Vì sao hai tuyến metro của TP HCM đội vốn 44.000 tỷ?

Metro Bến Thành-Suối Tiên đội vốn 30.000 tỷ, vốn ODA chậm giải ngân, TP HCM phải chi thêm 1.100 tỷ tạm ứng

Hai đại dự án metro tại TP.HCM vỡ kế hoạch vốn

Metro số 1 đội vốn 30.000 tỷ vì...thiếu kinh nghiệm-

TP HCM cho biết tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên, dài khoảng 20 km) được “thai nghén” vào năm 2006.

Đến năm 2007, TP duyệt với tổng mức đầu tư gần 17.400 tỷ đồng (hơn 126.500 triệu Yên Nhật), thuộc nhóm A - không phải trình Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư.

Năm 2009, tư vấn chung của dự án đã tính toán và xác định lại, tổng mức đầu tư hơn 47.300 tỷ đồng (hơn 235.500 triệu Yên Nhật), tức đội vốn gần 30.000 tỷ.

Tuyến metro số 1 đã thành hình

Lý giải về tình trạng này, TP chỉ rõ việc tăng khối lượng xây dựng nhằm đem lại hiệu quả đầu tư; nguyên, nhiên liệu tăng giá và việc tăng lương tối thiểu từ năm 2006 đến 2009; trượt giá giữa Yên Nhật - Việt Nam đồng và tỷ lệ tính toán các chi phí dự phòng, rủi ro trượt giá theo quy định mới.

TP cũng cho rằng, tại thời điểm đó, đơn vị tư vấn trong nước thiếu kinh nghiệm do loại hình đường sắt đô thị (metro) còn quá mới mẻ tại Việt Nam nên chưa cập nhật được giá trị đầu tư thực tế.

Do vậy, TP đã đề nghị Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) tuyển chọn tư vấn độc lập để làm việc này. JICA chọn 2 đơn vị của Singapore, trong đó có công ty quản lý hầu hết hệ thống metro của Nhật.

Tháng 8/2011, sau khi lấy ý kiến các bộ ngành, Thủ tướng cho phép UBND TP phê duyệt điều chỉnh dự án với tổng mức đầu tư mới là hơn 47.300 tỷ đồng.

Tuy nhiên, thời điểm này dự án lại thuộc diện phải trình Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư. Vì vậy, Thủ tướng cho phép TP tiếp tục thực hiện dự án vì có phát sinh tiêu chí công trình trọng điểm.

Hiện, các bộ vẫn chưa thống nhất cơ quan nào thay mặt Chính phủ trình Quốc hội việc thay đổi tổng mức đầu tư và Bộ Tài chính chưa xem xét tạm ứng vốn trung, dài hạn cho TP.

Do vậy, UBND TP HCM kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo cơ quan thay mặt Chính phủ báo cáo Quốc hội việc thay đổi tổng mức đầu tư, đồng thời hỗ trợ TP trong việc ứng vốn để dự án được tiếp tục triển khai.

Tuyến metro số 2 đội vốn 14.000 tỷ sau 2 năm

Đối với tuyến metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương, dài khoảng 11 km), TP HCM cho biết “thai nghén” năm 2010, đơn vị tư vấn trong nước thực hiện với tổng mức đầu tư hơn 26.100 tỷ đồng và đã được UBND TP HCM phê duyệt.

Đến 2012, TP chọn một công ty liên danh của Đức làm tư vấn quốc tế và đơn vị này phát hiện nhiều nội dung thiếu sót, chưa phù hợp nên phải điều chỉnh thiết kế cơ sở với tổng mức đầu tư khoảng 40.000 tỷ đồng.

Trong hai năm 2015 và 2016, Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải đã có các văn bản đồng ý cho UBND TP HCM thực hiện thủ tục điều chỉnh dự án tuyến metro này.

Đến tháng 2/2017, UBND TP đã lấy ý kiến các bộ ngành về hồ sơ điều chỉnh dự án.

Hiện có hai quan điểm khác nhau về xác định dự án metro số 2 có phải là dự án chuyển tiếp hay không để thực hiện các thủ tục theo đúng quy định.

Cụ thể, nếu xem metro số 2 là dự án chuyển tiếp nhóm A - thẩm quyền thẩm định và phê duyệt điều chỉnh thuộc UBND TP thì phải báo cáo Thủ tướng xem xét, có ý kiến chỉ đạo trước khi thực hiện.

Còn cho rằng metro số 2 không phải dự án chuyển tiếp, UBND TP cần báo cáo Thủ tướng để trình Quốc hội chấp thuận điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án.

Trước việc này, chính quyền TP kiến nghị Thủ tướng duyệt chủ trương điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư tuyến metro số 2 lên 40.000 tỷ đồng và lùi thời gian hoàn thành dự án đến năm 2026; đồng thời giao UBND TP HCM tiếp tục là cấp thẩm quyền thẩm định, phê duyệt điều chỉnh dự án.