CPTPP có tạo nên trang sử mới cho TCM và doanh nghiệp dệt may?

	Tổng thống Mỹ cân nhắc quay trở lại TPP
	Vướng mắc đã giải quyết xong, CPTPP sẽ được ký kết vào ngày 8/3/2018 tại Chile
	Tháo gỡ 'căng thẳng' công đoàn, tháng 3 Việt Nam sẽ ký TPP-11

Cổ phiếu TCM "thăng trầm" với TPP

Giai đoạn 2013 - 2015, với kỳ vọng Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) sớm được ký kết, nhà đầu tư Việt Nam đã đánh cược vào cổ phiếu TCM của Công ty Cổ phần Dệt may - Đầu tư - Thương mại Thành Công,. Chỉ trong 1,5 năm thị giá TCM đã tăng tới 640% từ mức 5.000 lên mức đỉnh gần 37.000 đồng/cp (giá sau điều chỉnh) vào cuối tháng 7/2015.

Thị trường chứng khoán thời gian đó cũng "nín thở" chờ đợi việc TPP hoàn tất với kỳ vọng nhiều doanh nghiệp sản xuất Việt Nam sẽ gia tăng xuất khẩu hàng vào các thị trường lớn và khó tính như Mỹ, Nhật Bản, Canada, Úc mà không còn hàng rào thuế quan.

Tuy nhiên ngay sau đó, sau tin Hiệp định TPP phải kéo dài đàm phán, dường như quá mất kiên nhẫn nhà đầu tư thi nhau bán tháo khiến cổ phiếu TCM lao dốc không phanh, mất 67% giá trị chỉ sau 6 tháng.

Diễn biến giá cổ phiếu TCM từ năm 2013 đến nay (Nguồn: VNDirect)

TCM - doanh nghiệp duy nhất đáp ứng được yêu cầu từ sợi trở đi

Mỹ tuyên bố rút khỏi TPP tháng 1/2017, sau đó TPP đã được đổi thành Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) với 11 nước.

Về quy mô, tổng GDP của các nước thành viên CPTPP khoảng 12.600 tỷ USD, tương đương 15,8% GDP toàn cầu, 15% tổng thương mại toàn cầu và có khoảng 500 triệu dân. Trong hiệp định CPTPP, Việt Nam là nước hưởng lợi nhiều nhất, đặc biệt là ngành dệt may.

May Thành Công là doanh nghiệp dệt may được kỳ vọng hưởng lợi nhiều nhất từ CPTPP bởi đây là công ty duy nhất niêm yết đáp ứng được tiêu chuẩn từ sợi trở đi để xuất khẩu vào nhiều thị trường khó tính như Mỹ và cũng là số ít doanh nghiệp áp dụng phương FOB (mua nguyên liệu, bán thành phẩm) trong ngành dệt may.

Với May Thành Công, thị trường Nhật Bản chiếm khoảng 25% giá trị xuất khẩu của TCM trong khi đó thị trường Mỹ chỉ khoảng 13% năm 2016. TCM dường như không phụ thuộc quá nhiều vào thị trường Mỹ nhưng nếu Mỹ quay trở lại CPTPP thì có lẽ đây là sẽ một sự bứt phá với TCM khi đây là doanh nghiệp duy nhất đáp ứng được yêu cầu từ sợi trở đi để xuất khẩu sản phẩm vào Mỹ.

Hiện sản phẩm chính của TCM là T-shirt, Polo shirt, trang phục thể thao, trẻ em, áo khoác, đồng phục… với các khách hàng lớn như Eland, Ping, Eddie Bauer, Kiwa… Cổ đông lớn của TCM là E-land Asia Holdings Pte., Ltd Singapore, thuộc tập đoàn Eland, có mạng lưới phân phối sản phẩm may mặc lớn tại thị trường Hàn Quốc và Trung Quốc. Hiện sản phẩm của TCM bán cho công ty Eland khoảng 35 - 40%/năm.

