Lùm xùm của Adani với công ty bán khống làm lung lay niềm tin của nhà đầu tư vào Ấn Độ

Thiệt hại đã xuất hiện

Chỉ 10 ngày trước, tỷ phú Gautam Adani và tập đoàn của ông có vẻ vẫn là một đế chế bất khả chiến bại. Giờ đây, các cáo buộc của công ty bán khống Hindenburg Research đã đẩy vị tỷ phú vào cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất cuộc đời mình.

Đồng thời, vụ lùm xùm còn đặt ra những câu hỏi lớn hơn, đen tối hơn về uy tín của Ấn Độ với tư cách là một động cơ tăng trưởng toàn cầu cũng như là điểm đến của các nhà đầu tư quốc tế.

Trong báo cáo dài hàng trăm trang, Hindenburg cáo buộc ông Adani đã sử dụng vỏ bọc ở nước ngoài để rửa tiền và bòn rút từ các công ty niêm yết của tập đoàn Adani Group.

Hindenburg mô tả đà tăng trưởng nhanh chóng của tập đoàn này là “vụ lừa đảo lớn nhất trong lịch sử doanh nghiệp”. Công ty bán khống có trụ sở tại Mỹ này đang nắm giữ vị thế đối với các cổ phiếu của Adani Group tại nước ngoài.

Mặc dù những thông tin tương tự đã lan truyền trong giới đầu tư và truyền thông Ấn Độ nhiều năm qua, các cáo buộc của Hindenburg dường như đã kích hoạt một cuộc khủng hoảng niềm tin.

Trong một phản hồi dài 413 trang, Adani cho biết động thái của Hindenburg “không khác gì một hành vi gian lận chứng khoán có tính toán dựa theo luật pháp hiện hành”.

Dù vậy, thiệt hại đối với tập đoàn Adani đã chồng chất.

Vốn hoá hoá của tập đoàn bốc hơi 108 tỷ USD kể từ khi cáo buộc được tung ra. Tỷ phú Adani đã huỷ bỏ thoả thuận bán cổ phiếu trị giá 2,4 tỷ USD hồi đầu tuần này. Phản bác của ông không thể trấn an nhà đầu tư.

Từng đứng thứ hai trong danh sách những người giàu nhất thế giới, giờ đây Gautam Adani đã tụt xuống vị trí thứ 21 trên Bloomberg Billionaires Index.

Theo Bloomberg, 8 trong số 10 cổ phiếu giao dịch kém nhất Chỉ số MSCI Châu Á Thái Bình Dương năm nay hiện là các công ty thuộc Adani Group. Trái phiếu do tập đoàn phát hành cũng rơi xuống mức thấp tại Mỹ.

Ngoài ảnh hưởng đến cổ phiếu của Adani Group, tình trạng hỗn loạn còn tác động đến các ngân hàng đã cho tập đoàn này vay tiền. Cổ phiếu của ngân hàng nhà nước State Bank of India đã giảm 11% kể từ khi Hindenburg công bố báo cáo.

Trong giai đoạn ngày 27/1 - 31/1, các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài đã rút ròng 2 tỷ USD khỏi thị trường chứng khoán Ấn Độ. Đây là đợt bán tháo lớn nhất trong ba ngày kể từ tháng 3 năm ngoái, theo dữ liệu do Bloomberg tổng hợp.

Ông Jian Shi Cortesi, nhà quản lý quỹ tại GAM Investments, nhận định: “Những tin tức liên quan đến Adani đang tạo ra sự chú ý tiêu cực ở mức độ cao, điều này có thể làm giảm sự thèm muốn của nhà đầu tư đối với chứng khoán Ấn Độ”.

“Chúng tôi không cho rằng vụ việc của Adani có thể kéo toàn bộ thị trường chứng khoán Ấn Độ đi xuống, nhưng nó có thể khiến Ấn Độ giao dịch kém hơn các thị trường châu Á khác như Trung Quốc”, ông Cortesi nói.

Rủi ro cho kinh tế Ấn Độ

Tỷ phú Adani (60 tuổi) đã có mối quan hệ mật thiết với Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi trong nhiều thập kỷ.

Tập đoàn của ông Adani - với các khoản đầu tư lớn vào những dự án thâm dụng vốn như sân bay, nhà máy điện và trung tâm dữ liệu - là trọng tâm trong chương trình tăng trưởng của ông Modi.

Sở hữu đế chế kinh doanh lớn nhất đất nước, vị tỷ phú đã gắn lợi ích tài chính của mình với các mục tiêu phát triển của Thủ tướng Modi. Ở những địa phương thiếu nguồn vốn hay năng lực sản xuất, Adani sẽ hỗ trợ, giúp tạo ra hàng nghìn việc làm.

