Chứng khoán

Nước chảy đá mòn!

Việc chọn lựa và bán 49% cổ phần của Công ty Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR-UpCom) cho nhà đầu tư chiến lược không biết bao giờ mới được thực hiện khi mà giờ đây giá cổ phiếu BSR trên sàn chỉ còn 15.100 đồng (giá đóng cửa ngày 10-7-2018) trong khi giá IPO thành công hồi tháng 1 đầu năm nay tới 23.043 đồng, tương đương giảm 34,5%.

Nguồn ảnh: Trang web của Công ty Lọc hóa dầu Bình Sơn

Những nhà đầu tư tham gia IPO, nếu còn nắm giữ cổ phiếu BSR, hẳn không thể hài lòng, trong đó có khối ngoại. Kể từ khi BSR lên UpCom, khối ngoại liên tục bán ròng cổ phiếu này.

BSR chỉ là một trong số nhiều cổ phiếu đang không thể thoát khỏi trào lưu điều chỉnh trung hạn của chứng khoán. Tuy nhiên biểu hiện đáng lo ngại hơn cả của chứng khoán không phải chỉ là sự thoái trào của giá cổ phiếu, mà chính là thanh khoản. Thanh khoản co lại một cách đều đặn, liên tục và đã về sát 100 triệu đơn vị/ngày trên Hose với giá trị giao dịch khoảng 2.500-2.600 tỉ đồng. Dòng tiền lớn đứng ngoài là chắc chắn. Một số quỹ đầu tư nhỏ và vừa đã tất toán danh mục, nắm giữ tiền mặt 100%. Trên cả ba sàn chỉ còn sự vận động của dòng tiền nhỏ, giao dịch với mục tiêu kiếm lời ngắn hạn T+3 và cứ có lời là chốt, không màng đến độ mỏng của lãi chừng nào. Tiền nhỏ ngắn hạn chỉ chạy ra chạy vào với cổ phiếu ngân hàng, vốn là nhóm có thanh khoản tốt nhất hiện tại.

Đa số nhà đầu tư không vui. Vui sao được khi cứ giải ngân là lỗ, cắt lỗ rồi lại bắt đáy và đáy sau có thể thấp hơn đáy trước. Các nhà đầu tư hỏi nhau: vì sao chứng khoán đi xuống? Những nhà đầu tư kinh nghiệm nói thoạt nhìn mọi chỉ số vĩ mô đều tốt cả, nhưng thận trọng và nhìn sâu hơn để đoán định tương lai gần thì dường như không như vậy.

Tăng trưởng GDP quí 1 có lẽ đã là đỉnh của nhiều năm. Các quí sau đỉnh, GDP sẽ còn cao, nhưng năm sau có thể sẽ không được như năm nay. Tương tự các giải pháp về giá cả đang được Chính phủ và bộ, ngành thực hiện để CPI năm nay được kiểm soát ở mức 4%. Liệu năm sau CPI có tiếp tục ở mức 4% lại là câu hỏi khác. Tỷ giá đã biến động 1,5% so với đầu năm và đây là ẩn số lớn của thị trường tiền tệ. Lãi suất tiền đồng đang chịu áp lực đi lên để giữ vững giá trị đồng nội tệ. Tóm lại biến số vĩ mô ổn trong năm nay, còn năm sau chưa biết thế nào, trong khi chứng khoán thường đi trước nền kinh tế từ sáu tháng đến một năm, nên sự thận trọng và co lại của chứng khoán là không thừa.

Tác động nhiều đến chứng khoán có lẽ là “ẩn ý” thị trường. Ngôn từ “ẩn ý” tạm gọi như thế vì nó là yếu tố không dễ nắm bắt, không dễ mô tả thành lời. Hầu như tháng nào cũng có xét xử các vụ án kinh tế lớn hoặc nhỏ hoặc vừa liên quan đến ngân hàng. Cổ phiếu BID, STB mấy tuần qua “lao dốc” khi thông tin việc xét xử lại vụ án Ngân hàng Xây dựng giai đoạn 2 được ấn định vào ngày 24-7-2018. Khối ngoại kiên nhẫn bán ròng cả BID lẫn STB hàng triệu đơn vị/ngày. Điều này đã và đang ảnh hưởng ngay đến nhóm ngân hàng. Cổ phiếu CTG, LPB, VPB, SHB, VIB... không hề có tin tức tiêu cực, thậm chí ngược lại, còn báo lãi vượt kế hoạch nửa đầu năm, nhưng cũng không tránh khỏi vòng xoáy “thả phanh” hàng ngày. Trụ vững trong nhóm ngân hàng chỉ còn VCB. Thực ra cái neo giữ VCB là giá trị vốn hóa lớn của cổ phiếu này.

Các cổ phiếu trụ như GAS, SAB, VCB, MSN, VIC, VHM, VNM đã không điều chỉnh nhiều so với tổng thể điều chỉnh chung của thị trường, nhờ đó VN-Index còn đứng được quanh 900 điểm. Nước chảy đá mòn. Thanh khoản giao dịch của các cổ phiếu trụ cũng đang yếu đi, phản ánh tâm lý mong manh của những nhà đầu tư đang sở hữu chúng. Xét theo chỉ số P/E, P/E của các trụ hiện đang cao hơn đáng kể so với P/E toàn thị trường. Ngoài ra kết quả kinh doanh năm nay của hai doanh nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng hàng đầu là VNM và SAB không thật sự khả quan khi tốc độ tăng trưởng lợi nhuận có dấu hiệu chững lại. Mức tăng trưởng các sản phẩm bia và sữa ở khu vực đô thị đang bão hòa, chỉ còn ở khu vực nông thôn, đồng nghĩa với chiếc bánh thị phần đã không nở được nhiều. Để có thêm thị phần, VNM phải chiếm được thị phần của những đối thủ khác, mà như vậy chi phí bỏ ra đang và sẽ phải cao hơn.

Đối với cổ phiếu ngân hàng, “ẩn ý” thị trường sẽ còn phủ bóng nếu cuối tháng 7 đầu tháng 8-2018 việc xét xử lại vụ án Ngân hàng Xây dựng giai đoạn 2 có những tình tiết bất ngờ. Giới kinh doanh ngân hàng đều đã ít nhiều tỏ tường và họ sẽ không quá ngạc nhiên với những tình tiết đó. Chỉ thị trường chưa biết cụ thể mà thôi. Trong quá trình thị trường “ngấm” với những tình tiết mới, một số cổ phiếu ngân hàng có khả năng tìm về vùng giá đầu năm 2017. Đáy cũ được thiết lập, chờ những cổ phiếu đến sau, mặt bằng giá mới hình thành, khi ấy nhóm ngân hàng có thể nhìn về phía trước của chu kỳ tăng trưởng mới.