Lãi suất huy động sẽ tiếp tục tăng, tạo mặt bằng mới trong năm 2026

Trong báo cáo Triển vọng Việt Nam 2026, Chứng khoán MB (MBS) cho biết tính đến giữa tháng 12, bình quân lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng của nhóm ngân hàng thương mại tư nhân tăng 0,7 - 1 điểm % so với đầu năm lên mức 5,82%.

Trong khi đó, nhóm các ngân hàng quốc doanh tăng 0,5 điểm % so với đầu năm lên mức 5,2%. Ở kỳ hạn ngắn, lãi suất tăng thêm từ 0,8 - 1,2 điểm % ở rải rác các kỳ hạn.

Theo MBS, lãi suất sẽ tạo lập mặt bằng mới trong năm 2026. Nhóm phân tích dự báo lãi suất huy động 12 tháng có thể sẽ tiếp tục tăng thêm 0,5 điểm % trong năm 2026 do một số nguyên nhân sau:

Thứ nhất, nới rộng chênh lệch cho vay và tiền gửi tại các ngân hàng thương mại. Nhu cầu vốn của nền kinh tế được dự báo sẽ tiếp tục tăng mạnh trong 5 năm tới, với mục tiêu nâng tỷ lệ tổng vốn đầu tư toàn xã hội/GDP từ 32% lên 40%.

MBS dự báo tăng trưởng tín dụng sẽ duy trì mức 20% trong năm 2026. Trong khi đó tiền gửi đang dịch chuyển sang các kênh đầu tư ít thanh khoản khác như vàng, USD, bất động sản làm tốc độ vòng quay vốn trong nền kinh tế chậm lại.

Thứ hai, chênh lệch cấu trúc kỳ hạn giữa huy động và cho vay. Hiện nay tỷ lệ tiền gửi kỳ hạn ngắn (dưới 6 tháng) vẫn đang chiếm tỷ lệ chủ đạo 80% tổng tiền gửi hệ thống, trong khi nhu cầu vốn trung và dài hạn cho kế hoạch đầu tư hạ tầng là rất lớn, dẫn đến áp lực thiếu hụt vốn dài trong hệ thống.

Thứ ba, chất lượng tài sản chưa cải thiện. Tỷ lệ nợ xấu và tỷ lệ nợ nhóm 2 toàn ngành tại cuối quý III/2025 đạt lần lượt 2% tăng nhẹ so với cuối năm 2024. Tỷ lệ bao nợ xấu toàn ngành toàn ngành đạt 84,3% tại cuối quý III/2025, thấp hơn so với so với mức 91,4% cuối năm 2024.

Nợ xấu vẫn đang duy trì ở mức cao, trong khi tỷ lệ bao phủ đang giảm cho thấy áp lực trích lập dự phòng của ngân hàng thương mại tiếp tục tăng lên trong tương lai. Đây cũng là một yếu tố khiến lãi suất khó giảm trong thời gian tới.

Bên cạnh đó, MBS cũng lưu ý về tác động có thể xảy ra khi ngân hàng trung ương Nhật tiếp tục tăng lãi suất trong năm 2026, sẽ kích hoạt dòng vốn rẻ tại khu vực Châu Á, trong đó có Việt Nam quay trở lại Nhật Bản, gián tiếp tạo áp lực lên nguồn vốn trong nước.

Đồng quan điểm, chia sẻ tạiData Talk | Macro Insight số tháng 12 do VietnamBiz thực hiện, ông Trần Ngọc Báu - CEO Công ty Dữ liệu Kinh tế Tài chính WiGroup, nhận định xu hướng tăng lãi suất huy động vẫn sẽ tiếp tục, ít nhất trong ba tháng tới.

Giải thích về khả năng đà tăng còn kéo dài ít nhất ba tháng nữa với mức tăng khoảng 0,5–1%, ông Báu đưa ra ba nguyên nhân.

Thứ nhất, nhu cầu thanh khoản sẽ cao cho đến hết Tết âm lịch – đây là yếu tố mùa vụ. Vào dịp Tết, người dân có xu hướng sử dụng tiền mặt nhiều hơn, đặc biệt năm nay thói quen dùng tiền mặt còn mạnh hơn, nhất là ở khu vực phía Bắc. Hệ thống ngân hàng cần lượng lớn tiền mặt để đáp ứng nhu cầu này, nên sẽ duy trì trạng thái thiếu thanh khoản tạm thời.

Thứ hai, các kênh bổ trợ vốn khác không còn nhiều dư địa, nên kênh huy động vẫn là tối ưu. Các ngân hàng muốn cạnh tranh huy động sẽ phải tiếp tục tăng lãi suất – điều này là khó tránh.

Thứ ba, cấu trúc huy động của ngân hàng Việt Nam có gần 80% là kỳ hạn dưới 6 tháng. Ở kỳ hạn dưới 6 tháng, mỗi 'cú giật' của lãi suất thường kéo dài 3–6 tháng thì mới ngưngdo cấu trúc kỳ hạn xoay vòng.

"Do đó, ít nhất trong ba tháng tới, hệ thống ngân hàng vẫn còn nhu cầu thanh khoản và lãi suất huy động sẽ tiếp tục tăng, mức tăng khoảng 0,5–1%. Và có thể sẽ có các ngân hàng chào lãi suất cao hơn mức ghi trong sổ sách để hút vốn, vì đây vẫn là nguồn vốn có chi phí “khả dĩ nhất”," ông Báu nhận định.