Lập liên minh đậu nành với Nga: Động thái nhất cử lưỡng tiện của Trung Quốc

Bộ Trưởng Thương mại Trung Quốc, ông Zhong Shan, kêu gọi sự hợp tác khăng khít hơn với Nga trên tất cả phương diện của chuỗi cung ứng đậu nành trong một cuộc điện đàm video với Bộ trưởng Phát triển Kinh tế Nga, ông Maksim Reshetnikov, hôm 25/8.

Ông Zhong cũng nói Bắc Kinh và Moscow nên “kết hợp” những khu vực sản xuất đậu nành chính ở hai nước và xây dựng một liên minh công nghiệp, theo tuyên bố của Bộ Thương mại Trung Quốc, theo South China Morning Post.

Ngoài ra, Bộ Nông Nghiệp cũng nhấn mạnh trong buổi họp báo hôm 26/8 rằng lượng đậu nành mà Trung Quốc mua từ Mỹ sẽ vẫn tiếp tục tăng theo thỏa thuận thương mại giai đoạn một, và họ sẽ tăng tổng lượng nhập khẩu đậu nành vào nửa cuối năm.

Trung Quốc là nước mua đậu nành lớn nhất thế giới, và nhập khẩu của nước này đã trở thành thước đo quan hệ thương mại với Mỹ trong bối cảnh tranh chấp ngày càng gay gắt. 

Nhưng sự phụ thuộc nhập khẩu vào những quốc gia riêng lẻ là một rủi ro đối với an ninh lương thực, và Bắc Kinh đã tìm cách đa dạng nhà cung cấp trong lúc tăng lượng sản xuất đậu nành nội địa.

Các nhà phân tích cho rằng Nga không thể thay thế Mỹ để trở thành một nước xuất khẩu đậu nành chính cho Trung Quốc trong một thời gian ngắn, song đề xuất liên minh của Trung Quốc là một động thái để tăng cường hợp tác với Nga, nước mà Bắc Kinh coi là quan trọng về mặt chiến lược.

Chen Bo, giáo sư về kinh tế và thương mại tại Đại học Khoa học và Công nghệ Hua Zhong ở Vũ Hán, cho rằng liên minh sẽ giúp giảm bất ổn cho cả Trung Quốc và Nga khi tranh chấp thương mại của Bắc Kinh – Washington tiếp tục.

Bộ Nộng Nghiệp cũng nói rằng nhập khẩu đậu nành của Trung Quốc được kỳ vọng vẫn ở mức cao và Bắc Kinh vẫn sẽ tiếp tục tăng số lượng nhà cung cấp.

Nhập khẩu đậu nành duy trì từ 80 đến 90 triệu tấn một năm, với Brazil và Mỹ là hai nhà xuất khẩu lớn nhất đối với Trung Quốc, chiếm khoảng 90 phần trăm tổng lượng đậu nành nhập khẩu.

Diện tích trồng đậu nành cũng tăng – chiếm khoảng 9,3 triệu héc ta năm 2019, sau khi giảm xuống dưới 6,7 triệu héc ta trong những năm trước.

Trung Quốc tiêu thụ trung bình 110 triệu tấn đậu nành một năm - đây là nguồn protein chính để nuôi động vật và sản xuất dầu ăn cho cả đất nước – nhưng chỉ sản xuất khoảng 16 triệu tấn hằng năm.

Giới chức Trung Quốc đưa ra đề xuất liên minh sau khi Bắc Kinh và Moscow ký kết một thỏa thuận hợp tác về đậu nành vào tháng 6 năm ngoái, với mục tiêu là tăng nhập khẩu của Nga từ 3,7 triệu tấn vào năm 2024. Đậu nành của Nga hiện giờ chiếm chưa đến 1% nhập khẩu của Trung Quốc.

Ông Chen nói rằng tỷ phần nhập khẩu nhỏ khiến Nga khó có khả năng trở thành nhà cung cấp chính trong thời gian tới, nhưng nhấn mạnh rằng Trung Quốc đang “nỗ lực vì an ninh lâu dài”.

“Bất kỳ đất nước nào cũng phải đối mặt với rủi ro an ninh quốc gia nếu quá phụ thuộc vào một quốc gia trong lĩnh vực quan trọng như ngũ cốc và dược phẩm” Ông Chen bình luận. “Trung Quốc đang hy vọng mở rộng hợp tác với nhiều nước khác nhau để đảm bảo lợi ích của họ trong việc cung cấp đậu nành lâu dài, và Nga là một trong số đó”

Nga đã tạm ngừng xuất khẩu ngũ cốc, bao gồm đậu nành, trong vòng ba tháng từ tháng 4 vì đại dịch COVID-19, nhưng hoạt động cung cấp đậu nành đã tiếp tục vào tháng 6. Hầu hết đậu nành xuất khẩu của Nga đều hướng sang Trung Quốc.

Pan Dawei, một nhà nghiên cứu về Nga của Học viện Khoa học Xã hội Thượng Hải, lưu ý rằng nhiều quốc gia đã điều chỉnh lại xuất khẩu ngũ cốc của họ trong thời kỳ đại dịch.

“Nhưng sự hợp tác trong chuỗi cung ứng giữa Nga và Trung Quốc là một dấu hiệu cho thấy sự tin cậy lẫn nhau về mặt chính trị giữa hai nước và nó sẽ củng cố mối quan hệ song phương. Trung Quốc và Nga cũng đã tìm thấy sự hợp tác chiến lược mới trong bối cảnh tình hình hiện tại, và họ đang gửi một tín hiệu rõ ràng rằng mối quan hệ sẽ không bị ảnh hưởng bởi Mỹ", ông Pan nhận xét.