Nhận vốn của tỉ phú Bill Gates, startup ở Hong Kong tìm ra cách mới để tầm soát ung thư qua máu và nước tiểu

Phase Scientific International, một startup công nghệ sinh học ở Hong Kong, đã chế tạo thành công bộ dụng cụ tách chiết DNA trong sinh thiết lỏng - một công cụ tầm soát có khả năng giúp bác sĩ phát hiện tế bào ung thư hay đoạn DNA của chúng trong chất lỏng như nước tiểu và máu.

Tầm soát ung thư mà không cần lấy mẫu mô để phân tích

Trong ngắn hạn và trung hạn, bộ dụng cụ tách chiết DNA mới sẽ cho phép bác sĩ theo dõi một cách chính xác hơn sự tiến triển của khối u và phản ứng của nó đối với thuốc mà không cần lấy mẫu mô - một thủ thuật xâm lấn, tốn kém và cần nhiều thời gian. Nó cũng rất hữu ích đối với việc phát hiện ung thư tái phát ở những bệnh nhân từng điều trị để bỏ hoặc thu nhỏ khối u tới ngưỡng mà máy chụp cộng hưởng từ không thể phát hiện chúng. Khi chụp cộng hưởng từ, bệnh nhân sẽ phải phơi nhiễm chất phóng xạ.

Bộ dụng cụ tách chiết DNA trong dung dịch của Phase Scientific International sẽ cho phép bác sĩ theo dõi một cách chính xác hơn sự tiến triển của khối u và phản ứng của nó đối với thuốc mà không cần lấy mẫu mô. Ảnh: 123RF

Về dài hạn, các nhà nghiên cứu của công ty hy vọng bộ tách chiết DNA trong chất lỏng có thể giúp chuyên gia y tế tầm soát nhiều dạng ung thư ở những người không có triệu chứng mắc bệnh để có thể phát hiện ung thư sớm và tăng cơ hội điều trị thành công.

"Phương pháp tầm soát ung thư qua máu sẽ không tạo ra kết quả chính xác nếu số lượng tế bào ung thư thấp. Việc phát hiện và đếm chúng giống như tìm kim trong đống rơm. Vì thế, nhiều công ty đã cố gắng tìm phương pháp mới để phát hiện đủ số lượng tế bào ung thư cần thiết để có thể tầm soát chính xác", Peter Charlish, cựu tổng biên tập tạp chí khoa học In Vivo, phát biểu.

Hiệu quả gấp 4 lần "tiêu chuẩn vàng" trong ngành y

Ricky Chiu Yin-to, người sáng lập Phase Scientific International vào năm 2012, khẳng định bộ tách chiết DNA của công ty có thể giải quyết vấn đề mà Peter Charlish nêu. Theo ông, trong hơn 20 mẫu máu mà công ty thử nghiệm, số đoạn DNA lớn gấp 4 lần so với Qiagen - bộ tách chiết DNA từ mẫu mô. Mang danh hiệu "tiêu chuẩn vàng của ngành y", doanh số của Qiagen đạt hơn một tỷ USD trong năm ngoái.

"Bộ tách chiết DNA của Phase Scientific International còn chứa những loại thuốc có khả năng tách những đoạn DNA của tế bào ung thư ra khỏi DNA của tế bào khỏe mạnh", Ricky khẳng định.

Thủ tướng Narendra Modi của Ấn Độ tiếp tỷ phú Bill Gates khi ông tới nước này vào tháng 5/2017. Ảnh: The Drum.

Một số giáo sư của Trung tâm Ung thư Anderson thuộc Đại học Texas đã yêu cầu Phase Scientific International chứng minh hiệu quả của bộ tách chiết ung thư với trên 100 mẫu máu. Ricky nói ông sẽ có kết quả trong vài tháng nữa. Trung tâm Ung thư Anderson là một trong những nơi điều trị ung thư hàng đầu thế giới.

"Tiêu chuẩn vàng của ngành y (tức bộ tách chiết DNA mang thương hiệu Qiagen) giống như một thư viện và bạn phải soi từng chữ trong mọi cuốn sách để tìm một lỗi chính tả. Ngược lại, bộ tách chiết DNA của chúng tôi có thể xác định những trang sách chứa lỗi. Nó không chỉ giảm chi phí, mà còn tăng hiệu quả của hoạt động phân tích DNA", Ricky giải thích.

Con đường phía trước vẫn còn dài

Từ khi ra đời tới nay, Phase Scientific International đã huy động hơn 12 triệu USD từ Quỹ Bill & Melinda Gates, các cơ quan thuộc chính phủ Mỹ, Quỹ Khoa học Quốc gia Mỹ, Viện Y tế Quốc gia Mỹ và nhiều nhà đầu tư khác.

Đến thời điểm hiện tại, các cơ quan quản lý mới chỉ cho phép sử dụng sinh thiết lỏng trong vài ứng dụng tầm soát ung thư - như phát hiện đột biến gene trong bệnh nhân ung thư phổi và ung thư trực tràng giai đoạn cuối để bệnh nhân có thể áp dụng phương pháp điều trị nhằm vào những đột biến gene cụ thể.

Ngay cả khi phương pháp của Phase Scientific International chứng minh hiệu quả của nó, chúng ta vẫn phải chờ vài năm nữa trước khi phương pháp lan tỏa rộng rãi, bởi công ty sẽ phải thực hiện nghiên cứu lâm sàng trên vài chục nghìn người mắc nhiều dạng ung thư để chứng tỏ mức độ đáng tin cậy.

Tổ chức Transparency Market Research nhận định thị trường sinh thiết lỏng toàn cầu đạt trị giá khoảng 3,9 tỷ USD trong năm 2017 và sẽ tăng với tỷ lệ trung bình hàng năm là 10% từ năm ngoái lên 9 tỷ USD vào năm 2026.