Những ‘tuyệt chiêu’ đưa giá cổ phiếu tăng bằng lần (Phần 1)
 |
'Cá mập' trên sàn chứng khoán - Bài 1: Chỉ mặt 'đội lái' |
Penny là những cổ phiếu có thị giá nhỏ, thanh khoản thấp. Ở Việt Nam, giá của các cổ phiếu này thấp hơn mệnh giá 10.000 đồng/cp, thậm chí có những cổ phiếu chỉ vài trăm đồng. Với tính thanh khoản thấp, nên nhà đầu đầu tư rất khó có thể giao dịch với khối lượng lớn. Đây cũng là đặc điểm để các cá mập kiểm soát cung hay còn biết đến như là đầu cơ cổ phiếu.
Sau giai đoạn “gom hàng”, các cổ phiếu bắt đầu tăng giá với hiện tượng tiết cung (không có người bán) và có thể dư mua giá trần cả triệu đơn vị. Chỉ sau một thời gian ngắn, giá của các cổ phiếu trà đá tăng từ 100 – 500%, mà các nhà đầu tư thường rỉ tai nhau về những cổ phiếu “ăn bằng lần”.
Để thu hút những nhà đầu tư nhỏ lẻ mua những cổ phiếu này, các đội lái hay cá mập thường sử dụng một số “game” để tạo sự chú ý, làm tăng sức mua của cổ phiếu.
“Game” phát hành, giữ giá để xả hàng
Thị trường chứng khoán là một kênh huy động vốn của các doanh nghiệp. Khi có nhu cầu về vốn cho các dự án hoặc kế hoạch kinh doanh, doanh nghiệp xem xét phương án phát hành cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu hoặc chiến lược. Nhiều trường hợp, các công ty tăng vốn để làm các dự án giúp cải thiện tình hình kinh doanh. Tuy nhiên, điều đáng nói là trong một số doanh nghiệp nhỏ, hiệu quả của việc phát hành không gắn liền với kết quả kinh doanh.
Những năm gần đây, trên thị trường chứng khoán Việt Nam, thuật ngữ “game phát hành” được truyền tai các nhà đầu tư khi nói đến những cổ phiếu penny tăng giá bằng lần sau khi doanh nghiệp có kế hoạch phát hành tăng vốn. Chỉ sau một thời gian tăng ngắn, các cổ phiếu này lại quay về mức giá ban đầu, gây thua lỗ không nhỏ cho các nhà đầu tư “đu đỉnh”.
Đáng chú ý, nhiều cổ phiếu rớt thảm bằng lần sau khi công ty phát hành cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu. Như vậy, một câu hỏi liệu "cá mập" hay "đội lái" đã giữ giá cổ phiếu để kích thích nhà đầu tư nộp tiền mua cổ phiếu?.
Tháng 4/2016, CTCP Sản xuất Xuất Nhập khẩu Inox Kim Vĩ (Mã: KVC) đã phát hành cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu theo tỷ lệ 1:2 với giá 10.000 đồng/cp (cổ đông sở hữu 1 cổ phiếu sẽ được quyền mua thêm 2 cổ phiếu mới). Sau phát hành, giá cổ phiếu KVC giảm mạnh với hàng chục phiên “nằm sàn” từ 12.600 đồng về 2.700 đồng/cp.
 |
| Diễn biến giá cổ phiếu KVC khi công ty thực hiện phát hành cổ phiếu. Nguồn: VnDirect |
Giá cổ phiếu DST của Công ty Cổ phần Đầu tư Sao Thăng Long cũng tăng 400% từ mức đáy 10.800 đồng lên 42.500 đồng/cp trong thời gian công ty này liên tục phát hành cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu trong năm 2015 và 2016. Cổ phiếu DST cũng có chuỗi giảm sàn về mức giá 3.000 đồng/cp.
| Thị giá giảm sâu, Chủ tịch DST bán sạch hơn 3 triệu cp, có thể lỗ trên trăm tỷ? |
 |
| Diễn biến giá cổ phiếu DST kể từ đầu năm 2015. Nguồn: VnDirect |
Lịch sử cho thấy nhiều cổ phiếu khác cũng đã nổi sóng tăng bằng lần từ mức giá trà đá khi công ty có ý định phát hành thêm cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu, cổ đông chiến lược. Nhưng sau đó các cổ phiếu này đổ đèo với hàng chục phiên sàn về giá ban đầu. Điền hình, các đợt phát hành của CTCP Nông dược HAI (Mã: HAI), CTCP Đầu tư Khoáng sản FLC AMD (Mã: AMD)… trong năm 2017.
