Chủ tịch Fed 'tròng trành' giữa một nền kinh tế đang chững lại và một Tổng thống Trump đầy giận dữ

Chủ tịch Fed Jerome Powell tham gia cuộc họp báo ngày 31/7. (Ảnh: Bloomberg)

"Cơn mưa" chỉ trích của ông Trump khiến quan chức Fed, đặc biệt là Chủ tịch Powell, căng thẳng

Theo Wall Street Journal, những lời chỉ trích không ngớt Tổng thống Trump dành cho Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) khiến nhân viên thuộc cơ quan này cảm thấy như họ đang vừa phải chiến đấu để duy trì nền kinh tế Mỹ và vừa phải bảo vệ sự độc lập của Fed trước sự can thiệp chính trị.

Sau khi hạ lãi suất ngắn hạn vào tháng 7, Chủ tịch Powell đang hướng Fed đến mục tiêu nới lỏng chính sách tiền tệ hơn nữa, bất chấp điều kiện kinh tế có thể thay đổi.

Các đồng nghiệp của ông Powell đang tranh luận về mức độ hạ lãi suất, thời điểm cũng như cách thức để đưa ra quyết định tốt nhất. Đây cũng là ba vấn đề mà thị trường và Nhà Trắng đều đang theo dõi sát sao.

Ông Powell dự kiến sẽ phát biểu vào ngày 23/8 tới tại hội nghị thường niên của Fed ở Jackson Hole, Wyoming. Đây là sự kiện mà nhiều người hi vọng sẽ đưa ra manh mối về động thái tiếp theo của ngân hàng trung ương (NHTW) Mỹ.

Ông Trump cho rằng nền kinh tế Mỹ chững lại vì Fed tăng lãi suất quá cao vào năm ngoái, trong khi nhiều nhân vật trong giới kinh doanh lẫn quan chức Fed lại nhận định các chính sách thương mại của ông Trump mới là nguyên nhân khiến thị trường bất ổn và hoạt động đầu tư kinh doanh chậm lại.

Một số nhà phân tích cho hay, ông Powell đôi lần khiến thị trường bối rối về kế hoạch của Fed. Việc ông thúc ép Fed tăng lãi suất vào tháng 12/2018 cũng như hành động bảo vệ lập trường thắt chặt chính sách hơn nữa đã tăng thêm biến động trên thị trường vào cuối năm ngoái. Khi nhìn lại, các nhà phân tích này cho rằng đó là một sai.

Cựu Chủ tịch Fed Janet Yellen ngưỡng mộ ông Powell

Các nhà dự báo Phố Wall đã tăng khả năng xảy ra suy thoái và đồng thời cho hay, tình trạng của nền kinh tế Mỹ vào năm 2020 sẽ ảnh hưởng đến nỗ lực tái tranh cử của ông Trump.

"Tôi nghĩ rằng nền kinh tế của chúng ta đang vận hành rất tốt", ông Trump tuyên bố hôm 18/8. "Nếu nó chững lại, đó là bởi vì tôi đang phải chiến đấu với Trung Quốc và một số nước khác".

Tổng thống Trump đã chỉ trích Chủ tịch Powell là "thiếu năng lực" sau khi thị trường giảm điểm vào tuần trước, đây là lần gần nhất trong chuỗi ngày tấn công Fed của ông Trump kể từ khi ông bổ nhiệm ông Powell vào chức lãnh đạo NHTW Mỹ.

Ông Trump đã khen ngợi các hệ thống kinh tế khác, chẳng hạn như tại Trung Quốc, nơi mà ngân hàng trung ương đều nằm dưới sự kiểm soát chặt chẽ. Quan điểm này đã dấy lên lo ngại giữa các cựu quan chức Fed cũng như nhân sự hiện tại của NHTW này.

"Ông Trump đã làm rõ trong nhiều bài phỏng vấn và tweet rằng ông không cho rằng Fed nên độc lập [khỏi sự kiểm soát của chính phủ]", cựu Chủ tịch Fed Janet Yellen nhận thấy.

