'Người Mỹ đã 'nghiện' đồ gỗ, nội thất Việt Nam, việc tìm nguồn thay thế không dễ'

 Xuất khẩu gỗ sang Mỹ tăng trưởng bất chấp rào cản thuế quan

Theo số liệu thống kê từ Cục Hải quan, trị giá xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam trong tháng 11/2025 đạt 1,48 tỷ USD, tăng 0,7% so với tháng 11/2024. Tính chung 11 tháng năm 2025, trị giá xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam đạt 15,5 tỷ USD, tăng 5,4% so với cùng kỳ năm 2024.

Cục Xuất nhập khẩu nhận định trị giá xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ trong 11 tháng năm 2025 tiếp tục duy trì đà tăng trưởng, cho thấy sự phục hồi và thích ứng tốt của ngành chế biến gỗ Việt Nam trước bối cảnh kinh tế toàn cầu có nhiều biến động. 

Cơ cấu thị trường xuất khẩu vẫn tập trung chủ yếu vào các thị trường truyền thống, với Mỹ, Nhật Bản và Trung Quốc chiếm tỷ trọng áp đảo, đạt 79,8% tổng trị giá. Xuất khẩu tới thị trường Mỹ tiếp tục giữ vững vị trí dẫn đầu, đạt 8,6 tỷ USD, chiếm 55,5% tổng trị giá xuất khẩu.

Mặc dù gặp rào cản thuế quan, trị giá xuất khẩu sang thị trường này duy trì tốc độ tăng trưởng 5,4%, tương đương mức tăng trưởng chung của toàn ngành. 

Hôm 29/9, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố chi tiết mức thuế quan đối với các sản phẩm gỗ và đồ nội thất nhập khẩu. Theo đó, Mỹ sẽ áp thuế quan 10% đối với gỗ tròn và gỗ xẻ nhập khẩu. Đồng thời, các sản phẩm tủ bếp, tủ phòng tắm và đồ nội thất bọc đệm sẽ chịu mức thuế 25%.

Các mức thuế mới sẽ có hiệu lực từ 0h01 ngày 14/10 (tức khoảng 11h01 cùng ngày theo giờ Việt Nam).

Riêng những quốc gia không đạt thoả thuận thương mại với Mỹ, thuế quan đối với các sản phẩm gỗ bọc đệm sẽ tăng lên 30%, tủ bếp và tủ phòng tắm lên 50% từ ngày 1/1/2026.

Trong tuyên bố của tổng thống nhằm công bố thuế quan, ông Trump nhấn mạnh gỗ nhập khẩu đang làm suy yếu nền kinh tế Mỹ, khiến các nhà máy chế biến gỗ đối mặt nguy cơ đóng cửa và chuỗi cung ứng sản phẩm gỗ bị gián đoạn.

“Do tình trạng của ngành công nghiệp gỗ nội địa, có khả năng chúng ta không thể đáp ứng nhu cầu các sản phẩm gỗ thiết yếu đối với lĩnh vực quốc phòng và cơ sở hạ tầng quan trọng”, tuyên bố có đoạn.

Ngoài ra, Mỹ đã đưa ra mức thuế suất đặc biệt cho một số đối tác. Thuế quan đối với các sản phẩm gỗ từ Anh sẽ giới hạn ở mức 10%, trong khi thuế quan đối với các sản phẩm gỗ từ Liên minh châu Âu và Nhật Bản sẽ không vượt quá 15%. 

Số liệu mới nhất của Trung tâm Thương mại Quốc tế (ITC) cho thấy hiện Việt Nam vẫn đang dẫn đầu thị phần gỗ tại Mỹ. Theo đó, trong 9 tháng đầu năm nay, thị phần gỗ của Việt Nam tại Mỹ là 47%, tăng 4 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm ngoái. Mức này bỏ xa so với các đối thủ còn lại như Trung Quốc (11%) hay Canada (6%)…

Cục Xuất nhập khẩu nhận định mặc dù nhập khẩu đồ nội thất bằng gỗ của Mỹ đang có xu hướng giảm với các mặt hàng như: ghế khung gỗ, đồ nội thất phòng khách và phòng ăn, tuy nhiên Việt Nam vẫn là một điểm sáng khi liên tục gia tăng thị phần trên tất cả các mặt hàng.

Sự tăng trưởng mạnh nhất về thị phần nằm ở mặt hàng ghế khung gỗ, đưa Việt Nam trở thành nguồn cung chính cho 2 mặt hàng lớn là ghế khung gỗ và đồ nội thất phòng ngủ.

Trao đổi với chúng tôi bên lề hội nghị xuất khẩu diễn ra ngày 16/12, ông Ngô Sỹ Hoài, Phó chủ tịch, kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam đánh giá  khi mức thuế 25% áp dụng cho hầu hết các nước xuất khẩu vào Mỹ không phải là điều đáng ngại. Bởi, hàng Việt Nam đã chiếm một vị thế rất đáng kể tại Mỹ.