Điểm sáng là TCM đã khai thác thị trường vải chất lượng cao, vải đồng phục xuất khẩu sang Nhật Bản nhưng hoạt động sản xuất sợi chưa được hiệu quả. Tuy nhiên Công ty đang có xu hướng chuyển dịch dần từ mảng sợi sang mảng vải.

Giá trị xuất khẩu của TCM sang các nước năm 2016 (Nguồn: Báo cáo thường niên)

Từ năm 2013 đến nay, tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) về lợi nhuận của TCM đạt 9,25% năm. Biên lợi nhuận gộp năm 2017 đạt 15,7% và cao nhất 5 năm trở lại đây.

Nguồn: Hoàng Kiều tổng hợp (đơn vị: tỷ đồng)

Nhờ tín hiệu tích cực từ động thái của CPTPP, nhiều cổ phiếu ngành dệt may cũng ghi nhận sự bứt phá trong thời gian qua. Một tháng nay, cổ phiếu VGT của Tập đoàn Dệt may Việt Nam đã tăng trưởng 58%, tiếp đó là cổ phiếu TNG của Công ty Cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG tăng trên 15%, cổ phiếu VGG của Tổng Công ty cổ phần May Việt Tiến tăng hơn 13%...

Cổ phiếu TCM sau tin CPTPP sẽ ký kết vào ngày 8/3 đã tăng trần lên 28.850 đồng/cp phiên 25/1.

Sự tăng trưởng giá cổ phiếu dệt may một tháng trở lại đây (Nguồn: VNDirect)

CPTPP vẫn rộng mở với dệt may Việt nếu không có Mỹ

Tại thị trường Nhật - thị trường lớn thứ 2 của Việt Nam thì hàng may mặc Trung Quốc và Việt Nam chiếm tỷ trọng cao nhất trong cơ cấu nhập khẩu hàng may mặc năm 2016 (Trung Quốc là 65%, Việt Nam là 6%).

Việt Nam là nước có tổng kim ngạch xuất khẩu hàng may mặc đứng thứ hai với tốc độ tăng trưởng bình quân là 23%/năm. Dù tỷ trọng hàng may mặc Việt Nam thấp hơn hẳn so với Trung Quốc nhưng hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc về lượng đang giảm mạnh trong khi đó hàng nhập khẩu từ Việt Nam đang tăng dần một phần là do sản phẩm may mặc Việt Nam được hưởng ưu đãi thuế nhập khẩu 0% theo Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Nhật Bản (VJEPA).

Các thị trường Úc, Canada cũng là các thị trường tiềm năng trong xuất khẩu dệt may. 10 tháng đầu năm 2017 giá trị xuất khẩu dệt may Việt Nam sang Úc là gần 140 triệu USD, tăng nhẹ 1,4% so với cùng kỳ năm 2016. Ưu điểm của Việt Nam là có vị trí địa lý gần với Úc bên cạnh việc được hưởng ưu đãi thuế so với doanh nghiệp của các quốc gia khác. Năm qua, Việt Nam đã xúc tiến nhiều chương trình nhằm đẩy mạnh mặt hàng dệt may sang Úc.

Trong khi đó, Canada là quốc gia có mức tiêu dùng hàng may mặc bán lẻ thuộc loại cao, khoảng 18 tỷ USD mỗi năm. Năm 2016, tổng kim ngạch nhập khẩu mặt hàng may mặc vào thị trường Canada đạt 9,32 tỷ USD, tăng 10% so với năm 2015. Có thể nói tiềm năng xuất khẩu sang Úc, Canada của Việt Nam còn nhiều dư địa, quan trọng nhất vẫn là phụ thuộc vào chất lượng sản phẩm của doanh nghiệp Việt có đáp ứng được yêu cầu.

