Chuyên gia Hồ Quốc Tuấn: Khó có thể kỳ vọng mặt bằng lãi suất, lạm phát 2026 thấp như trước

Dự báo về tăng trưởng GDP năm 2025 và triển vọng 2026 tại talk show "Phố Tài chính" phát sóng tối 22/12, TS. Hồ Quốc Tuấn, Giảng viên Cao cấp, Đại học Bristol, (Anh), cho rằng năm 2025, ngoài các cấu phần tăng trưởng như những năm trước, năm nay đầu tư công đang có sự tăng trưởng đột biến so với các năm trước.

Theo số liệu từ Cục Thống kê, tính chung 11 tháng, vốn đầu tư thực hiện từ nguồn ngân sách Nhà nước ước đạt 736,4 nghìn tỷ đồng, bằng 72,2% kế hoạch năm và tăng 26,8% so với cùng kỳ năm trước (cùng kỳ năm 2024 bằng 74,3% và tăng 3,9%).

Ngoài ra, xuất nhập khẩu năm nay cũng là một điểm sáng khi tính đến hết 15/12, tổng trị giá xuất khẩu của Việt Nam 451,18 tỷ USD, tăng 16,9% so với cùng kỳ năm 2024.

"Trong bối cảnh chiến tranh thương mại toàn cầu đang diễn ra mà Việt Nam vẫn có thể đạt được tăng trưởng xuất khẩu hai con số thì cũng không phải là một chuyện đơn giản. Đây là yếu tố nền tảng để hỗ trợ cho việc chi tiêu, tiêu dùng vẫn có thể tăng trưởng tốt", ông Tuấn nói.

Phân tích thêm về bối cảnh năm 2025, TS. Trần Thăng Long, Giám đốc Phân tích, Công ty CP Chứng khoán BIDV (BSC) cho hay, trong năm nay, những cấu phần đóng góp vào tăng trưởng GDP vẫn đang hoạt động khá là tốt.

Xuất khẩu tăng trưởng trên 15% một năm, tiêu dùng thì đã có sự phục hồi so với cả hai năm trước đây và đang ở mức tăng trưởng khoảng 9 đến 10%. Lạm phát thì vẫn đang duy trì ở một mức khá tốt, khoảng trên 3,2%.

Đặc biệt là, những dự án liên quan đến đầu tư công đang tiếp tục được đẩy nhanh, từ cuối năm nay cho đến đầu năm sau tạo kỳ vọng tăng trưởng cho thời gian tới.

Năm nay cũng là một năm mà các doanh nghiệp niêm yết nhìn chung có kết quả cải thiện so với năm trước. Tổng lợi nhuận của các doanh nghiệp lũy kế đến hết quý III đã tăng trưởng khoảng 33%so với cùng kỳ năm ngoái.

Ông dự báo, với tốc độ tăng trưởng như hiện tại, nhiều khả năng tăng trưởng GDP quý IV vượt mức 8,5% vào cuối năm nay theo đúng kịch bản Chính phủ đề ra. Vì vậy tăng trưởng cả năm cũng có thể đạt chỉ tiêu mà Quốc hội và Chính phủ đặt ra là tăng trưởng từ 8,3 - 8,5%.

Năm 2026 cần lưu ý lạm phát và lãi suất

Mặc dù đều nhận định tích cực về tăng trưởng 2025, song với mục tiêu tăng trưởng 10% năm 2026, các chuyên gia lại đánh giá là "rất tham vọng". TS. Trần Thăng Long đánh giá để một quốc gia với quy mô nền kinh tế đã xấp xỉ 500 tỷ USD như Việt Nam tăng trưởng với tốc độ 10%/năm là rất tham vọng. 

"Trên thế giới không có nhiều trường hợp như vậy. Những quốc gia tăng trưởng hai con số khi quy mô đã lớn thì động lực phải rất mạnh", ông Long nói.

Đồng quan điểm, TS. Hồ Quốc Tuấn, cho biết nhiều nhà đầu tư và các tổ chức quốc tế vẫn "ngần ngại" về liệu kinh tế của Việt Nam có thể tăng được 10% trong năm 2026 hay không? Đa số các tổ chức đều dự báo là 2026 sẽ tăng trưởng tốt hơn 2025, chỉ một số ít bi quan hơn.

Để đạt mức tăng trưởng cao, thứ nhất, chính sách tiền tệ phải hỗ trợ ở một mức độ nhất định, nhưng hiện dư địa thì không còn nhiều. Năm 2026, dự báo lạm phát sẽ tăng lên, như vậy chính sách tiền tệ sẽ phải tìm cách kiểm soát yếu tố này, chuyên gia lưu ý.

