Cân bằng điện tử - công nghệ an toàn mà bất cứ mẫu xe nào cũng cần có

Tuy được ra đời từ cách đây hơn 30 năm, cân bằng điện tử vẫn chưa có mặt trên tất cả các mẫu xe, đặc biệt là tại thị trường Việt Nam.

Hệ thống cân bằng điện tử là một trang bị an toàn có thể nói là thuộc dạng thiết yếu trên mọi mẫu xe hơi hiện đại ngày nay.

Bên cạnh bộ 3 trang bị an toàn tối thiểu là ABS, EBD và BA, cân bằng điện tử đã và đang trở thành một yếu tố phổ thông cùng với nhiều công nghệ an toàn khác như kiểm soát lực kéo hay hỗ trợ khởi hành ngang dốc.

can bang dien tu cong nghe an toan ma bat cu mau xe nao cung can co

Một hình ảnh minh họa chế độ ESC được kích hoạt (vệt bánh xanh) và khi không có ESC (vệt bánh đỏ).

Electronic Stability Control (ESC) hiện là tên gọi tiếng Anh phổ biến nhất của hệ thống cân bằng điện tử, được sử dụng rộng rãi bởi nhiều hiệp hội ô tô danh tiếng. Các nhà sản xuất khác nhau có nhiều tên gọi khác nhau dành cho hệ thống này như VSA, VDC, ESP, VSC, PSM, DSC, v.v...

Tuy vậy, tại thị trường Việt Nam, khi mà người dùng vẫn còn đang quá "dễ tính", có những mẫu xe có giá bán cả tỉ đồng, vẫn đang thiếu vắng ESC.

Chúng tôi cung cấp những thông tin cơ bản nhất về hệ thống cân bằng điện tử, cùng một số lý do để bạn đọc cân nhắc trước khi có ý định mua những chiếc xe lạc hậu, kém an toàn do không được trang bị ESC.

Hệ thống cân bằng điện tử là gì?

Toyota Fortuner G tại Việt Nam là một mẫu xe "tiền tỉ" nhưng lại không có ESC.

Cân bằng điện tử là một công nghệ điện toán giúp xe hơi tăng độ ổn định thông qua việc phát hiện và giảm độ trượt (mất độ bám). Mục đích cuối cùng của cân bằng điện tử là giúp xe di chuyển theo hướng mà người lái thực sự mong muốn, tránh hiện tượng trượt ở bánh xe.

Bên cạnh việc áp lực phanh một cách đơn lẻ vào từng bánh xe, một số hệ thống ESC còn giảm sức mạnh động cơ cho tới khi trạng thái cân bằng được ghi nhận trở lại.

Nút bấm ngắt chế độ cân bằng điện tử (bên phải) được sử dụng khi người lái muốn hệ thống không can thiệp, và một phần giúp cho xe có khả năng tăng tốc đột ngột tốt hơn.

Một lưu ý lớn là ESC không giúp xe ôm cua nhanh hơn (như nhiều người lầm tưởng) mà chỉ giảm thiểu khả năng mất kiểm soát.

Thương hiệu có độ bảo thủ cao nhất và chậm áp dụng cân bằng điện tử nhất ở thị trường Việt Nam - Toyota, lại chính là hãng xe hơi đầu tiên giới thiệu công nghệ này ra công chúng, trên một mẫu xe thương mại sản xuất hàng loạt vào năm 1983.

Cân bằng điện tử hoạt động ra sao?

ESC liên tục kiểm soát ý đồ của người lái và hướng đi của xe, thông qua hàng loạt yếu tố như góc đánh lái, gia tốc ngang và tốc độ của từng bánh xe.

Khi phát hiện xe bị trượt, ESC sẽ tự động áp lực phanh lên các bánh xe một cách bất đối xứng để tạo mô-men xoắn chống lại sự trơn trượt và đưa xe di chuyển theo hướng đi mong muốn của tài xế.

Lấy ví dụ trong tình huống bị trượt 2 bánh sau khi vào cua (oversteer - thừa lái), ESC sẽ tác động lực phanh lên bánh ngoài phía trước để lấy lại cân bằng.

Oversteer là một dạng mất cân bằng thường gặp và cũng được các tay lái biểu diễn dùng để drift.

ESC "thần kỳ" tới đâu?

Theo một nghiên cứu của Cục Quản lý Đường cao tốc và An toàn Giao thông Quốc gia Hoa Kỳ (NHTSA) vào năm 2004, xét về mặt tổng quát, ESC giúp xe hơi giảm 35% nguy cơ tai nạn. Đặc biệt, những mẫu xe gầm cao có ESC được cho là có tỉ lệ tai nạn thấp hơn tới 67% so với các mẫu xe không có ESC.

ESC được hàng loạt các cơ quan như NHTSA, FIA (Liên đoàn Ô tô Quốc tế) và Euro NCAP (Tổ chức Đánh giá Xe mới Châu Âu) cho là trang bị an toàn quan trọng nhất hiện nay.

Quy định của thế giới với hệ thống cân bằng điện tử

Do tính thiết yếu của ESC, nhiều nước trên thế giới đã ra những quy định bắt buộc với nhà sản xuất xe hơi. Ví dụ như toàn bộ xe chở người (mới bán ra) tại Canada đều phải có ESC kể từ sau thời điểm 1/9/2011.

Tại Mỹ, toàn bộ xe chở người có khối lượng dưới 4,5 tấn đều phải có ESC từ năm 2012. Ở châu Âu, Uỷ ban Châu Âu (EC) đã đề xuất yêu cầu bắt buộc mọi mẫu xe, kể cả xe chở hàng hóa, đều phải có ESC từ năm 2014.