Nhìn vào biểu đồ tốc độ tăng trưởng ngành dệt may do Công ty chứng khoán FPT (FPTS) tổng hợp cho thấy dù Mỹ rút khỏi TPP đầu năm 2017 nhưng tốc độ tăng trưởng dệt may của Việt Nam vẫn bứt phá. Năm 2017, kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam đạt hơn 31 tỷ USD, tăng 10% so với năm 2016.

Biểu đồ tốc độ tăng trưởng ngành dệt may Việt Nam giai đoạn 1986 - 2017 (Nguồn: FPTS)

Mới đây, trả lời báo CNBC bên lề Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), Tổng thống Donald Trump cân nhắc quay lại TPP khi phát biểu rằng: “Tôi sẽ quay trở lại TPP nếu chúng ta có thể đạt được một thỏa thuận tốt hơn đáng kể".

Nếu Mỹ quay trở lại TPP thì đây là một "miếng bánh béo bở" của dệt may Việt khi liên tục là thị trường xuất khẩu chính của dệt may Việt. Năm 2017, Mỹ chiếm 48,3% tỷ trọng trong tổng kim ngạch xuất khẩu dệt may, đạt hơn 12,5 tỷ USD và tăng khoảng 9% so với năm 2016.

Nếu quay lại TPP thì ở thị trường Mỹ với khoảng 1.000 dòng thuế nhập khẩu dệt may sẽ cắt giảm dần về 0% thay vì khoảng 17 - 20% như hiện nay, giúp doanh nghiệp Việt tiết kiệm đến hàng tỷ USD tiền thuế.

Cơ hội nhưng cũng đầy thách thức

Với quy tắc từ sợi trở đi tức toàn bộ quá trình kéo sợi, dệt vải, nhuộm, hoàn tất và may quần áo phải được thực hiện trong nội khối TPP thì đây là rào cản vô cùng lớn với doanh nghiệp dệt may Việt khi đa phần nhập khẩu nguyên liệu từ Trung Quốc - quốc gia không thuộc CPTPP. Với các doanh nghiệp dệt may niêm yết thì TCM là đơn vị duy nhất đáp ứng được yêu cầu từ sợi trở đi để xuất sang thị trường khó tính như Mỹ.

Theo quy tắc thì trọng lượng của tất cả các nguyên vật liệu không có xuất xứ không vượt quá 10% tổng trọng lượng hàng hóa.

Với hiện trạng dệt nhuộm đang là điểm đứt gãy của cả chuỗi giá trị ngành dệt may Việt Nam. Theo FPTS thì ngành sợi phải xuất khẩu đi 2/3 sản lượng đầu ra trong khi ngành sản xuất hàng may mặc phải nhập khẩu 70% nguyên vật liệu đầu vào. Khâu dệt nhuộm chưa hoàn thành vai trò tốt trong chuỗi giá trị toàn ngành khi chưa khai thác triệt để được nguyên liệu đầu vào (sợi) trong nước sản xuất dư thừa và gây thiếu hụt nghiêm trọng đầu ra (vải).

Điểm yếu về chuỗi giá trị ngành dệt may Việt sẽ là cản trở để các doanh nghiệp mở rộng đơn hàng và hưởng ưu đãi thuế quan 0% tại các thị trường này.

Bên cạnh đó, khi CPTPP được ký kết thì sức ép cạnh tranh đối với các doanh nghiệp Việt Nam sẽ tăng lên khiến doanh nghiệp nội địa với 65% thực hiện gia công với giá trị gia tăng thấp có khả năng phải giảm sản xuất, thậm chí thu nhỏ hoặc phá sản.

"Kết có hậu" sau hơn 7 năm đằng đẵng CPTPP gồm 11 nước là Úc, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore, và Việt Nam. Sau khi gặp vướng mắc phía Canada thì CPTPP cũng đã được thông qua ngày 23/1 và dự kiến ký kết chính thức vào ngày 3/8/2018 tại Chile sau hơn 7 năm đàm phán.