| 'Vua' cổ tức tiền mặt một thời Nông dược HAI và hành trình vào 'câu lạc bộ trà đá' |
Đếm cua trong lỗ vọng với dự án, hợp đồng “khủng”
Nhiều trường hợp, để thu hút quan tâm của nhà đầu tư, các dự án của công ty được lập lên rất “hot” với xu hướng tại thời điểm đó như công nghệ, bất động sản, thực phẩm sạch, hay các ngành nghề được nhiều chính sách hỗ trợ phát triển.
Đầu 2017, cùng với sự quan tâm của Chính phủ cho lĩnh vực nông nghiệp, cụ thể là gói hỗ trợ nông nghiệp trị giá 100.000 tỷ đồng đã khiến các cổ phiếu penny liên quan đến lĩnh vực này nổi sóng tăng bằng lần.
Quý I/2017, cổ phiếu HKB của CTCP Nông nghiệp và Thực phẩm Hà Nội - Kinh Bắc tăng 400% từ mức giá 1.800 đồng/cp khi nhà đầu tư kỳ vọng kết quả kinh doanh cải thiện nhờ những chính sách hỗ trợ nông nghiệp. Cùng thời điểm này, HKB đã công bố việc ký kết một số hợp đồng xuất khẩu lớn như xuất 200.000 tấn sắn lát sang Trung Quốc (chỉ tiêu cả năm chỉ là 65.500 tấn), xuất 500 tấn tiêu cao cấp sang Sri Lanka trong năm 2017.
Tuy nhiên, nhà đầu tư đã đếm cua trong lỗ trong trường hợp này, khi công ty báo doanh thu giảm 5,5 lần xuống 139 tỷ đồng và lỗ sau thuế 67 tỷ đồng. Kết quả, giá cổ phiếu HKB cũng giảm bằng lần từ 6.000 đồng/cp xuống 1.800 đồng/cp.
 |
| Cổ phiếu HKB nổi sóng tăng bằng lần với những tin hỗ trợ về nông nghiệp và hợp đồng được ký |
Từ cuối năm 2017, công nghệ blockchain thu hút nhiều người quan tâm trên thế giới. Cùng với độ “hot” của blockchain, giá cổ phiếu của công ty liên quan đến công nghệ này cũng đã tăng phi mã. Tại Mỹ, giá cổ phiếu của Bioptix tăng gần gấp đôi sau khi công ty đổi tên thành Riot Blockchain trong tháng 10.
Tại Việt Nam, từ tháng 12/2017, cổ phiếu HVA của CTCP Đầu tư HVA nổi sóng tăng gần 360% từ mức đáy 2.400 đồng/cp ngày 11/12/2017 khi công ty này chuyển từ thay đổi ngành nghề kinh doanh từ chăn nuôi, trồng trọt sang công nghệ blockchain. Ngày 25/12/2017, HVA công bố tham gia vào lĩnh vực tài chính với kế hoạch huy động 1.000 tỷ đồng cho dự án “cho vay ngang hàng trên nền tảng blockchain” (P2P Lending). Dự án này được kỳ vọng sẽ đem về cho HVA 1.937 tỷ đồng doanh thu và 1.134 tỷ đồng lợi nhuận, biên lợi nhuận 59% trong trong 6 năm.
Tính đến thời điểm 31/1, đầu tư HVA đã huy động được 2,35 tỷ đồng từ 9 nhà đầu tư, hoàn thành 23,5% kết hoạch gọi vốn lần đầu 10 tỷ đồng. So với mức kế hoạch 1.000 tỷ đồng, kết quả thực hiện này còn rất xa vời.
Quý I/2018, đầu tư HVA báo doanh thu đạt 11,8 tỷ đồng, giảm 35%; lợi nhuận sau thuế đạt vỏn vẹn 1,6 triệu đồng, trong khi quý I/2017 lãi 131 triệu đồng.
Sau khi tăng nóng với kì vọng dự án “khủng” về blockchain, giá cổ phiếu HVA liên tục giảm mạnh trở về điểm xuất phát 2.400 đồng/cp.
 |
| Giá cổ phiếu HVA tăng gần 400% khi công ty này dự định làm blockchain. Nguồn: VnDirect |
(Còn tiếp)