“Người Mỹ đã “nghiện” đồ gỗ Việt Nam. Không phải tự nhiên chúng ta có vị thế đó trên thị trường Mỹ”, ông nhận định. 

Phân tích thêm về yếu tố “gây nghiện” của đồ gỗ Việt Nam, đại hiện hiệp hội cho biết chi phí sản xuất hiện đang rất thấp so với các nước khác trong khu vực. Giá nhân của Việt Nam rất chỉ chỉ khoảng 350 - 500 USD/tháng trong khi các nước xung quanh khoảng 1.000 USD.

Trong khi đó, chất lượng hàng nội thất của Việt Nam rất tốt và năng lực cung ứng rất lớn. Ngoài ra, mối quan hệ giữa Việt Nam và Mỹ là đối tác chiến lược và điều này đang là động lực cho xuất khẩu mặt hàng gỗ, nội thất nói riêng.

“Trong 10 năm trở lại đây, người tiêu dùng Mỹ đã quen với sản phẩm gỗ của Việt Nam và doanh nghiệp cũng thay đổi để thích nghi với nhu cầu thị trường. Tôi vẫn nói vui rằng cứ 10 bà nội trợ Mỹ thì có tới 5 người dùng tủ bếp sản xuất ở Việt Nam. Nó nhiều đến mức như vậy. Do đó, để tìm muốn nguồn cung thay thế thì rất khó. Các đối thủ cạnh tranh của Việt Nam đã bị bỏ lại phía sau. Tôi nói điều này không phải là để “tự sướng” nhưng sự thật là cả hai bên cần nhau. ”, ông Hoài nói. 

Theo ông, Việt Nam cũng cần phải nhập khẩu gỗ tròn, gỗ xẻ từ Mỹ về để chế biến. Năm nay, kim ngạch nhập khẩu gỗ nguyên liệu từ Mỹ có thể tăng gấp đôi. Điều đó thể hiện thiện chí của doanh nghiệp Việt Nam muốn giảm bớt sự mất cân bằng thương mại giữa hai nước. Ngược lại, Mỹ cũng rất cần thị trường để tiêu thụ gỗ.

Họ rất giàu về tài nguyên rừng, và cần đầu ra cho sản phẩm này. Trong khi đó, họ cũng rất khó đưa ngành công nghiệp chế biến gỗ tăng trưởng trở lại bởi họ đã “xua đuổi” ngành công nghiệp này đi rất lâu. Đây là ngành công nghiệp thâm dụng nhiều lao động.

"Nếu ông Trump muốn tạo công ăn việc làm hoặc muốn đưa công nghiệp chế biến gỗ về Mỹ trong thời gian ngắn thì điều này rất khó bởi chi phí lao động quá cao, không thể cạnh tranh", ông Hoài nhận định.  

Còn nhiều rủi ro tiềm ẩn

Việc Việt Nam gia tăng thị phần trong nhập khẩu đồ nội thất bằng gỗ tại Mỹ là một tín hiệu tích cực lớn, song Cục Xuất nhập khẩu cảnh báo thị trường này tiềm ẩn một số cảnh báo và rủi ro mà các doanh nghiệp Việt Nam cần lưu ý như: nguy cơ bị điều tra và áp thuế chống lẩn tránh, áp thuế chống bán phá giá, tăng cường rào cản kỹ thuật và yêu cầu về nguồn gốc gỗ hợp pháp, áp lực về các tiêu chuẩn môi trường và xã hội (ESG), rủi ro về chất lượng và năng lực sản xuất.

Do đó, dể duy trì tốc độ tăng trưởng bền vững và giảm thiểu rủi ro Cục Xuất nhập khẩu khuyến nghị doanh nghiệp Việt Nam cần đa dạng hóa thị trường.

Ngoài ra, doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc gỗ chặt chẽ, từ khâu khai thác đến sản xuất, để đáp ứng Đạo luật Lacey và chứng minh không lẩn tránh thuế.

Cơ quan này khuyến nghị ngành cần tập trung sản xuất các sản phẩm có thiết kế độc đáo, sử dụng vật liệu thông minh và các mặt hàng mà Mỹ có nhu cầu tăng (như nội thất văn phòng, nội thất nhà bếp cao cấp) thay vì chỉ cạnh tranh bằng giá.

Cuối cùng, các doanh nghiệp cần theo dõi sát sao các động thái điều tra thương mại tại Mỹ, chuẩn bị sẵn sàng hồ sơ và dữ liệu để chứng minh sự minh bạch và công bằng trong kinh doanh nếu bị điều tra.