Giá gốc (Historical cost) là gì? Đặc trưng của giá gốc

Hình minh họa

Giá gốc (Historical cost)

Định nghĩa

Giá gốc trong tiếng Anh là Historical cost. Giá gốc là giá được ghi nhận ban đầu của các đối tượng kế toán tại thời điểm chúng hình thành ở đơn vị.

Giá gốc còn được gọi là giá vốn, giá nguyên thủy, giá lịch sử... Giá gốc có thể là giá thực tế phát sinh trong giao dịch tạo ra đối tượng tính giá; hoặc có thể là giá hợp lí của đối tượng tính giá tại thời điểm đó.

Ví dụ

1) Ngày 10/01/N, công ty A mua 15.000 cổ phiếu Z trên thị trường chứng khoán tập trung với mục đích nắm giữ dài hạn. Tổng giá mua Công ty A đã thanh toán là 750 triệu đồng. 

Ngày 31/12/N, cổ phiếu X được giao dịch với giá đóng cửa là 60.000 đồng/ cổ phiếu.

Giá gốc của số cổ phiếu X được kế toán Công ty A ghi nhận ban đầu khi số cổ phiếu này được Công ty mua về là 750 triệu đồng.

2) Ngày 05/02/N, Công ty A nhận được một lô hàng hóa Y có trọng lượng 500 kg do đơn vị bạn biếu tặng. 

Tại thời điểm xảy ra giao dịch, nếu Công ty mua loại hàng hóa này trên thị trường thì đơn giá mua sẽ là 400.000 đồng/kg. Đến ngày 31/12/N, đơn giá mua của loại hàng hóa Y trên thị trường 340.000 đồng/kg.

Với giả định không phát sinh các chi phí khác, giá gốc của lô hàng hóa trên được kế toán Công ty A ghi nhận ban đầu là: 400.000 x 500 = 200 triệu đồng.

Đặc trưng của giá gốc

- Giá gốc được sử dụng phổ biến để tính giá ở các thời điểm tính giá khác nhau dựa trên cơ sở của giả thiết đơn vị hoạt động liên tục và là hệ quả của trường phái lí thuyết thực thể, đồng thời nó thích hợp với xu hướng thận trọng của kế toán.

- Giá gốc là loại giá đảm bảo độ tin cậy và tính khả thi cao nhất do có bằng chứng chứng minh giao dịch thực tế đã phát sinh và hoàn thành.

- Tuy nhiên, trong những hoàn cảnh điều kiện nhất định, giá gốc không đảm bảo tính hữu ích của thông tin kế toán, ví dụ trường hợp đơn vị kế toán phá sản, giải thể, chia, tách, hợp nhất, sáp nhập... khi đó kế toán phải sử dụng loại giá khác để tính giá thay cho giá gốc.

(Tài liệu tham khảo: Giáo trình Nguyên lí kế toán, NXB Tài chính)