Hàng triệu thùng dầu Iran chờ cập cảng Trung Quốc

Ảnh: Bloomberg

Iran tiếp tục chuyển dầu thô đến Trung Quốc, bất chấp lệnh cấm từ Mỹ

Hai tháng rưỡi sau khi Nhà Trắng áp dụng lệnh cấm mua dầu thô xuất xứ Iran, sản phẩm chủ lực của nước này vẫn tiếp tục được chuyển đến Trung Quốc để lưu trữ tại các "kho hàng kí gửi".

Khối lượng dầu thô này không đi qua hải quan địa phương hoặc xuất hiện trong dữ liệu nhập khẩu của Trung Quốc và do đó, không vi phạm lệnh trừng phạt của Mỹ.

Mặc dù không lưu thông vào thời điểm hiện tại, sự hiện diện của khối lượng dầu thô này vẫn ảnh hưởng đến thị trường.

Nguồn: Dữ liệu do Bloomberg và Tổng cục Hải quan Trung Quốc theo dõi

Việc dữ trự dầu có thể làm giảm giá dầu thế giới nếu các công ty lọc dầu Trung Quốc quyết định sử dụng lượng dầu trên, ngay cả khi Tổ chức Các quốc gia Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) và đồng minh hạn chế sản xuất trong bối cảnh tăng trưởng của các nền kinh tế lớn trên thế giới chững lại.

Điều này cũng cho phép Iran tiếp tục bơm dầu và chuyển sản phẩm đến các khách hàng tiềm năng.

"Dầu thô Iran đã được chuyển đến các kho hàng kí gửi của Trung Quốc trong vài tháng nay, và vẫn tiếp tục làm như vậy mặc cho hoạt động giám sát ngày càng sát sao", bà Rachel Yew, nhà phân tích tại công ty tư vấn công nghiệp FGE ở Singapore, cho hay.

"Chúng ta có thể hiểu tại sao nhà sản xuất muốn làm như vậy, bởi việc tích trữ nguồn cung ở gần các khách hàng chủ chốt rõ ràng đem lại lợi ích không nhỏ cho người bán, đặc biệt là khi lệnh trừng phạt được nới lỏng vào một số thời điểm".

Theo dữ liệu theo dõi tàu chở dầu của Bloomberg, có thể sẽ có nhiều dầu thô Iran được đưa đến các kho dự trữ Trung Quốc trong thời gian tới hơn.

Ít nhất 10 tàu chở dầu siêu lớn và hai tàu chở dầu nhỏ hơn thuộc sở hữu của Công ty Dầu mỏ Quốc gia Iran đang tiến về Trung Quốc hoặc đang ở ngoài vùng biển của Trung Quốc. 12 tàu chở dầu này mang theo tổng cộng 20 triệu thùng dầu.

Số lượng dầu mỏ Iran được tích trữ trong các kho hàng kí gửi của Trung Quốc vẫn thuộc về Tehran và do đó, chúng không vi phạm lệnh trừng phạt. Khối lượng dầu thô này chưa "nhập cảnh" tại hải quan Trung Quốc nên về lí thuyết, chúng vẫn đang chờ quá cảnh.

Tuy nhiên, vẫn có một tỉ lệ nhỏ lượng dầu Iran thuộc về các công ty Trung Quốc do các kế hoạch "đổi dầu lấy đầu tư". Chẳng hạn, một công ty dầu mỏ Trung Quốc có thể đầu tư tài chính cho các dự án sản xuất ở Iran để đổi lại lợi nhuận bằng sản phẩm dầu mỏ.

Liệu hình thức giao dịch như vậy có vi phạm lệnh trừng phạt hay không vẫn chưa rõ, vì thế, các công ty Trung Quốc vẫn giữ dầu mỏ Iran ở các kho hàng kí gửi tại cảng để tránh bị giám sát.

Bloomberg đã gửi fax đến Tổng cục Hải quan Trung Quốc, tuy nhiên vẫn chưa nhận được phản hồi.

Mỹ đang xác định mức độ vi phạm lệnh trừng phạt của Iran và Trung Quốc

Washington chưa đề cập về tình trạng tích trữ dầu mỏ Iran ở các kho hàng của Trung Quốc.

Hôm 2/5, Nhà Trắng đã chấm dứt lệnh miễn trừ đối với một số quốc gia trong việc nhập khẩu dầu Iran.

Hiện tại không có nước nào được hưởng ngoại lệ trong việc nhập dầu Iran, và bất kì nước nào nhập dầu từ nhà sản xuất ở vịnh Ba Tư cũng sẽ được coi là vi phạm lệnh trừng phạt, theo quan chức cao cấp thuộc chính quyền Tổng thống Trump.

"Mỹ sẽ cần phải xác định mức độ vi phạm lệnh trừng phạt," bà Michael Meidan, Giám đốc Chương trình Năng lượng Trung Quốc tại Viện Nghiên cứu Năng lượng Oxford, cho hay.

Hiện vẫn chưa có thông tin rõ ràng về các giao dịch tài chính hay việc chất hàng và dỡ hàng bởi các công ty và thực thể," bà Meidan nói.

Dữ liệu hàng hải cho thấy Trung Quốc đã tiếp nhận khoảng 12 triệu tấn dầu thô Iran từ trong 5 tháng đầu năm, trong khi khối lượng được hải quan thông qua là 10 triệu tấn. Sự khác biệt có thể là do số dầu được chuyển vào các kho hàng kí gửi.

Giá dầu thô thế giới sẽ gặp áp lực nếu dầu thô Iran rời kho hàng Trung Quốc và bán ra thị trường

Tàu Horse là một trong số các siêu tàu chở dầu (VLCC) Iran được cho là đã vận chuyển dầu tới Trung Quốc trước khi lệnh miễn trừ trừng phạt của Mỹ kết thúc. Tàu này đã dỡ hàng tại Thiên Tân vào đầu tháng 7 sau khi xuất phát từ Trung Đông.

Một số tàu Iran khác cũng dỡ hàng tại Trung Quốc, ví dụ như tàu Stream dỡ hàng tại Thiên Tân vào ngày 19/6, tàu Amber, Salina, C. Infinity chuyển dầu thô xuống các cảng ở Tây Hải Ngạn, Cẩm Châu và Ninh Ba. 

Trong lần cuối cùng được nhìn thấy, tàu Snow, Sevin và Maria III cũng có hướng đi về phía Trung Quốc.

Đưa dầu tới các kho hàng kí gửi ở Trung Quốc cũng đồng nghĩa với việc Iran có thể tránh chi phí dự trữ dầu ở trên biển trong nhiều tháng. 

Quốc gia Trung Đông đã dùng các kho dự trữ nổi trên biển trong giai đoạn 2012 - 2016, và một lần nữa vào năm 2018 khi khách hàng dừng mua dầu thô Iran do các hạn chế từ trừng phạt thương mại của Mỹ.

Theo chuyên gia ở Ngân hàng Mỹ Merrill Lynch, nếu dầu của Iran rời các kho hàng Trung Quốc và được bán ra thị trường, đây sẽ là áp lực lớn với giá dầu thế giới.

"Thuế quan do Mỹ áp lên hàng hóa Trung Quốc tăng cũng sẽ khiến tăng trưởng kinh tế toàn cầu chững lại và tăng cường quan hệ hợp tác Iran - Trung Quốc. 

Nếu các nhà lọc dầu Trung Quốc bắt đầu mua khối lượng lớn dầu thô Iran vì thuế quan của Mỹ tiếp tục tăng, giá dầu WTI có thể sẽ giảm xuống mức 40 USD/thùng".