TP HCM quy hoạch phát triển TOD quanh tuyến metro gần 48.000 tỷ trước thời điểm khởi công

UBND TPHCM vừa ban hành kế hoạch thực hiện các khu vực phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD) dọc tuyến metro số 2 (Bến Thành – Tham Lương). 

Phạm vi nghiên cứu sẽ tập trung vào các khu vực quanh 12 nhà ga của tuyến metro số 2 (Bến Thành – Tham Lương). Ranh giới khu vực TOD được xác định đến ranh các thửa đất nằm trong phạm vi bán kính 1.000 m tính từ tâm của nhà ga, depot. Trường hợp có thửa đất chỉ nằm một phần trong phạm vi 1.000 m, UBND TPHCM sẽ xem xét và quyết định việc đưa toàn bộ hoặc một phần thửa đất vào ranh giới TOD.

Vị trí, ranh giới và diện tích quy hoạch sẽ dựa trên báo cáo rà soát quy hoạch được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận. Trong giai đoạn thí điểm, Thành phố ưu tiên nghiên cứu và điều chỉnh cục bộ quy hoạch tại một số vị trí như Depot Tham Lương, các ga Phạm Văn Bạch, Tân Bình, Bảy Hiền và Bến Thành trước khi mở rộng sang các khu vực còn lại.

Quá trình triển khai bao gồm rà soát quy hoạch, xác định tình trạng pháp lý đất đai, hiện trạng hạ tầng kỹ thuật – xã hội và đề xuất ranh giới cùng chức năng phát triển từng khu vực TOD. Đồng thời lập, thẩm định và phê duyệt đề cương, dự toán chi phí lập quy hoạch… Cùng với đó là lấy ý kiến cộng đồng dân cư và các đơn vị liên quan.

UBND Thành phố yêu cầu việc triển khai tổ chức lập quy hoạch các khu vực TOD phải tuân thủ theo Nghị quyết số 38, bảo đảm đúng quy định về việc lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch khu vực phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng.

Cùng với đó, Thành phố sẽ nghiên cứu các giải pháp đầu tư cải tạo, chỉnh trang và phát triển đô thị quanh những điểm kết nối của đường sắt đô thị, hướng đến hình thành các điểm tập trung dân cư, thương mại và văn phòng trong khoảng cách đi bộ tới các nhà ga. 

Mục tiêu là nâng cao hiệu quả sử dụng đất và công trình công cộng, cải thiện sức khỏe cộng đồng, giảm phụ thuộc vào phương tiện cá nhân và giảm phát thải, đồng thời vẫn bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa hiện hữu.

Trong bối cảnh các đô thị lớn tại Việt Nam, đặc biệt là TPHCM đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ với nhiều chủ trương chiến lược về quy hoạch và phát triển hạ tầng. Mô hình đô thị TOD (Transit-Oriented Development) đang trở thành một trong những định hướng quan trọng nhằm xây dựng không gian sống hiện đại, bền vững và hiệu quả hơn.

Tại TP HCM, khi đưa tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) vào hoạt động, Thành phố đã nhanh chóng triển khai tuyến metro số 2.

KTS Ngô Viết Nam Sơn cho rằng trong bối cảnh TPHCM định hướng mở rộng mạng lưới đường sắt đô thị lên hơn 1.000 km, việc tích hợp đa ngành và thu hút hợp tác công - tư trở nên cấp thiết.

TOD không chỉ tối ưu hóa quỹ đất và giảm phụ thuộc vào phương tiện cá nhân, mà còn tạo ra hệ sinh thái sống thân thiện, tiện lợi cho người đi bộ quanh các nhà ga. TPHCM thành siêu đô thị sau sáp nhập, các tuyến metro tiếp theo phải được quy hoạch theo tư duy TOD ngay từ đầu.

Ông nhấn mạnh mô hình đô thị TOD chỉ có thể phát huy hiệu quả khi được triển khai trên nền tảng pháp lý rõ ràng và quy hoạch tích hợp ngay từ đầu. Theo KTS Ngô Viết Nam Sơn, quỹ đất hai bên các tuyến metro cần có cơ chế pháp lý minh bạch, làm cơ sở cho công tác đền bù, giải phóng mặt bằng và tái phát triển đô thị.

Tuyến metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương) chiều dài hơn 11 km, được phê duyệt vào năm 2010 với tổng mức đầu tư ban đầu là 1,3 tỷ USD (tương đương 26.000 tỷ đồng).

Đến năm 2019, dự án được điều chỉnh tổng mức đầu tư lên 2,1 tỷ USD (gần 47.900 tỷ đồng). Theo kế hoạch, tuyến sẽ khởi công ngày 15/1/2026 và hoàn thành năm 2030.