California ra luật mới khiến Uber và Lyft mất trăm triệu USD mỗi năm, Grab và Go-Jek nín thở chờ đợi

Những ứng dụng gọi xe lớn tại châu Á như Grab, Go Jek hay Didi-Chuxing đang nín thở chờ đợi dự luật mới được thông qua tại bang California. Theo đó, các ứng dụng gọi xe lớn như Uber hay Lyft sẽ phải bổ sung chính sách cho tài xế như những nhân viên bình thường, như bảo hiểm hay trợ cấp.

Theo dự luật mới do Thống đốc Gavin Newson kí, những người lao động đã tự đứng ra kinh doanh riêng, những người không đóng góp vào hoạt động kinh doanh chính của công ty hay những người lao động không làm việc dưới sự kiểm soát trực tiếp của doanh nghiệp là những trường hợp không được nhận chính sách ưu đãi.

Grab và Go Jek đang chờ đợi ảnh hưởng từ chính sách mới của California. Ảnh: Nikkei

Nếu người lao động không thỏa mãn đủ 3 tiêu chí ấy, công ty sẽ phải đáp ứng những chính sách cho họ, như mức lương tối thiểu, bảo hiểm y tế hay tiền nghỉ ốm. Luật sẽ có hiệu lực từ 1/1/2020.

"Là một trong những nền kinh tế lớn trên toàn cầu, California cần đặt ra những tiêu chuẩn bảo vệ người lao động, để các bang và quốc gia khác có thể học theo", Nữ nghị sĩ Lorena Gonzalez, người đệ trình dự luật, nhấn mạnh.

Số lượng người lao động tự do, không ràng buộc về thời gian và địa điểm trên toàn cầu đang có xu hướng tăng. Chỉ tính riêng Đông Nam Á, Grab và Go Jek đã có tới 4,5 triệu và 1,7 triệu tài xế. Con số này của Uber và Lyft tại thị trường phương Tây là 3,9 triệu và 2 triệu.

Tuy vậy, dư luận chưa thấy nhiều những biện pháp bảo vệ người lao động tại Đông Nam Á.

Tại Indonesia, thị trường gọi xe lớn nhất Đông Nam Á, các tài xế Grab và Go Jek đã có sự phản kháng nhất định để đòi lại quyền lợi. Tháng 3/2018, hàng ngàn người tập trung tại biểu tình tại cung điện Merdeka ở Jakarta để yêu cầu có thêm quyền lợi cho các tài xế.

Dự luật mới ở California sẽ ảnh hưởng lớn tới cách suy nghĩ của các tài xế. Có thể họ sẽ tiếp tục có thêm những yêu cầu bổ sung.

Tuy vậy, bảo vệ quyền của người lao động dường như không phải là ưu tiên của chính phủ Indonesia. Là một kì lân hiếm hoi của Indonesia, Go Jek đang nhận nhiều sự quan tâm từ Tổng thống Joko Widodo, người rất coi trọng các công ty khởi nghiệp.

Trường hợp tương tự là Didi-Chuxing của Trung Quốc. Bắc Kinh đã thể hiện sự ủng hộ cho mô hình kinh tế chia sẻ và sẵn sàng gánh vác thêm phần trách nhiệm xã hội với các doanh nghiệp.

Mới đây chính phủ Trung Quốc đã giảm tỉ lệ đóng góp ngân sách từ phía người lao động, đồng thời bơm tiền vào hệ thống phúc lợi của đất nước. Chủ trương sẽ giảm bớt áp lực cho cho doanh nghiệp để có thể mở rộng thị trường hơn.

Uber đứng trước nguy cơ mất 500 triệu USD mỗi năm sau luật mới. Ảnh: Nikkei

Uber và Lyft là những ví dụ tiêu biểu cho việc sử dụng người lao động theo hình thức linh hoạt. Tài xế sẽ không có qui định cụ thể về giờ giấc hay địa điểm làm việc cụ thể. Nếu coi tài xế như nhân viên bình thường, các công ty sẽ tốn thêm một khoản chi phí rất lớn trong khi cả Uber lẫn Lyft đều chưa ghi nhận lãi cho tới thời điểm hiện tại.

Theo ước tính của Barclays, Uber sẽ mất thêm 500 triệu USD/năm theo luật mới, còn con số của của Lyft là 294 triệu USD/năm. 

Trong khi đó, Morgan Stanley dự đoán chi phí vận hành của Uber sẽ gia tăng 35% sau khi luật mới có hiệu lực. Nếu chi phí đó chuyển vào giá dịch vụ, giá gọi xe tại California sẽ tăng 25%, khiến số cuốc xe giảm xuống 1%-2%.