Nhật Bản trợ cấp cho sản xuất thép xanh

Khử carbon trong sản xuất thép là một trong những thách thức lớn nhất của quá trình chuyển đổi năng lượng, đặc biệt khi người tiêu dùng trên thế giới ít sẵn sàng hoặc không có khả năng chi trả thêm cho các sản phẩm thép xanh, theo Reuters. 

Điều này có nghĩa là việc xanh hóa một ngành chiếm khoảng 8% lượng khí thải carbon toàn cầu sẽ phụ thuộc phần lớn vào các chính sách và quy định của chính phủ.

Cuộc tranh luận hiện nay chủ yếu xoay quanh việc chính sách nào sẽ mang lại kết quả tốt nhất và nhanh nhất. Các phương án bao gồm trợ cấp cho các nhà máy sản xuất thép xanh hoặc các sản phẩm sử dụng thép xanh, hay áp dụng thuế carbon để khuyến khích các nhà sản xuất thay đổi phương thức sản xuất thép.

Nhật Bản, quốc gia sản xuất thép và ô tô lớn thứ ba thế giới, mới đây đã công bố các chính sách mới có thể tạo động lực cho cả người tiêu dùng, nhà sản xuất ô tô và các công ty thép.

Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản (METI) đã giới thiệu khoản trợ cấp 50.000 yên (tương đương 330 USD) cho các phương tiện sử dụng năng lượng sạch (CEV) được chế tạo bằng thép có lượng khí thải thấp.

Chính sách này bổ sung vào các khoản trợ cấp cho người tiêu dùng đã được triển khai từ năm ngoái, với mức hỗ trợ lên đến 850.000 yên khi mua ô tô điện và 550.000 yên khi mua xe hybrid sạc điện.

Theo Matt Pollard, nhà phân tích tại công ty tư vấn năng lượng sạch Climate Energy Finance, METI sẽ đánh giá báo cáo từ các nhà sản xuất ô tô về việc họ mua thép ít phát thải và phân bổ trợ cấp dựa trên tỷ lệ thép xanh được sử dụng.

“Về tổng thể, điều quan trọng là METI cần công khai các phương pháp tính toán khí thải carbon, định nghĩa sản phẩm xanh và các tiêu chí phát thải mà họ sẽ sử dụng để xác định những sản phẩm và nhà sản xuất nào đủ điều kiện nhận trợ cấp,” Pollard nhận định.

Tóm lại, cách chính sách này được triển khai thực tế sẽ quyết định mức độ thành công của nó.

Ngành thép của Nhật Bản sản xuất khoảng 85 triệu tấn mỗi năm, phần lớn từ lò cao sử dụng than, khiến mức độ ô nhiễm cao hơn so với các ngành thép tại Mỹ, EU và Trung Quốc – nơi có nhiều lò hồ quang điện hơn.

Có khả năng ngành thép Nhật Bản hiện sẽ có động lực để chuyển đổi, nhưng công nghệ và quy trình nào sẽ đóng vai trò then chốt?

Một trong những phương pháp được đề xuất là sử dụng hydro để xử lý quặng sắt đã được nâng cấp thành sắt hoàn nguyên trực tiếp (DRI) hoặc sắt hoàn nguyên dạng bánh (HBI). Tuy nhiên, Nhật Bản không có đủ năng lực sản xuất hydro xanh trên quy mô lớn do nguồn cung điện tái tạo còn hạn chế.

Việc nhập khẩu hydro cũng khó khả thi do thách thức trong quá trình hóa lỏng và vận chuyển một chất dễ bay hơi như hydro.

Tăng cường sử dụng lò hồ quang điện (EAF) là một lựa chọn khác, nhưng công nghệ này đòi hỏi quặng sắt chất lượng cao, DRI hoặc HBI để hoạt động hiệu quả. Hơn nữa, lò hồ quang điện phải được vận hành bằng năng lượng tái tạo hoặc hạt nhân để được xem là "xanh", trong khi hiện nay Nhật Bản vẫn chủ yếu dựa vào than đá và khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) để sản xuất điện.

Cân đối chi phí và trợ cấp

Thách thức lớn nhất để trợ cấp có hiệu quả là làm sao để giá thành thép xanh ít nhất bằng, hoặc thấp hơn, mức trợ cấp.

Nếu Nhật Bản trợ cấp 330 USD cho mỗi chiếc ô tô điện sử dụng thép có lượng khí thải thấp, liệu các nhà sản xuất thép có thể thu về lợi nhuận?

Theo nghiên cứu của tổ chức tư vấn năng lượng sạch Transition Asia, chi phí sản xuất thép bằng hydro xanh và DRI tại Trung Quốc cao hơn thép truyền thống khoảng 225 USD/tấn. Với mỗi chiếc ô tô sử dụng trung bình 0,9 tấn thép, chi phí tăng thêm khoảng 203 USD.

Dữ liệu của Transition Asia cũng cho thấy chi phí sản xuất thép xanh ở Nhật Bản và Hàn Quốc cao hơn Trung Quốc một chút nhưng lại thấp hơn so với Liên minh châu Âu (EU).

Mặc dù chi phí sản xuất thép xanh có sự khác biệt giữa các quốc gia, nghiên cứu này cho thấy ngay cả một khoản trợ cấp khiêm tốn cũng có thể đủ để khuyến khích các nhà sản xuất thép sản xuất thép xanh, các hãng xe chuyển sang sử dụng thép này và người tiêu dùng lựa chọn mua sản phẩm thân thiện với môi trường.