Sự tấn công của ông Trump đối với bất kì Chủ tịch Fed nào cũng sẽ là một lí do để cảm thấy căng thẳng, bà Yellen nói. "Tuy nhiên, tôi ngưỡng mộ những gì ông Powell đã và đang làm. Tôi nghĩ ông ấy đã cố gắng lờ đi".

Chính sách thương mại của ông Trump có gây khó dễ cho hoạt động Fed không?

Các quan chức Fed nhận thấy sự độc lập của họ đóng vai trò quan trọng đối với thị trường và nền kinh tế Mỹ.

Ngân hàng trung ương Mỹ đã tăng lãi suất 4 lần trong năm ngoái vì tỉ lệ thất nghiệp giảm và lạm phát đạt mức mục tiêu 2% của họ. Các quan chức đa phần ủng hộ quyết định này bởi họ dự đoán lạm phát sẽ tiếp tục tăng trong năm nay.

Năm 2019, tình trạng phát triển kinh tế không đồng đều "đã khiến tất cả chúng tôi phải nhìn nhận và tự hỏi liệu chúng tôi có làm sai điều gì vào năm ngoái hay không?", Chủ tịch Fed khu vực Chicago Charles Evans cho biết.

Các quan chức Fed và các nhà dự báo tư nhân đều nhận định chính sách thương mại của ông Trump đang làm phức tạp hóa công việc của họ.

Hai lần trong năm nay, vào đầu tháng 5 và sau khi Fed hạ lãi suất vào ngày 31/7, ông Powell đều tìm cách bày tỏ quan điểm rằng bước đi của Fed là vừa đủ để giữ cho nền kinh tế Mỹ phát triển, đẩy lùi kì vọng bơm thêm kích thích của các nhà đầu tư.

Cả hai lần, chỉ trong vòng vài ngày sau đó, Tổng thống Trump lại gây gia tăng căng thẳng thương mại, từ đó khiến triển vọng kinh tế của Fed rơi vào vòng xoáy hoài nghi của thị trường.

Vào tháng trước, ngay sau khi Fed hạ lãi suất xuống 25 điểm cơ bản trong phạm vi 2 - 2,25% với lí do nguy cơ tăng trưởng toàn cầu chững lại và lạm phát bất ngờ yếu đi, ông Trump đã tuyên bố áp thuế bổ sung đối với hàng hóa Trung Quốc ngay ngày 1/8.

Đây rõ ràng là một động thái gây leo thang chiến tranh thương mại giữa Washington và Bắc Kinh.

"Rất khó để dự đoán chính xác chính phủ Mỹ sẽ đi đến đâu với chính sách của họ hay ông Trump sẽ đăng tweet gì tiếp theo mỗi ngày", ông Nathan Sheets, nhà kinh tế trưởng tại PGIM Fixed Income, cho hay.

Chủ tịch Powell vẫn rất "cứng" và toàn tâm vì công việc

Ông Powell từng đề cập đến chính sách thương mại của ông Trump trong các nhận xét công khai, tuy nhiên ông vẫn tránh bình luận về các quyết định của Tổng thống Mỹ. "Chúng tôi không chỉ trích chính sách thương mại bằng bất cứ cách nào. Đó không phải là công việc của Fed", ông cho hay trong cuộc họp báo ngày 31/7.

Sự "an toàn chức nghiệp" của ông Powell đã trở thành một chủ đề thường xuyên được nhắc đến trên bàn giao dịch. Tổng thống Trump đã tuyên bố ông có thẩm quyền để thay thế Chủ tịch Fed nếu ông muốn. Đây là câu hỏi pháp lí mà các quan chức Fed từng tranh cãi.

Người đứng đầu NHTW Mỹ cho biết ông sẽ không cho phép quyết định của Fed bị ảnh hưởng bởi bất cứ điều gì ngoại trừ phân tích kinh tế cũng như nhiệm vụ thúc đẩy việc làm và duy trì giá cả ổn định của cơ quan này.