Rủi ro khi ồ ạt đầu cơ cổ phiếu penny, bài học từ những cú lao dốc hàng chục phiên giảm sàn

Cổ phiếu đầu cơ nổi sóng: FLC lên đỉnh 8 năm, nhộn nhịp giao dịch mã penny sàn HNX

Tuần giao dịch cuối tháng 3 (22 - 26/3), thị trường chứng khoán Việt Nam đảo chiều giảm ngay sau khi VN-Index thất bại trước mốc 1.200 điểm. Phiên giao dịch cuối tuần, VN-Index có thời điểm mất hơn 25 điểm. Đóng cửa tuần, VN-Index ở 1.162,21 điểm, giảm 2,67% so với tuần trước đó. Tương tự, HNX-Index và UPCoM-Index lần lượt giảm 2,43% và 1,99%.

Theo ghi nhận, đà giảm điểm của TTCK Việt Nam lớn hơn so với hai thị trường lớn khác trong khu vực là Nhật Bản và Trung Quốc. Chiều ngược lại, thị trường Hàn Quốc tăng điểm.

Việc thị trường giảm sâu tuần này do tác động tiêu cực từ các cổ phiếu vốn hóa lớn. Hầu hết cổ phiếu ngân hàng (BID, CTG, TCB...) đều điều chỉnh, gia tăng áp lực giảm lên chỉ số.

Giai đoạn thị trường điều chỉnh, nhóm cổ phiếu đầu cơ lại nổi lên và thu hút dòng tiền. Ghi nhận trên sàn HOSE, trong 10 mã tăng giá mạnh nhất có đến 8 cổ phiếu đầu cơ.

Nổi bật, mã FLC của Tập đoàn FLC tăng giá mạnh nhất với tỷ lệ 37,78%, đóng cửa tuần ở 11.050 đồng/cp. Mã này vừa có chuỗi tăng giá 6 phiên liên tiếp. Riêng tuần này, cổ phiếu FLC tăng kịch trần trong 4 phiên đầu tuần. 

Đi kèm tăng giá, thanh khoản cổ phiếu FLC tăng đột biến, khối lượng giao dịch trung bình tuần đạt hơn 48,3 triệu đơn vị. Với mức giá hiện tại, cổ phiếu FLC đang giao dịch trên vùng đỉnh 8 năm trở lại đây, kể từ đầu năm 2014.

Cùng với FLC, hai mã penny khác cũng nổi sóng và lọt Top10 mã tăng giá mạnh nhất là TSC, KMR. Theo ghi nhận, mã KMR của Công ty Cổ phần Mirae tăng giá kịch trần 3 trong ba phiên cuối tuần, đóng cửa ở 3.68 đồng/cp. 

Tương tự như FLC, cổ phiếu TSC của CTCP Vật tư kỹ thuật Nông nghiệp Cần Thơ là mã đầu cơ quen thuộc với giới đầu tư. Trong tuần này, cổ phiếu của TSC tăng giá 2/5 phiên, đóng cửa tuần tăng 10,97%, ở mức 6.270 đồng/cp. Giai đoạn gần đây, cổ phiếu TSC giao dịch với thanh khoản đột biến. Khối lượng giao bình quân tuần qua đạt gần 3,5 triệu đơn vị.

Trên sàn HNX, dòng tiền tìm đến nhóm cổ phiếu đầu cơ rõ nét hơn. Cả 10/10 mã tăng giá mạnh nhất trong tuần này đều nằm nhóm penny. Theo ghi nhận, mã ITQ của Tập đoàn Thiên Quang dẫn đầu với tỷ lệ tăng giá 51,22%, đóng cửa tuần ở 6.200 đồng/cp. Mã này đã tăng kịch trần trong 4 phiên của tuần này.

Những mã penny lọt Top tăng giá mạnh nhất tuần này còn có VC9, FID, KVC, DST, TTH. Hai cổ phiếu "họ FLC" là KLF và ART tăng giá 19,35% và 19,05% trong tuần. 

Không nằm ngoài xu hướng, nhiều mã thị giá nhỏ thu hút dòng tiền trên thị trường UPCoM như SDP, ICF, VNA. Mặc dù kinh doanh không mấy tích cực trong những năm gần đây, nhưng cổ phiếu VNA của CTCP Vận tải Biển Vinaship có chuỗi phiên tăng giá mạnh, hiện giao dịch trên đỉnh lịch sử kể từ khi giao dịch trên UPCoM.

Thận trọng khi 'trắng bên mua', bài học từ FIT và RIC

Việc tăng giá mạnh của các cổ phiếu đầu cơ giai đoạn gần đây đã thu hút sự chú ý của nhà đầu tư với kỳ vọng có thể thu lợi nhuận từ lướt sóng ngắn. Tuy nhiên, việc giao dịch các cổ phiếu này là có thể là mang lại rủi ro lớn. Đặc biệt, nhà đầu tư thường không thể cắt lỗ khi cổ phiếu xuất hiện dư bán giá sàn hay còn gọi là "trắng bên mua".

Theo quan sát, hầu hết các mã kể trên đều từng có lịch sử giao dịch với hàng chục phiên lao dốc, thậm chí có mã mất hơn 90% giá trị. Đơn cử, cổ phiếu KVC từng lao dốc từ mức trên 35.000 đồng/cp xuống dưới 1.000 đồng/cp. 

Hay mã FLC từng có giai đoạn lao đốc từ hơn 20.000 đồng/cp xuống dưới 4.000 đồng (2011 - 2013). Cổ phiếu ART của Chứng khoán BOS cũng có nhịp lao dốc từ hơn 20.000 đồng/cp xuống vùng đáy 2.000 đồng/cp. 

Tiêu biếu nhất trong "họ FLC" là cổ phiếu ROS của Xây dựng FLC Faros. Từ một cổ phiếu có thị giá cao trên sàn và nằm trong nhóm VN30, cổ phiếu ROS giảm từ vùng đỉnh trên 180.000 đồng/cp (29/12/2017) xuống còn 4.160 đồng/cp kết phiên 27/3.

Bài học nhãn tiền gần đây là việc giảm sàn trong nhiều phiên liên tiếp của mã RIC của CTCP Quốc tế Hoàng Gia. Giá cổ phiếu RIC giảm từ vùng đỉnh 49.350 đồng/cp xuống còn 16.850 đồng/cp, tương đương tỷ lệ giảm gần 66%. Đáng chú ý, nhà đầu tư không thể cắt lỗ với cổ phiếu RIC trong những phiên giảm sàn liên tục vì mất thanh khoản.

Trường hợp khác là cổ phiếu FIT của CTCP Tập đoàn F.I.T. Sau khi tạo đỉnh 21.750 đồng/cp vào ngày 21/1, cổ phiếu FIT đảo chiều giảm sàn liên tiếp nhiều phiên. Kết phiên 26/3, cổ phiếu FIT đóng cửa ở 9.900 đồng/cp, mất hơn một nửa giá trị kể từ đỉnh.

Việc cổ phiếu penny biến động mạnh và thường không thể bán mỗi khi giảm sàn là mối nguy cho những nhà đầu tư tham gia giao dịch. Lịch sử giao dịch của thị trường chứng khoán Việt Nam ghi nhận nhiều trường hợp giảm sàn vài chục phiên liên tiếp như CDO, FTM, VRC. Trong các tình huống này, nhà đầu tư đều thiệt hại nặng nề.