Bốn tỉ phú công nghệ Đài Loan quyết định vị thế công xưởng sản xuất của Trung Quốc

Ba mươi năm trước, các doanh nhân công nghệ Đài Loan đã bắt đầu chuyển các nhà máy sang đại lục, khởi động một sự chuyển đổi kinh tế toàn cầu, vốn đã đưa Trung Quốc trở thành nhà sản xuất điện tử hàng đầu thế giới. 

Ngày nay, bốn công ty có trụ sở tại Đài Loan, Tập đoàn Công nghệ Foxconn, Inventec, Quanta Computer và Compal, cùng nhau chiếm khoảng 40% xuất khẩu máy tính, điện thoại và các mặt hàng liên quan từ Trung Quốc sang Mỹ.

Nhưng khi căng thẳng thương mại Mỹ - Trung ngày càng leo thang, các nhà lãnh đạo của các công ty trên đang xem xét lại cam kết của họ đối với Trung Quốc. Mặc dù làn sóng rút khỏi nền kinh tế số 2 thế giới này mới chỉ bắt đầu, các nhà máy rời đi sẽ không sớm quay trở lại. 

Dưới đây là bốn người đàn ông, vốn là những người góp phần tạo ra những thay đổi lớn tại Trung Quốc trong nhiều thập kỷ trước, đóng vai trò quyết định về việc, Trung Quốc sẽ còn là công xưởng sản xuất toàn cầu trong bao lâu.

Terry Gou, nhà sáng lập và thành viên Hội đồng Quản trị, Foxconn Technology

• Các sản phẩm chính: Apple iPhone, Amazon Kindle, Google Pixel

• Dấu hiệu thay đổi: Sản xuất iPhone đời cũ của Ấn Độ mở rộng; xây dựng nhà máy ở Wisconsin.

Ông Terry Gou bắt đầu sản xuất các nút bấm cho TV đen trắng, sau đó là đầu nối cho nhà sản xuất máy chơi trò chơi Atari, sau đó là mọi tiện ích mà con người có thể tưởng tượng được. Ngày nay, Foxconn là nhà sản xuất hợp đồng điện tử lớn nhất thế giới, với các cơ sở tại hơn 30 thành phố của Trung Quốc và tại 14 quốc gia khác. 

Trong năm nay, ông Gou đã từ bỏ chức chủ tịch Foxconn, để tranh cử tổng thống Đài Loan nhưng cũng thất bại, nhưng những người trong công ty nói rằng ông vẫn là người ra quyết định cuối cùng tại công ty. 

Trong khi Foxconn đã phải đối mặt với những lời chỉ trích vì về cách đối xử với công nhân nhà máy, ông Gou thực tế đã tăng lương và cải thiện điều kiện làm việc. Dù cơ sở sản xuất, Foxconn đã hứa hẹn xây dựng tại Wisconsin, vẫn chưa hoạt động, công ty cho biết họ sẽ xây dựng các thành phần máy chủ và màn hình thiết bị ở đó.

Yeh Kuo-I, nhà sáng lập và thành viên Hội đồng Quản trị, Inventec

Ông Yeh Kuo-I. Ảnh: Bloomberg

• Sản phẩm chính: Máy tính xách tay HP, Apple AirPods, máy chủ Google

• Dấu hiệu thay đổi: Kế hoạch chuyển sản xuất máy tính xách tay cho thị trường Mỹ sang Đài Loan vào tháng 12.

Yeh là một người ủng hộ chính của các công ty công nghệ Đài Loan và đã đầu tư vào các doanh nghiệp từ bất động sản đến hoa lan. Khi chiến tranh thương mại leo thang, một giám đốc điều hành của Inventec cho biết Yeh đã đề nghị chuyển đổi một cơ sở trồng lan ở Việt Nam thành nhà máy Inventec để né thuế quan của Mỹ.

 Trong khi nhận xét là vui vẻ, Inventec đã chuyển một số sản xuất thiết bị nhỏ sang Malaysia và cho biết họ sẽ chuyển sản xuất máy tính xách tay ở Mỹ sang Đài Loan.

Barry Lam, nhà sáng lập và Chủ tịch, Quanta Computer

Ông Barry Lam. Ảnh: Bloomberg

• Các sản phẩm chính: Apple MacBook, Apple Watch, Amazon và Google.

• Dấu hiệu thay đổi: Mở rộng công suất tại Đài Loan và cân nhắc các địa điểm khác ở Châu Á.

Ông Lam sinh ra ở Thượng Hải, nhưng gia đình ông đã di cư sang Hồng Kông trong cuộc nội chiến Trung Quốc, và ông học ở Đài Loan. Mặc dù được chẩn đoán mắc bệnh ung thư phổi hơn một thập kỷ trước, nhưng ông vẫn là gương mặt đại diện của Quanta. 

Ông Lam mô tả công ty như là một con rùa - kiên trì và bền bỉ -, nhưng công ty có thể hành động nhanh khi cần thiết. Công ty của ông đã mua một nhà máy liền kề với một cơ sở Quanta ở thành phố Đào Viên, phía bắc Đài Loan, nơi công ty sẽ sản xuất ra những gì ông gọi là sản phẩm cao cấp, như máy chủ và nhà máy tính xách tay cao cấp. 

Ông cũng đã khảo sát các địa điểm ở Đông Nam Á và mở rộng cơ sở trung tâm dữ liệu ở Mỹ, vốn đã hoạt động được 7 năm.

Ray Chen, phó Chủ tịch, Compal Electronics

Ông Ray Chen. Ảnh: Bloomberg.

• Sản phẩm chính: Máy tính xách tay HP và Dell.

• Dấu hiệu thay đổi: Gia tăng năng lực sản xuất máy tính xách tay tại Đài Loan và xem xét đầu tư thêm vào Việt Nam.

Ông Chen giữ vài kỷ lục trái ngược tại Trung Quốc: Năm 2018, Tập đoàn Lenovo đã trả cho Compal 256 triệu USD để rút khỏi một liên doanh mà hai thành lập vào năm 2011. Nhưng một năm trước đó, Compal đã mất hơn 130 triệu USD khi LeEco, thương hiệu điện thoại Trung Quốc, không trả tiền sản xuất điện thoại. 

Hiện, Compal đang muốn trở về nhà, với một nhà máy mới ở Đào Viên và mở rộng một nhà máy gần đó. Sau khi Trump tuyên bố áp thuế quan, Compal bắt đầu sản xuất thiết bị kết nối mạng tại Việt Nam và công ty cho biết các cơ sở này có thể sản xuất thêm các sản phẩm khác.