Vì đâu thị trường chứng khoán và nền kinh tế Trung Quốc 'mỗi người một ngả'?
Chứng khoán Trung Quốc "miễn dịch" với sự chậm lại của nền kinh tế
Trong nhiều năm qua, tỷ lệ tăng trưởng GDP của Trung Quốc và chỉ số MSCI (theo dõi các công ty Trung Quốc niêm yết ở Mỹ và Hồng Kông) có mối tương quan chặt chẽ với nhau.
Mối tương quan này biểu hiện rõ ràng đến nỗi nhiều nhà quản lý quỹ phải bỏ nhiều công sức nghiên cứu hàng loạt các chỉ số kinh tế vĩ mô để ước đoán xem nền kinh tế lớn nhất châu Á đang thực sự tăng trưởng nhanh tới mức nào. Một số nhà quản lý quỹ đã đưa ra nhận định rằng, tỷ lệ tăng trưởng thực tế có thể chỉ bằng 1/3 con số thông báo chính thức.
Tuy nhiên, hai chỉ tiêu này lại "mỗi người một ngả" từ năm 2017 khi mà chỉ số MSCI tăng trưởng tới 52%, đánh bại mức tăng của chỉ số S&P 500 lần đầu tiên từ năm 2012, mặc dù tăng trưởng kinh tế đang chậm lại.
 |
| Hệ số tương quan giữa tăng trưởng GDP Trung Quốc và chỉ số MSCI duy trì ở mức khá cao trong nhiều năm, nhưng gần đây tình hình đã đổi khác. Nguồn: Bloomberg. |
Có người cho rằng có thể đây là dấu hiệu của việc bong bóng tài sản đang hình thành. Khi mối tương quan giữa GDP và chỉ số MSCI bị gián đoạn lần gần đây nhất năm 2015, cơn sốt chứng khoán Trung Quốc đã lan sang cả Hồng Kong rồi sau đó sụp đổ tan tành, đưa mối tương quan về quỹ đạo ban đầu.
Một quan điểm khác cho rằng Trung Quốc từ một đất nước đang phát triển đang vươn lên để trở thành một nền kinh tế phát triển. Ở thị trường chứng khoán phát triển như Mỹ, yếu tố có ảnh hưởng lớn đến chỉ số S&P 500 là việc mua lại cổ phiếu chứ không phải tăng trưởng kinh tế, thể hiện qua hệ số tương quan thấp và nhiều khi âm như biểu đồ dưới đây:
 |
| Ở một thị trường phát triển như Mỹ, chỉ số S&P 500 tỏ ra không tương quan nhiều với tăng trưởng GDP. Nguồn: Bloomberg. |
Tác nhân nào khiến chứng khoán và kinh tế Trung Quốc phân ngả
Có khá nhiều chất xúc tác khác có thể đẩy giá cổ phiếu Trung Quốc lên cao hơn nữa.
Việc hợp nhất trong ngành là một ví dụ điển hình. Chừng nào những ‘con cá lớn’, thường là các công ty đại chúng niêm yết, còn có thể nuốt chửng những ‘con cá bé’, những công ty nhỏ hơn, các doanh nghiệp sẽ vẫn có khả năng tăng trưởng nhanh hơn nhiều mức tăng trưởng GDP mục tiêu 6,5%. Quy mô lớn hơn, vị thế thị trường mạnh hơn đồng nghĩa với việc các công ty sẽ có quyền lực định giá lớn hơn và biên lợi nhuận dày hơn.
Vừa năm ngoái, ba trong số các công ty phát triển bất động sản lớn nhất Trung Quốc là Country Garden Holdings, Sunac China Holdings và China Evergrande Group cũng là những cổ phiếu tăng trưởng tốt nhất tại Hồng Kong, bất chấp việc chính quyền Bắc Kinh siết chặt hoạt động ngành bất động sản. Ngân hàng Citigroup ước tính 10 công ty bất động sản hàng đầu của Trung Quốc có thể nắm giữ tới 35% thị phần trong năm nay so với mức 20% của năm 2016.
Giá cổ phiếu của tập đoàn Haier Electronics Group (sản xuất máy giặt) niêm yết tại Hồng Kong đã tăng 30% trong năm nay, chủ yếu nhờ vào chiếm lĩnh được thị phần từ tay Siemens AG.
 |
| Haier đang chiếm lĩnh thị phần của Siemens tại thị trường trực tuyến Trung Quốc. Nguồn: CICC. |
Hay như cổ phiếu của công ty sản xuất đồ điện gia dụng Gree Electric Appliances niêm yết trên sàn Thẩm Quyến đã trở nên hết sức phổ biến với các nhà đầu tư nước ngoài và tăng trưởng 57% trong 12 tháng vừa qua. Morgan Stanley ước tính rằng 5 nhà sản xuất điều hòa nhiệt độ lớn nhất hiện đang chiếm giữ 84% thị phần trên toàn Trung Quốc, tăng 12 điểm % so với 5 năm trước đây.
 |
| Thị phần của 5 công ty lớn nhất trong một số ngành tại Trung Quốc. Nguồn: Morgan Stanley. |
Ngành bia cũng đang chứng kiến xu hướng hợp nhất mạnh mẽ với việc Tập đoàn Bia Tài nguyên Trung Quốc đang trong quá trình thương lượng để mua lại mảng kinh doanh của Heineken NV. Cổ phiếu của Tập đoàn này niêm yết tại Hồng Kong cũng đánh bại thị trường khi tăng trưởng ấn tượng 24% trong năm nay, khi mà chỉ số Hang Seng (HSI) chỉ tăng 1.7%
Bức tranh đã hiện ra khá rõ ràng, guồng máy kinh tế Trung Quốc có thể đang chậm lại nhưng thị trường chứng khoán không phải lúc nào cũng chịu ảnh hưởng của nền kinh tế.
