Cổ phiếu Saudi Aramco tăng kịch trần hai phiên liên tục, vốn hóa vượt mốc 2.000 tỉ USD mà Thái tử hằng mong mỏi

Cổ phiếu Saudi Aramco lên sàn chứng khoán trong nước với giá khởi điểm 35,2 riyal, tương đương 8,53 USD/cp. Ảnh: AP.

Cổ phiếu Saudi Aramco lên sàn chứng khoán Riyadh sáng 11/12 với giá ban đầu 32 riyal, tương đương 8,53 USD/cp và vốn hóa 1.700 tỉ USD. Gần như ngay lập tức, giá cổ phiếu này đã tăng kịch trần 10% lên 35,2 riyal/cp, tương đương vốn hóa gần 1.880 tỉ USD và duy trì mức giá này tới hết phiên.

Bước sang phiên hôm nay 12/12, cổ phiếu của đại gia dầu mỏ vùng Trung Đông tiếp tục có lúc tăng kịch biên độ 10% lên mức 38,7 riyal/cp, đẩy vốn hóa Saudi Aramco vượt mốc 2.000 tỉ USD.

Trong đợt IPO mới đây, Aramco huy động 25,6 tỉ USD, vượt qua con số 25 tỉ USD của đại gia thương mại điện tử Alibaba của Trung Quốc hồi tháng 9/2014 để trở thành thương vụ IPO lớn nhất mọi thời đại.

Ngay cả với vốn hóa khi vừa lên sàn là 1.700 tỉ USD, Aramco đã soán ngôi đại gia công nghệ Apple của Mỹ để trở thành tập đoàn giá trị nhất hành tinh. Các tên tuổi như Microsoft, Alphabet (công ty mẹ của Google) hay Amazon, Facebook, Berkshire Hathaway (của nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett) đều bị bỏ xa phía sau về vốn hóa.

Các doanh nghiệp niêm yết có vốn hóa lớn nhất thế giới. Số liệu: Bloomberg, Song Ngọc tổng hợp.

Saudi Aramco là tập đoàn sở hữu 18% trữ lượng dầu thế giới và cung ứng khoảng 10% lượng dầu mỏ toàn cầu. Từ hàng chục năm nay, nguồn thu từ Saudi Aramco đóng vai trò thiết yếu đối với chính quyền hoàng gia Saudi Arabia.

Giấc mộng vốn hóa 2.000 tỉ USD

Thái tử Mohammed bin Salman của Saudi Arabia lần đầu nhắc đến chuyện niêm yết cổ phiếu Saudi Aramco vào năm 2016. Tham vọng của vị Thái tử là huy động 100 tỉ USD thông qua đợt IPO tiềm năng, đồng thời hướng tới mức vốn hóa 2.000 tỉ USD cho "đứa con cưng" Saudi Aramco ngay từ ngày đầu lên sàn.

Tuy nhiên các nhà đầu tư nước ngoài tỏ ra không mấy mặn mà với cổ phiếu Aramco vì cho rằng 2.000 tỉ USD là mức giá quá cao. Theo khảo sát của Bloomberg, các nhà đầu tư lớn toàn cầu chỉ định giá Aramco ở khoảng 1.200-1.500 tỉ USD, thấp hơn rất nhiều so với kì vọng của Thái tử bin Salman.

Từ tham vọng đưa Aramco lên sàn chứng khoán London hay New York, Thái tử phải chấp nhận niêm yết Aramco ở sàn chứng khoán trong nước để dễ bề nâng mức định giá lên.

Cho dù vậy, vốn hóa khởi điểm của Aramco trong ngày đầu lên sàn cũng chỉ là 1.700 tỉ USD chứ không phải 2.000 tỉ USD như các "sếp lớn" của vương quốc dầu mỏ này kì vọng. Và số tiền huy động được từ đợt IPO cũng chỉ bằng 1/4 số 100 tỉ USD dự tính mấy năm trước.

Các nhà phân tích tại Sanford C. Bernstein & Co. đang khuyến nghị bán cổ phiếu Aramco vì cho rằng mức giá hiện nay đã quá cao rồi.

Nhiều nhà đầu tư nước ngoài tránh xa cổ phiếu Aramco vì những lo ngại liên quan tới quản trị doanh nghiệp. Về bản chất, Aramco vẫn là một tập đoàn thuộc sở hữu nhà nước, hoàng gia Saudi Arabia có "quyền sinh, quyền sát" khiến cho lợi ích của nhà đầu tư nhỏ lẻ dễ bị đe dọa.

Một lo ngại khác là an ninh đối với các cơ sở khai thác và chế biến dầu của tập đoàn này. Ngày 14/9 năm nay, mỏ dầu của Saudi Aramco tại Khurais và cơ sở chế biến dầu tại Abqaiq gần đó đã bị tấn công bởi những vũ khí tương đối phổ biến và rẻ tiền là máy bay không người lái (drone).

Quá nửa năng lực sản xuất dầu của Saudi Arabia bị thiêu rụi chỉ trong một đêm và phải mất nhiều tuần sửa chữa hoạt động tại các cơ sở này mới trở lại bình thường.

Thiếu vắng nhà đầu tư phương Tây, chính phủ Saudi Arabia ra sức mời gọi các quốc gia khác ở khu vực Trung Đông và nhà đầu tư trong nước, kể cả nhà đầu tư nhỏ lẻ. Theo Bloomberg, bản thân chính phủ Saudi Arabia đã chi 2 tỉ USD để mua cổ phiếu Aramco.

Tại một cuộc họp báo tại trụ sở OPEC ở thủ đô Vienna - Áo, Hoàng tử Abdulaziz của Saudi Arabia đã chỉ trích báo giới quốc tế vì đưa tin tiêu cực về đợt IPO của Aramco và khẳng định Aramco chắc chắn đạt mức định giá 2.000 tỉ USD trong vài tháng.

Chỉ sau hai ngày giao dịch, mục tiêu 2.000 tỉ này đã trở thành hiện thực.