Nếu chưa giao dịch thực tế, nhà đầu tư tưởng chứng khoán phái sinh ‘ngon ăn’!
 | VN-Index vẫn ‘mùa hoa phượng đỏ’, NĐT thị trường phái sinh lên đỉnh |
Nhà đầu tư dễ thấy lãi trên giấy
Giao dịch thử trên giấy là việc nhà đầu tư ghi chép lại các quyết định giao dịch mở vị thế bán (short) hay vị thế mua (long). Trên thị trường, nhiều nhà đầu tư tiến hành thử trên giấy trước khi tham gia giao dịch phái sinh, nhưng cũng có những người làm điều này sau khi đã bị thị trường “lột trần”. Với việc thử nghiệm thành công trên giấy, nhiều nhà đầu tư yên tâm “tham chiến”. Nhưng khi bước vào thực tế, họ lại mất tiền, tại sao?
Có ba lý do đưa ra: Thứ nhất, nhà đầu tư không chịu áp lực trong việc đưa ra quyết định do không chịu rủi ro mất tiền. Thứ hai, cảm giác thoái mái khi giao dịch trên giấy khác với giao dịch thực tế. Cuối cùng, khi giao dịch thử có lãi, nhà đầu tư thường xem xét lại lịch sử giao dịch một cách hời hợt, nên không rút ra được nhiều bài học.
Môi giới T. tại một công ty chứng khoán trên địa bàn TP HCM chia sẻ kinh nghiệm, khi mới bước tham gia giao dịch phái sinh, cô cũng cũng giao dịch thử trên giấy bằng các lệnh mua (long), bán (short) giống như thực tế. Tuy nhiên, khi vào giao dịch thực tế, mọi thứ trở nên rất khó và không “ngon ăn” như những gì đã thử nghiệm. Trong nhiều tình huống, nếu không dứt khoát đưa ra quyết định đóng vị thế, nhà đầu tư “cháy” luôn tài khoản. Mấu chốt ở đây là tâm lý giao dịch, khi có lãi, nhà đầu tư luôn nâng mục tiêu để kiếm lời nhiều hơn, trong khi lỗ, họ lại không tuân thủ nguyên tắc cắt lỗ để đảm bảo tài khoản.
Nói về tâm lý giao dịch, trong cuốn The new trading for a living (phương pháp mới để giao dịch kiếm sống) của tác giả Alexander Elder, một trong những cuốn sách hướng dẫn giao dịch tài chính bán chạy nhất mọi thời đại, “Giao dịch không chịu rủi ro mất tiền giống như việc chèo thuyền trong hồ, hoàn toàn khác với khi chèo thuyền trên biển trong một ngày giông bão”.
 |
| Những người không làm chủ nổi cảm xúc của bản thân thì sẽ không được chuẩn bị tốt để nhận về lợi nhuận từ thị trường - Benjamin Graham, nhà đầu tư nỗi lạc, cha đẻ trường phái đầu tư giá trị. |
Quá nhanh và nguy hiểm
Trong giao dịch phái sinh, nhà đầu tư phải đưa ra quyết định với một tốc độ khớp lệnh nhanh và rủi ro lớn ro sử dụng tỷ lệ ký quỹ (margin) cao. Đối với thị trường Việt Nam, trong thời gian gần đây, với việc nhà đầu tư quan tâm nhiều hơn đế thị trường phái sinh, đồng nghĩa tốc độ khớp lệnh được đẩy lên cao.
Theo thống kê, chỉ riêng tháng 6, tốc độ khớp lệnh trên thị trường phái sinh tăng gấp đôi từ mức thấp nhất 263 hợp đồng giao dịch/phút lên 556 hợp đồng/phút. Như vậy, trong mỗi giây có gần 10 hợp đồng tương lai được giao dịch.
 |
| Tốc độ khớp lệnh (hợp đồng/phút) trong những phiên giao dịch phái sinh tháng 6. HL tổng hợp |
“Khi tốc độ khớp lệnh tăng lên, đồng nghĩa với việc đóng mở vị thế của nhà đầu tư phái sinh cũng đòi hỏi phải nhanh tay, nhanh mắt hơn”, môi giới T. cho hay.
Tỷ lệ ký quỹ cao là một lợi thế khuếch đại lợi nhuận của nhà đầu tư tăng lên. Tuy nhiên, nếu không sử dụng hiệu quả, tài khoản của nhà đầu tư dễ dẫn đến tình trạng bị gọi nộp ký quỹ (call margin).Với giao dịch phái sinh, chỉ cần một biến động nhỏ cũng làm khoản lỗ trở nên nghiêm trọng hơn.
Để quản trị rủi ro cho tài khoản, công thức 2% hay được các nhà đầu tư tham gia giao dịch phái sinh áp dụng. Tức là nhà đầu tư đóng vị thế khi tài khoản lỗ 2%, hợp đồng tương lai VN30F1M biến động từ 3 – 4 điểm so mới mức điểm giao dịch.
Chẳng hạn, nhà đầu tư bán khống hợp đồng tương lai 1 tháng tại 950 điểm sẽ xem xét cắt lỗ khi nó tăng lên 954 điểm. Đặc biệt với những phiên giao dịch với biên độ lớn, mức điểm thấp nhất và cao nhất lên tới 40 – 50 điểm, việc tuân thủ nguyên tắc quản trị rủi ro càng trở lên cần thiết, môi giới T. chia sẻ.
 |
| Những phiên giao dịch biên độ lớn xuất hiện nhiều hơn trong tháng 6. Nguồn: MBS |
