Những lần Vingroup rút khỏi một số lĩnh vực

Tập đoàn Vingroup (Mã: VIC) mới thông báo rút đăng ký đầu tư dự án Đường sắt tốc độ cao Bắc Nam đã trình Chính phủ vào tháng 5, nhằm tập trung tối đa nguồn lực cho các dự án hạ tầng chiến lược trọng điểm khác. 

Đây không phải lần đầu mà tập đoàn của tỷ phú Phạm Nhật Vượng quyết định "quay xe", mà trước đó còn Vingroup đã nhiều lần chấp nhận từ bỏ nhiều mảng kinh doanh khác nhau.

Động thái này dù tạo ra biến động lớn song không phải quá khó hiểu đối với Vingroup - một tập đoàn luôn nêu khẩu hiệu nền tảng "mãi mãi tinh thần khởi nghiệp", luôn lắng nghe, luôn sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, luôn có động lực thay đổi, kiến tạo cơ hội và hợp tác để thành công, theo các trích dẫn từ báo cáo thường niên các năm.

Dứt khoát bỏ tài chính

Vingroup tiền thân là Tập đoàn Technocom được thành lập tại Ukraine năm 1993. Đầu những năm 2000, Technocom trở về Việt Nam, tập trung đầu tư vào lĩnh vực du lịch và bất động sản với hai thương hiệu chiến lược ban đầu là Vinpearl và Vincom.

Đến giai đoạn 2008, ông Phạm Nhật Vượng từng có tham vọng lấn sân thị trường tài chính với cái tên Tập đoàn Tài chính Vincom (VFG) - đơn vị có định hướng phát triển trên các mảng ngân hàng, bảo hiểm, quản lý quỹ, chứng khoán.

Động thái diễn ra trong bối cảnh thị trường chứng khoán thăng hoa từ năm 20006 và các ngân hàng tư nhân chưa phát triển mạnh. Tuy nhiên, khủng hoảng tài chính 2007-2008 lan rộng đã ảnh hưởng đến định hướng chung.

Trước những rủi ro hiện hữu, tập đoàn này quyết định đừng chân, bán Chứng khoán VincomSC và chấp nhận đền bù thu nhập cho nhân viên, thu hẹp hoạt động trong lĩnh vực tài chính - chứng khoán để hướng trọng tâm vào bất động sản. 

Rút lui khỏi bán lẻ 

Cuối năm 2019, Vingroup gây bất ngờ khi tuyên bố rút lui khỏi mảng bán lẻ trực tiếp để tập trung nguồn lực cho công nghiệp - công nghệ. Theo đó, VinCommerce (chuỗi siêu thị VinMart, cửa hàng VinMart+) và VinEco được chuyển nhượng cho Masan Group. 

Ngoài ra, trang thương mại điện tử Adayroi sẽ sáp nhập vào VinID, toàn bộ hệ thống siêu thị điện máy VinPro sẽ giải thể. 

Vingroup đặt bước chân đầu tiên vào ngành bán lẻ khi khai trương chuỗi siêu thị VinMart đầu tiên vào tháng 11/2014, sau đó mua lại nhiều đơn vị bán lẻ trên thị trường như Ocean Mart, Maximart, sau đó là Fivimart, Shop&Go, Viễn thông A, Queensland Mart. 

Tập đoàn còn mở rộng theo chiều ngang với hệ thống VinPro, VinFashion, VinDS hay sàn thương mại điện tử A Đây Rồi. Dự án sản xuất thuốc và chuỗi bán lẻ dược phẩm VinFa ra đời từ 2018, sau đó cũng dần bị thu hẹp. 

Tại thời điểm rút lui khỏi ngành bán lẻ, CEO Vingroup Nguyễn Việt Quang cho biết đang dồn mọi nguồn lực cho chiến lược mới. Tập đoàn thực hiện chính sách "thắt lưng buộc bụng", tái cấu trúc hoặc giải thể các công ty con không thuộc ưu tiên để tập trung nguồn lực cho những dự án lớn.

Quyết định gây chú ý bởi bán lẻ chính là mảng đóng góp đứng thứ hai cho Vingroup, chỉ sau bất động sản. Doanh thu bán lẻ năm 2015 đạt 4.306 tỷ đồng, chiếm 12% doanh thu toàn tập đoàn. Song đến năm 2019, chuỗi VinMart và VinMart+ mang về đến 26.000 tỷ đồng doanh thu.

Giấc mơ hàng không bất thành

Tháng 7/2019, Vingroup thành lập Công ty cổ phần Hàng không Vinpearl Air, đăng ký đầu tư dự án theo mô hình hỗn hợp kết hợp giữa hãng hàng không truyền thống và chi phí thấp. 

Dự án sau quá trình thẩm định với các ý kiến ủng hộ của các bộ ngành liên quan đã được Bộ Kế hoạch và Đầu tư kiến nghị lên Thủ tướng xem xét, quyết định chủ trương đầu tư để dự kiến khai thác thương mại trong tháng 7/2020.  

Kế hoạch của Vinpearl Air là ngay trong năm đầu tiên khai thác sẽ khai thác 6 máy bay loại tầm ngắn, tầm trung thân hẹp 150-220 ghế như Airbus A320, A 321. Trung bình hàng năm sẽ đưa vào khai thác thêm 6 máy bay/năm và đến năm 2024 đội máy bay của Vinpearl Air đạt 30 chiếc...

