Kế hoạch 5 năm phát triển kinh tế - xã hội là gì? Vị trí

Kế hoạch 5 năm phát triển kinh tế - xã hội

Khái niệm

Kế hoạch 5 năm phát triển kinh tế - xã hội hay kế hoạch 5 năm trong tiếng Anh gọi là: Five-year plan.

Kế hoạch 5 năm là sự cụ thể hóa các chiến lược và qui hoạch phát triển trong thời kì 5 năm phát triển kinh tế - xã hội. 

Kế hoạch xác định các mục tiêu, nhiệm vụ, các chỉ tiêu kinh tế, xã hội trong thời kì 5 năm, xác định các cân đối để bảo đảm tính chất ổn định trung hạn và các chính sách phân bố, huy động và sử dụng nguồn lực.

Vị trí

Nghị quyết Đại hội IX của Đảng Cộng sản Việt Nam đã xác định "Xây dựng kế hoạch 5 năm trở thành công cụ chủ yếu của hệ thống kế hoạch hóa phát triển". Kế hoạch 5 năm được xác định giữ vị trí trung tâm trong hệ thống kế hoạch hóa phát triển, điều đó được giải thích bởi các lí do sau đây:

(i) Thông thường các dự án đầu tư bắt đầu có lợi tức sau 1 năm hoặc một vài năm sau so với thời điểm bắt đầu xây dựng, vì vậy thời hạn 5 năm là khoảng thời gian đủ (so với kế hoạch 1 năm) để có thể đánh giá chính xác hiệu quả của các dự án đầu tư, hiệu ứng của các giải pháp, chính sách phát triển kinh tế - xã hội.

(ii) Yêu cầu của kế hoạch là phải xác định hệ thống chỉ tiêu một cách cụ thể đo lường nhiệm vụ cần phải đạt được trong một thời kì nhất định, vì vậy những kế hoạch trong phạm vi 5 năm thưởng bảo đảm đưa ra những chỉ tiêu chính xác hơn, dễ thực thi hơn những kế hoạch có thời gian dài hạn.

(iii) Kế hoạch 5 năm thường được xác định trong một nhiệm kì Đại hội Đảng và trùng với nhiệm kì làm việc của cơ quan Chính phủ. 

Vì vậy coi kế hoạch 5 năm là trung tâm là một quan điểm gắn lãnh đạo chính trị với lãnh đạo kinh tế, cho phép xác định rõ ràng hơn trách nhiệm của các nhà lãnh đạo chính trị và tạo thuận lợi cho việc đánh giá chính xác hiệu quả, hiệu lực của bộ máy lãnh đạo chính trị.

(Tài liệu tham khảo: Kế hoạch hóa phát triển, GS.TS. Ngô Thắng Lợi, NXB Đại học Kinh tế Quốc dân, 2019)