Thứ hai là chi tiêu công, yếu tố này đang là động lực quan trọng không chỉ ở Việt Nam mà của rất nhiều nước trong năm sau. Việt Nam cũng sẽ nằm trong thế đó và đặc biệt là nó rất quan trọng với mục tiêu tăng trưởng GDP 10%.

Một dấu hiệu minh chứng rõ nét cho việc nhiều Chính phủ trên thế giới dùng chi tiêu, đầu tư công để kích thích tăng trưởng là trong những ngày cuối năm, thị trường trái phiếu toàn cầu đang có dấu hiệu nóng lên

Trong khi các ngân hàng trung ương lại vẫn tiếp tục cắt lãi suất, ví dụ như Fed nhưng thị trường trái phiếu trung dài hạn của Mỹ là lợi suất trái phiếu nó lại tăng lên. Và ngay cả một thị trường mà mọi người đang nhìn thấy là hấp thụ vốn không quá mạnh là Trung Quốc, thì lợi suất trái phiếu cũng đang có dấu hiệu bật lên, ông Tuấn phân tích.

Ông đánh giá "điều này cũng rất hợp lý" vì nhà đầu tư nhìn thấy nhu cầu phát hành trái phiếu lớn của các Chính phủ nên sẽ đòi hỏi một lợi suất cao hơn. Như vậy, ngay cả trong trường hợp, chính sách tiền tệ cố gắng tối đa để hỗ trợ nền kinh tế thì lãi suất vẫn đang có dấu hiệu bật lên.

Đây là những yếu tố mà chúng ta không thể xem nhẹ. Rủi ro về lạm phát là có nhưng sức chi của toàn cầu sẽ điều chỉnh tương đối, tăng nhẹ nhàng chứ không tăng mạnh, vị chuyên gia nhận định.

Một yếu tố nữa ảnh hưởng đến tăng trưởng năm 2026 là căng thẳng địa chính trị ở nhiều khu vực từ Trung Đông, Ukraine, giờ đây xuất hiện ở cả Trung Á hay là ở Thái Bình Dương.

Ngoài ra, rủi ro thuế quan vẫn "treo lơ lửng" khi các nước có thỏa hiệp nhất định nhưng chưa có mức thuế "cuối cùng" và đều đang tiếp tục đàm phán.

"Những yếu tố thuế quan có thể gây ảnh hưởng bất ngờ về mặt xuất khẩu, lãi suất cũng khó có thể giảm. Chúng ta sẽ khó có thể kỳ vọng năm 2026 sẽ có mặt bằng lãi suất mà quá thấp hay ổn định như trước đây. Và khi mặt bằng lãi suất tăng lên cũng gây sức ép lên là tỷ giá", ông Long cho biết.

Chỉ ra hai nhóm động lực có thể giúp các quốc gia đạt mức tăng trưởng cao, ông Long cho biết, thứ nhất là, những chính sách mà liên quan đến tài khóa, đầu tư công. Những yếu tố này phải đẩy rất mạnh thì mới thúc đẩy được tăng trưởng.

"Thứ hai là những yếu tố khác. Trong đó, chúng ta có thể kỳ vọng như Nghị quyết 68 với trọng tâm của nền kinh tế doanh nghiệp tư nhân", ông cho biết.

Các quốc gia vượt bẫy thu nhập trung bình vươn lên trở thành nước phát triển đều phải kích thích được khu vực kinh tế tư nhân tăng trưởng mạnh mẽ. Vì vậy, đây sẽ là khu vực làm động lực cho kinh tế Việt Nam trong tương lai, ông đánh giá.

Để kích thích khu vực này, theo ông, về chính sách liên quan đến thuế, Chính phủ các nước thường có xu hướng giảm thuế thu nhập cá nhân để tăng chi tiêu của người dân. Song song với đó là giảm các thuế phí liên quan đến doanh nghiệp để kích thích làn sóng startup và thúc đẩy doanh nghiệp "lớn lên".

"Ngoài ra, phải cải cách mạnh mẽ môi trường đầu tư, kinh doanh bằng việc cắt giảm thủ tục hành chính để việc kinh doanh thuận lợi hơn, tạo nhiều việc làm hơn. Đây mới là động lực lâu dài nhất cho sự tăng trưởng của Việt Nam", Giám đốc Phân tích, BSC nói.