NHNN kích hoạt kênh bơm tiền mới cho hệ thống ngân hàng: Hoán đổi ngoại tệ

Thêm kênh bơm tiền cho hệ thống

Chia sẻ với báo chí mới đây, ông Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệNgân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết trong thời gian gần đây, một số tổ chức tín dụng (TCTD) gia tăng nhu cầu thanh khoản và để đáp ứng nhu cầu thanh khoản, nhất là dịp cuối năm, bên cạnh cung ứng tiền qua kênh thị trường mở, NHNN đã triển khai nghiệp vụ giao dịch hoán đổi ngoại tệ với các TCTD để ổn định thị trường tiền tệ. 

"NHNN sẽ tiếp tục theo dõi sát diễn biến, chủ động điều tiết phù hợp bằng các công cụ, giải pháp với thời điểm và liều lượng hợp lý, vừa hỗ trợ ổn định tỷ giá, ổn định kinh tế vĩ mô.", đại diện NHNN khẳng định.

Cụ thể, theo ghi nhận của Chứng khoán SHS, vào ngày 4/12, NHNN đã có thông báo can thiệp hoán đổi ngoại tệ với các ngân hàng thương mại với kỳ hạn 14 ngày, với hạn mức tối đa là 500 triệu USD và tỷ giá giao dịch ở mức 23.945 – 23.955 VND/USD.

Theo đó, ngân hàng thương mại có nhu cầu sẽ đăng ký để NHNN mua USD với giá 23.945 VND/USD tại thời điểm hiện tại. Sau 14 ngày, ngân hàng phải mua lại số USD này từ NHNN với giá 23.955 VND/USD, tức chịu khoản chênh lệch 10 đồng/USD sau 14 ngày.

Thực chất, đây là nghiệp vụ tương đương việc ngân hàng thương mại vay VND từ NHNN với tài sản cầm cố là USD và khoản chênh lệch 10 đồng trong 14 ngày chính là chi phí lãi vay.

Với lãi suất vay USD trên thị trường liên ngân hàng hiện ở mức khoảng 4%/năm cho kỳ hạn 2 tuần, mức chênh lệch này tương đương việc NHNN đang cho ngân hàng thương mại vay VND với lãi suất khoảng 5%/năm trong hai tuần.

Bước thử phản ứng thị trường?

Bàn về động thái này, trong báo cáo thị trường tiền tệ mới công bố, Chứng khoán SHS nhận định công cụ này giúp hạ nhiệt bớt căng thẳng VND và chi phí swap trên thị trường trong giai đoạn cao điểm cuối năm.

"Quy mô 500 triệu USD nhiều khả năng chỉ là bước thử phản ứng thị trường, nếu công cụ vận hành trơn tru, nhà điều hành hoàn toàn có thể mở rộng khối lượng hoặc lặp lại các phiên hoán đổi tương tự trong thời gian tới", chuyên gia SHS nhận định.

Động thái của nhà điều hành diễn ra trong bối cảnh nhu cầu thanh khoản hệ thống ngân hàng có dấu hiệu gia tăng và lãi suất liên ngân hàng neo cao trên mức trên 7% – cao nhất trong ba năm trở lại đây (dữ liệu từ NHNN).

Theo giới phân tích, đây là những tín hiệu cho thấy thanh khoản hệ thống đang chịu sức ép rõ rệt.

Trước bối cảnh đó, NHNN đã điều tiết thanh khoản bằng cách bơm tiền thông qua công cụ OMO cho các ngân hàng thương mại. Tuy nhiên, việc bơm OMO này có một hạn chế.

Để hợp pháp hóa giao dịch thì cần phải có trái phiếu chính phủ làm tài sản bảo đảm cho các giao dịch (tức là ngân hàng thương mại phải giao giấy tờ có giá cho NHNN nếu muốn vay qua OMO).

Trong khi đó, lượng OMO ngoài thị trường đã tăng vượt 360.000 tỷ, tương đương gần một nửa lượng trái phiếu chính phủ đủ điều kiện để vay cầm cố OMO, khiến dư địa vay thêm qua kênh này không còn nhiều.

Trong bối cảnh này, NHNN lựa chọn công cụ hoán đổi ngoại tệ USD/VND để bơm VND mà không phụ thuộc vào lượng trái phiếu chính phủ của các ngân hàng.

Ngay sau thông báo về nghiệp vụ trên, lãi suất liên ngân hàng trong phiên 4/12 đã hạ nhiệt tại các kỳ hạn ngắn dưới một tháng so với phiên trước đó, lãi suất cho vay kỳ hạn qua đêm ở mức 6,88%, giảm 0,6 điểm % so với ngày 3/12.

Bơm tiền qua hoán đổi ngoại tệ làm tăng áp lực tỷ giá 

Mặc dù giúp tăng thanh khoản cho hệ thống, việc bơm tiền qua nghiệp vụ hoán đổi có thể khiến chênh lệch lãi suất VND – USD thu hẹp, từ đó tạo áp lực lên tỷ giá USD/VND.

Để trung hòa rủi ro này, NHNN nâng lãi suất OMO từ 4% lên 4,5% trong phiên 4/12, qua đó thiết lập mức sàn cho lãi suất liên ngân hàng, tránh việc lãi suất thị trường liên ngân hàng không giảm sâu và góp phần giảm áp lực lên tỷ giá.

Trao đổi với người viết, PGS.TS Nguyễn Hữu Huân – Giảng viên Đại học Kinh tế TP HCM, nhận định rằng cần đặt động thái điều chỉnh lãi suất OMO của NHNN trong bức tranh tổng thể của chính sách tiền tệ và bối cảnh kinh tế hiện tại.

Theo ông Huân, chính sách tiền tệ của Việt Nam đã duy trì trạng thái nới lỏng trong một thời gian dài, trong khi thị trường bước vào giai đoạn cuối năm, thời điểm nhu cầu vốn thường tăng mạnh theo tính chu kỳ.

Thời gian qua, NHNN đã bơm ra thị trường một lượng thanh khoản khá lớn nhằm hỗ trợ nền kinh tế. Tuy nhiên, nếu tiếp tục duy trì thanh khoản dồi dào đi cùng mặt bằng lãi suất quá thấp, những rủi ro nhất định có thể xuất hiện, đặc biệt là áp lực lên tỷ giá.

Ông Huân cho rằng trong bối cảnh các mục tiêu tăng trưởng kinh tế hiện được đánh giá là khả thi, nhà điều hành không còn chịu áp lực phải thúc đẩy tăng trưởng bằng mọi giá. Thay vào đó, NHNN sẽ ưu tiên mục tiêu ổn định vĩ mô.

"Chính vì vậy, thay vì tiếp tục bơm ròng, NHNN bắt đầu giảm dần cường độ hỗ trợ và điều chỉnh tăng lãi suất OMO, qua đó góp phần giảm áp lực tỷ giá từ nay đến cuối năm", ông Huân nói. 

Theo vị chuyên gia, đây là động thái điều tiết linh hoạt của NHNN nhằm đảm bảo các mục tiêu kinh tế vĩ mô vừa duy trì tăng trưởng cao, ổn định lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô.