Lựa chọn đối nghịch (Adverse selection) là gì?

Hình minh họa (Nguồn: 123rf)

Lựa chọn đối nghịch (Adverse selection)

Khái niệm

Lựa chọn đối nghịch - danh từ, trong tiếng Anh được dùng bởi cụm từ Adverse selection.

Lựa chọn đối nghịch là tình huống thông tin không cân xứng xuất hiện trước khi giao dịch được thực hiện: Những người đi vay luôn tiềm ẩn rủi ro cao lại là những người tích cực trong việc tìm kiếm khoản vay. Như vậy,  những người có nhiều khả năng đem lại kết quả không mong muốn lại là những người mong muốn trở thành một bên trong giao dịch.

Ví dụ, những người liều lĩnh hay có động cơ lừa đảo thường là những người hăm hở chấp nhận khoản vay, bởi vì họ biết rõ khả năng trả lại khoản vay là không có hoặc khó có thể xảy ra.

Do đó, sự lựa chọn đối nghịch có thể làm tăng khả năng khoản tín dụng sẽ được cấp cho người có khả năng rủi ro cao, ngược lại, người cho vay có thể từ chối bất kì khoản tín dụng nào cho những người tin cậy trên thị trường. (Theo Giáo trình Ngân hàng Thương mại, NXB Thống kê)

Lựa chọn đối nghịch ảnh hưởng như thế nào đến cấu trúc tài chính?

Để hiểu được vấn đề, chúng ta nghiên cứu trường hợp thị trường xe hơi đã qua sử dụng, từ đó liên hệ với tình huống trên thị trường tài chính.

Một thực tế là, hầu hết những người có nhu cầu mua xe hơi đã qua sử dụng thường không có khả năng đánh giá chính xác chất lượng những chiếc xe được đem ra bán, nghĩa là họ không thể nhận biết được trong số những chiếc xe đem bán, chiếc nào còn chạy tốt, chiếc nào không chạy tốt. 

Trong khi đó, người mua thường phải trả mức giá là giá trung bình phổ biến trên thị trường, tức là nằm ở giữa giá của những chiếc xe có chất lượng kém với giá của những chiếc xe có chất lượng tốt.

Đối với người bán thì ngược lại, họ thường biết rõ về chiếc xe của mình đem bán là đang còn chạy tốt hay đã kém chất lượng. Nếu đó là xe chất lượng kém, họ sẽ vui mừng khi bán được với giá trung bình của thị trường, tức giá bán được sẽ cao hơn giá trị của chiếc xe đem bán.

Nhưng, nếu chiếc xe đem bán có chất lượng tốt, thì người bán biết rõ rằng chiếc xe của mình đang bị định giá thấp hơn so với giá mà người mua muốn trả, do đó, người bán sẽ không muốn bán chiếc xe của mình nữa.

Kết quả của việc lựa chọn đối nghịch dẫn đến chỉ có rất ít xe qua sử dụng có chất lượng tốt được đem ra để bán; trong khi đó, những chiếc xe được đem ra bán lại có chất lượng dưới mức trung bình, dẫn đến rất ít người muốn mua, làm cho số lượt giao dịch giảm. Hoạt động của thị trường xe hơi qua sử dụng vì thế mà không hiệu quả. (Theo Giáo trình Ngân hàng Thương mại, NXB Thống kê)