Tổng vốn đầu tư thực hiện dự án hàng không Vinpearl Air là 4.700 tỷ đồng, trong đó, vốn chủ sở hữu 1.300 tỷ đồng, chiếm 28% tổng vốn đầu tư, còn lại đến từ vốn vay, vốn huy động hợp pháp khác. 

Tuy nhiên đến tháng 1/2020, Vingroup bất ngờ dừng dự án này với lý do đầu tư mạnh vào hàng không có thể dẫn đến dư thừa nguồn cung; động thái trên cũng là bước đi nhất quán trong việc tập trung tối đa nguồn lực cho mục tiêu chiến lược công nghệ và công nghiệp.

Dừng sản xuất điện thoại, TV

Tháng 6/2018, Vingroup thành lập CTCP Nghiên cứu và Sản xuất VinSmart với vốn điều lệ ban đầu là 3.000 tỷ đồng. Sau vài lần thay đổi vốn, tới tháng 9/2020, vốn điều lệ được nâng lên thành 5.000 tỷ đồng. 

Sau gần 3 năm phát triển, công ty đã ra mắt thị trường 19 mẫu điện thoại và 5 mẫu tivi, doanh số điện thoại nhanh chóng vươn lên đứng thứ 3 thị phần trong nước với 12,7% và là một trong những thương hiệu được yêu thích nhất Việt Nam. 

Tuy nhiên đến tháng 5/2021, Vingroup công bố VinSmart sẽ dừng việc nghiên cứu, sản xuất tivi và điện thoại di động, với lý do đã có quá nhiều nhà sản xuất tham gia, dư địa đột phá cơ bản không còn nhiều và không mang giá trị lớn hơn cho người dùng.

Phía doanh nghiệp giải thích thêm rằng đang tập trung nguồn lực phát triển các sản phẩm điện tử và các tính năng về "Infotainment" cho ô tô VinFast, tiến đến mục tiêu trở thành một trong những hãng xe điện thông minh và tiện ích nhất thế giới.

"Việc phát triển các dòng ô tô đặc biệt thông minh, các ngôi nhà thông minh, thậm chí kiến tạo các thành phố thông minh... sẽ mang đến rất nhiều lợi ích và những trải nghiệm vượt trội cho nhân loại", lãnh đạo Vingroup giải thích quyết định dừng mũi nhọn VinSmart. 

Đánh đổi trong mảng hạ tầng

Rút lui khỏi dự án đường sắt cao tốc Bắc Nam quy mô hơn 65 tỷ USD là quyết định "quay xe" lớn nhất của Vingroup, song cũng dễ hiểu khi đặt trong bối cảnh tập đoàn này cần phải dành nguồn lực cho các dự án trọng điểm khác. 

Tập đoàn của tỷ phú Phạm Nhật Vượng đang phải triển khai Dự án Khu đô thị thể thao Olympic tại Hà Nội, với điểm nhấn là sân vận động Trống Đồng lớn nhất thế giới. Vingroup xác định phải tập trung tối đa nguồn lực để hoàn thành đúng tiến độ và chất lượng đã cam kết. 

Đây là dự án đặc biệt, có tầm vóc quốc gia được giao cho Vingroup thực hiện, nhằm ghi dấu ấn bản sắc dân tộc với thế giới. Dự án có quy mô đầu tư lớn nhất tại Việt Nam với khoảng 925.000 tỷ đồng, diện tích hơn 9.000 ha và đã được khởi công trong ngày 19/12. 

Ngoài ra, Vingroup cũng đang dốc toàn lực triển khai hàng loạt dự án công nghiệp, năng lượng và hạ tầng quan trọng khác như Nhà máy sản xuất thép VinMetal (gần 89.000 tỷ đồng); nhà máy điện gió Eco Wind Kỳ Anh (22.647 tỷ đồng) và nhà máy điện gió Kỳ Anh (17.051 tỷ đồng); nhà máy Nhiệt điện LNG Hải Phòng (hơn 178.000 tỷ đồng), siêu đô thị biển Cần Giờ…. 

Về dự án hạ tầng giao thông, Vingroup thông qua công ty con VinSpeed cũng được giao làm chủ đầu tư một số tuyến quan trọng như: tuyến đường sắt tốc độ cao Bến Thành – Cần Giờ; tuyến đường sắt tốc độ cao Hà Nội – Quảng Ninh.

Cụ thể, công ty này đã được TP HCM chấp thuận làm nhà đầu tư dự án tuyến đường sắt Bến Thành - Cần Giờ (metro Bến Thành - Cần Giờ) với tốc độ thiết kế 350 km/giờ, tổng mức đầu tư 102.430 tỷ đồng. 

VinSpeed cũng đề xuất đầu tư tuyến đường sắt tốc độ cao Hà Nội – Quảng Ninh, có tổng mức đầu tư khoảng 138.930 tỷ đồng (tương đương gần 5,3 tỷ USD). Bộ Xây dựng đánh giá đề xuất này cơ bản phù hợp với Quy hoạch mạng lưới đường sắt.