Nếu giá trị tài sản của Adani Group tiếp tục trượt dốc và làm lung lay hơn nữa niềm tin của nhà đầu tư vào đế chế này, đó sẽ là bước thụt lùi cho câu chuyện tăng trưởng của Ấn Độ, ngay tại thời điểm mang tính then chốt.

Các ngân hàng như HSBC và những tập đoàn như Apple đang mở rộng hoạt động tại Ấn Độ để giảm bớt rủi ro tại Trung Quốc.

Bà Alicia Garcia Herrero, kinh tế trưởng khu vực châu Á - Thái Bình Dương tại Natixis, cho hay: “Quả thực, vụ bê bối của Adani xảy ra không đúng thời điểm có lợi cho Ấn Độ, bởi Trung Quốc đang mở cửa trở lại. Các nhà đầu tư nước ngoài rõ ràng đang theo dõi sát”.

Trong nhiều năm qua, các công ty của Adani đã triển khai đủ loại dự án cơ sở hạ tầng mà Ấn Độ cần. Các hoạt động kinh doanh phức tạp của vị tỷ phú gắn liền với hàng trăm triệu người Ấn Độ mỗi ngày.

Cùng với việc xây dựng gần 5.000 km đường bộ trên cả nước, Adani Group là nhà điều hành tư nhân lớn nhất về đường biển và sân bay của Ấn Độ, chuyên chở khoảng 33% lượng hàng hoá bằng đường hàng không và kiểm soát 24% công suất vận tải biển.

Tập đoàn có kế hoạch đầu tư khoảng 70 tỷ USD vào các dự án năng lượng tái tạo, vốn là chìa khoá để giúp ông Modi đạt được các mục tiêu trung hoà khí thải carbon của Ấn Độ.

Để mở rộng, Adani Group phụ thuộc rất nhiều vào đòn bẩy. Khối nợ ròng của tập đoàn hiện rơi vào khoảng 1,6 nghìn tỷ rupeee (tương đương 19,7 tỷ USD), trở thành một mối lo ngại khác đeo bám nhà đầu tư.

Hôm 1/2, chính phủ Ấn Độ vừa công bố báo cáo ngân sách năm 2023 khá tham vọng. New Delhi giờ đang phải đối mặt với sự hoài nghi rằng liệu các kế hoạch phát triển cơ sở hạ tầng quốc gia có thể bị trật bách bởi vụ lùm xùm của tỷ phú Adani hay không khi mà ông là một trong những nhà đầu tư lớn nhất.

Ngoài khiến tỷ phú Adani mất sạch trăm tỷ USD, vụ bê bối với công ty bán khống còn làm lung lay niềm tin của nhà đầu tư vào Ấn Độ.

Mối quan hệ thân thích

Theo Bloomberg, khởi điểm của Adani không có gì đáng chú ý. Bỏ ngang đại học tại bang Gujarat, ông bắt đầu kinh doanh kim cương ở Mumbai trước khi trở về quê hương để giúp anh trai quản lý công ty xuất nhập khẩu polyme của gia đình.

Đà thăng tiến của Adani sau đó trùng hợp với sự đi lên của ông Modi, người được bầu làm Thủ hiến bang Gujarat năm 2001.

Mối quan hệ của họ được củng cố vào năm 2002 khi Adani lên tiếng bảo vệ ông Modi sau khi vị thủ hiến bị buộc tội không ngăn chặn một trong những cuộc bạo loạn giáo phái nghiêm trọng nhất ở Ấn Độ, khiến hơn 1.000 người thiệt mạng.

Ông Modi liên tục phủ nhận các cáo buộc trên. Về sau, những cáo buộc này đã bị toà án cấp cao của Ấn Độ bác bỏ.

Sau đó, vị doanh nhân Adani đã giúp thành lập diễn đàn Vibrant Gujarat được tổ chức hai năm một lần để giúp đánh bóng hình ảnh của ông Modi với tư cách một nhà lãnh đạo năng động và tập trung vào phát triển đất nước.

Mối quan hệ giữa hai người thân thiết đến mức ông Modi từng tham dự bữa tiệc mà Adani tổ chức cho đám cưới của con trai Karan vào năm 2013, một năm trước khi ông Modi được bầu làm thủ tướng Ấn Độ.

Kể từ sau khi ông Modi lên nắm quyền, tỷ phú Adani càng trở thành gương mặt tiêu biểu, hỗ trợ các tham vọng thúc đẩy cơ sở hạ tầng và sản xuất của chính quyền mới.