Bộ Nội vụ đề xuất thí điểm sáp nhập một số tỉnh

Đây là nội dung đề xuất của Bộ Nội vụ khi đang dự thảo Báo cáo, Tờ trình và Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 1211 về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính.

Giảm 8 đơn vị hành chính cấp huyện và 563 đơn vị hành chính cấp xã

Bộ Nội vụ cho biết, trong 5 năm (2016-2021), thực hiện Nghị quyết số 1211, đặc biệt là sau hơn 2 năm (2019-2021) thực hiện Nghị quyết số 653, kết quả đã khắc phục cơ bản tình trạng chia tách làm tăng đơn vị hành chính (ĐVHC) trong các nhiệm kỳ trước.

Đồng thời, bước đầu giảm được 8 ĐVHC cấp huyện (từ 713 đơn vị xuống còn 705 đơn vị), giảm 563 ĐVHC cấp xã so với năm 2016 (từ 11.162 đơn vị xuống còn 10.599 đơn vị) phù hợp với quá trình phát triển kinh tế - xã hội và đô thị hóa ở các địa phương.

Theo đó, các ĐVHC nông thôn có xu hướng giảm (giảm: 18 huyện, 707 xã, do nhập hoặc chuyển thành ĐVHC đô thị), các ĐVHC đô thị có xu hướng tăng nhanh (tăng: 13 thành phố thuộc tỉnh, 138 phường và 6 thị trấn).

Ngoài ra, đã triển khai được mô hình “thành phố trong thành phố” (thành lập TP Thủ Đức thuộc TP HCM). Đặc biệt, trong quá trình thực hiện không có trường hợp chia ĐVHC các cấp và không có sự thay đổi đối với ĐVHC cấp tỉnh.

Tuy nhiên, một số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chưa quyết tâm thực hiện sắp xếp các ĐVHC cấp huyện, cấp xã, tiến độ thực hiện còn chậm so với lộ trình kế hoạch đề ra.

Số lượng ĐVHC cấp huyện thực hiện sắp xếp chưa đạt yêu cầu đề ra, nếu không tính 04 huyện đảo, cù lao do có yếu tố đặc thù nằm biệt lập nên không thực hiện sắp xếp thì các địa phương chỉ tiến hành sắp xếp được 9/15 ĐVHC cấp huyện thuộc diện phải sắp xếp.

Sau sắp xếp, số lượng các ĐVHC cấp huyện chỉ giảm được 8/15/713 đơn vị (đạt tỷ lệ giảm là 1,12% trên tổng số ĐVHC cấp huyện của cả nước).

Nhiều ĐVHC cấp huyện, cấp xã mới hình thành sau khi sắp xếp vẫn chưa bảo đảm các tiêu chuẩn theo quy định (địa phương nêu lý do về các yếu tố đặc thù nên không thể sắp xếp thêm ĐVHC cùng cấp khác liền kề)…

Thí điểm sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh

Trên cơ sở đó, Bộ Nội vụ đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định về tiêu chuẩn của ĐVHC phù hợp với từng loại hình ĐVHC, đặc biệt là các ĐVHC đô thị và các ĐVHC có yếu tố đặc thù về an ninh, quốc phòng, miền núi, vùng cao.

Đồng thời, quy định điều khoản áp dụng đối với việc thành lập, nhập, chia, điều chỉnh địa giới ĐVHC, làm căn cứ tiếp tục sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã và thí điểm ở cấp tỉnh giai đoạn 2022 - 2025 và định hướng đến năm 2030.

Cụ thể: Bổ sung một điều quy định về tiêu chuẩn của thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương, gồm các tiêu chuẩn về quy mô dân số, diện tích tự nhiên, số ĐVHC cấp xã trực thuộc, loại đô thị và cơ cấu, trình độ phát triển kinh tế - xã hội theo hướng có phân biệt cao hơn so với các đô thị cấp huyện khác, như: quy mô dân số từ 250.000 người trở lên, diện tích tự nhiên từ 150 km2; tỷ lệ số phường trên tổng số ĐVHC cấp xã từ 70% trở lên...

Ngoài ra, Bộ đề xuất sửa đổi quy định về tiêu chuẩn quy mô dân số của tỉnh, huyện, xã miền núi, vùng cao theo hướng tỉnh, huyện, xã miền núi, vùng cao có diện tích tự nhiên rộng hơn từ 150% trở lên so với mức tiêu chuẩn chung thì quy mô dân số được giảm 25% so với quy định để phù hợp với đặc thù của ĐVHC miền núi, vùng cao có diện tích tự nhiên lớn, địa hình phức tạp, dân số ít...

Trường hợp không đạt tiêu chuẩn về quy mô dân số và diện tích tự nhiên của ĐVHC thì tiến hành nhập, sắp xếp theo quy định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và cơ quan có thẩm quyền về sắp xếp các ĐVHC, trừ các trường hợp sau: các ĐVHC cấp huyện, cấp xã đã thực hiện sắp xếp giai đoạn 2019 - 2021 (trừ trường hợp địa phương vẫn có nhu cầu tiếp tục sắp xếp); có điều kiện vị trí địa lý, địa hình biệt lập với các ĐVHC khác (ở hải đảo, cù lao); có tiêu chuẩn quy mô dân số hoặc diện tích tự nhiên cao hơn từ 200% trở lên so với tiêu chuẩn chung; các trường hợp đặc biệt đặc thù khác quy định tại Nghị quyết.

Ngoài ra, Bộ Nội vụ cũng nhấn mạnh, không thực hiện chia ĐVHC các cấp, trừ trường hợp đặc biệt để đáp ứng yêu cầu về bảo vệ chủ quyền quốc gia, quốc phòng, an ninh do Chính phủ trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.