trung Quốc (COMAC) hoặc các công ty con ở Hong Kong của Colorado's Arrow Electronics và TTI, một nhà phân phối thiết bị điện tử của Berkshire Hathaway.

Bộ trưởng Thương mại Mỹ Wilbur Ross cho biết hành động của cơ quan này thiết lập quy trình mới "nhằm hỗ trợ các nhà xuất khẩu trong việc sàng lọc khách hàng là người dùng quân sự cuối".

Danh sách cuối cùng được công bố trang web của Bộ Thương mại Mỹ vào ngày 21/12 và dự kiến sẽ được đăng tải để công chúng tra cứu tại Cơ quan Đăng ký Liên bang vào ngày tiếp theo.

Trong những ngày cuối của chính quyền Trump, hàng loạt công ty Trung Quốc đã bị xếp vào danh sách đen của Mỹ, bao gồm nhà sản xuất chip hàng đầu SMIC và công ty chế tạo máy bay không người lái SZ DJI Techonology.

Căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh dâng cao trong bối cảnh ông Trump đổ lỗi cho Trung Quốc vì đại dịch COVID-19, luật an ninh quốc gia Hong Kong và bất đồng xoay quanh Biển Đổng.

Chính phủ Mỹ cũng ngày càng lo ngại về "sự kết hợp quân sự-dân sự" của Trung Quốc, một chính sách nhằm xây dựng sức mạnh quân sự và phát triển công nghệ song song với nhau.

Hồi đầu năm, Bộ Thương mại Mỹ mở rộng định nghĩa về "người dùng quân sự cuối", cách gọi các công ty có quan hệ với quân đội.

Danh mục này không chỉ bao gồm lực lượng vũ trang và cảnh sát quốc gia mà còn tính đến bất kỳ cá nhân hoặc tổ chức nào hỗ trợ bảo trì hay sản xuất các mặt hàng quân sự - ngay cả khi hoạt động kinh doanh của những công ty này chủ yếu là phi quân sự.

Doanh nghiệp Mỹ bắt buộc phải xin phép để bán hàng cho các tổ chức thuộc dạng "người dùng quân sự cuối" và những yêu cầu kiểu này thường bị từ chối.

Danh sách này không phải là bản liệt kê đầy đủ và các công ty Mỹ phải tiếp tục thực hiện qui trình thẩm định riêng để quyết định xem liệu khách hàng của mình có bị coi là người dùng quân sự cuối hay không.

Nhiều khả năng Trung Quốc sẽ nổi giận với danh sách Mỹ với công bố. Hồi tháng 11, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên gọi danh sách soạn thảo là "sự chèn ép vô cớ của Mỹ đối với các công ty Trung Quốc".

Dù cái tên Công ty Máy bay Thương mại Trung Quốc (COMAC) được loại bỏ, 7 đơn vị trực thuộc Tập đoàn Công nghiệp Hàng không Trung Quốc (AVIC) vẫn nằm trong danh sách.

General Electric và Honeywell International đều có liên doanh với AVIC và là nhà cung cấp cho COMAC.

Về phần Nga, nhiều quan chức Mỹ đang cáo buộc Nga đứng sau vụ tấn công mạng quy mô lớn nhằm vào nhiều cơ quan chính phủ như Bộ Tài chính, Bộ Năng lượng, Bộ Thương mại và nhiều doanh nghiệp lớn như Microsoft ... Nga phủ nhận mọi trách nhiệm trong vụ việc này.