Sẽ phạt nặng các vi phạm thuộc dịch vụ thuê xe tự lái, từ năm 2026

Chính phủ vừa ban hành Nghị định 336/2025/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động đường bộ, hiệu lực từ 1/3/2026.

Nghị định mới điều chỉnh thay thế, hàng loạt quy định hiện hành tại Nghị định 100/2019 và Nghị định 168/2024. Lần đầu tiên các hành vi vi phạm trong lĩnh vực thuê xe tự lái được quy định rõ trong một điều luật, đi cùng mức phạt có thể lên tới 60 triệu đồng.

Dịch vụ thuê xe tự lái từ lâu đã trở thành nhu cầu phổ biến trong dân cư, đặc biệt vào các dịp lễ Tết. Tuy nhiên, việc cho thuê xe giữa các cá nhân thường diễn ra sơ sài, thiếu tính pháp lý, gây nhiều khó khăn trong trường hợp cần xác định trách nhiệm khi xảy ra sự cố, phạt nguội, tai nạn...

Luật Đường bộ 2024 do đó đã quy định tại Điều 78, yêu cầu bên cho thuê xe, bắt buộc phải ký hợp đồng với người thuê "kèm theo bản photocoppy giấy phép lái xe của người thuê", đồng thời quy định các điều kiện khác mà bên cho thuê cần đáp ứng.

Nghị định 336 vừa ban hành đã cụ thể hóa bằng việc ấn định mức phạt cho từng hành vi vi phạm trong lĩnh vực này, tại riêng một điều khoản.

Cụ thể, điều 15 quy định cá nhân kinh doanh dịch vụ này nếu không ký hợp đồng cho thuê xe tự lái với khách hàng sẽ bị phạt tiền 8-10 triệu đồng. Đối với tổ chức, mức phạt này gấp đôi, lên tới 16-20 triệu đồng. Đây là điểm mới đột phá so với Nghị định 100 trước đây, vốn chưa có chế tài xử phạt hành chính riêng biệt cho lỗi thiếu hợp đồng thuê xe.

Quy định này không chỉ nhằm quản lý hoạt động kinh doanh mà quan trọng hơn là để xác định trách nhiệm dân sự và hình sự. Khi xe thuê gặp tai nạn nghiêm trọng hoặc bị "phạt nguội" qua hệ thống camera, bản hợp đồng chính là căn cứ pháp lý quan trọng để cơ quan chức năng xác định ai là người đang cầm lái, tránh tình trạng tranh chấp, chủ xe bị liên đới hoặc người thuê xe cố tình trốn tránh trách nhiệm.

Đặc biệt, Nghị định còn "xử lý mạnh tay" với các hành vi lách luật: Phạt tới 15 triệu đồng nếu bố trí lái xe cho khách trong hợp đồng tự lái - một hình thức biến tướng để né tránh điều kiện kinh doanh vận tải khách.

Nghị định 336 và Luật Đường bộ 2024 đều quy định rõ: Dịch vụ cho thuê xe tự lái không được phép kèm theo lái xe. Hợp đồng cho thuê xe tự lái là công cụ để cơ quan quản lý phân biệt giữa dịch vụ cho thuê tài sản thông thường và kinh doanh vận tải khách - vốn yêu cầu các điều kiện khắt khe hơn như phù hiệu, thiết bị giám sát hành trình...

Việc thiếu hợp đồng hoặc hợp đồng không ghi rõ "không kèm lái xe" thường được sử dụng để né tránh các quy định về kinh doanh vận tải, trốn thuế và các nghĩa vụ bảo hiểm đối với hành khách.

Nghiêm khắc nhất, hành vi cho thuê xe khi người thuê không có giấy phép lái xe phù hợp sẽ bị phạt tới 30 triệu đồng với cá nhân và 60 triệu đồng nếu bên vi phạm là tổ chức.

Tại Nghị định 100, việc giao ôtô cho người không đủ điều kiện chỉ bị phạt 4-6 triệu đồng, tăng lên 28-30 triệu đồng trong Nghị định 168/2024; nếu là tổ chức vi phạm sẽ bị phạt gấp đôi. Song cả hai nghị định đều quy định mức phạt này áp dụng chung cho mọi "chủ xe" (người có tên trên đăng ký xe).

Nghị định 336, áp dụng từ 1/3/2026, vẫn giữ nguyên mức tiền phạt song đã chuyên biệt hóa đối tượng chịu phạt là "tổ chức kinh doanh dịch vụ cho thuê phương tiện", để sát với dịch vụ thuê xe. Điều này khẳng định trách nhiệm nghề nghiệp khắt khe hơn đối với các đơn vị kinh doanh.

Phía cho thuê xe, do đó phải đảm bảo người thuê có giấy phép lái xe đang còn điểm, còn hiệu lực phù hợp với loại xe cho thuê.

Do Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 triển khai hệ thống 12 điểm giấy phép lái xe, Nghị định 336 quy định bên cho thuê phải có trách nhiệm kiểm tra xem giấy phép lái xe của người thuê có còn điểm hay không. Nếu còn hiệu lực nhưng đã bị trừ hết điểm (về 0 điểm) mà vẫn cho thuê, bên cho thuê xe vẫn bị phạt 28-30 triệu đồng.