Lương nhà giáo xếp cao nhất trong hệ thống hành chính sự nghiệp, không cấm dạy thêm nhưng không được ép buộc người học

Sáng 16/6, với với 451/460 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành (chiếm 94,35%), Quốc hội đã thông qua dự án Luật Nhà giáo. Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026.

Luật Nhà giáo có 9 chương, 42 điều, quy định về: Hoạt động nghề nghiệp, quyền và nghĩa vụ của nhà giáo; Chức danh, chuẩn nghề nghiệp nhà giáo; Tuyển dụng, sử dụng nhà giáo; chính sách tiền lương, đãi ngộ với nhà giáo; Khen thưởng, kỷ luật, xử lý vi phạm với nhà giáo; Quản lý nhà giáo…

Một trong những chính sách nổi bật của Luật Nhà giáo là quy định về tiền lương và phụ cấp đối với nhà giáo. Theo đó, Điều 23 của luật quy định, tiền lương và phụ cấp đối với nhà giáo ở cơ sở giáo dục công lập được quy định như: Lương của nhà giáo được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp; Phụ cấp ưu đãi nghề và phụ cấp khác tùy theo tính chất công việc, theo vùng theo quy định của pháp luật,...

Về quy định cho phép nhà giáo là giảng viên đại học được tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp, trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật trước khi bấm nút, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, có ý kiến đề nghị bổ sung nhà giáo trong cơ sở giáo dục nghề nghiệp được tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, việc cho phép nhà giáo là giảng viên đại học được tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp là chính sách mới, đã được thảo luận kỹ và có sự thống nhất cao. Tuy nhiên, việc mở rộng chính sách này cho nhà giáo trong cơ sở giáo dục nghề nghiệp cần được tiếp tục nghiên cứu, đánh giá, tổng kết thực tiễn để có đủ căn cứ xem xét, quy định vào thời điểm thích hợp.

Đối với dạy thêm, có ý kiến đề nghị bổ sung quy định cấm nhà giáo dạy thêm trái quy định pháp luật, cấm dạy thêm học sinh mà nhà giáo đang trực tiếp giảng dạy; làm rõ hơn việc tổ chức, cá nhân không được đăng tải, phát tán thông tin về nhà giáo.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội khẳng định, dự thảo Luật không cấm dạy thêm, chỉ quy định nhà giáo không được ép buộc người học tham gia học thêm dưới mọi hình thức nhằm khắc phục tình trạng dạy thêm tràn lan. Yêu cầu nhà giáo không được dạy thêm cho học sinh mà mình đang trực tiếp giảng dạy hiện đã quy định trong Thông tư về dạy thêm, học thêm của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội về quy định liên quan tới việc đăng tải, phát tán thông tin về nhà giáo, dự thảo Luật được chỉnh lý theo hướng quy định tổ chức, cá nhân không được đăng tải, phát tán thông tin mang tính quy kết về trách nhiệm của nhà giáo trong hoạt động nghề nghiệp khi chưa có kết luận của cơ quan có thẩm quyền.

Về thẩm quyền tuyển dụng, Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất giao cho ngành giáo dục quyền chủ động trong tuyển dụng nhà giáo. Đối với thẩm quyền tuyển dụng giáo viên mầm non, giáo viên phổ thông, tiếp thu ý kiến đại biểu, dự thảo Luật được chỉnh lý theo hướng thực hiện theo quy định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo.  

Thông qua Luật Việc làm

Cũng trong sáng 16/6, với 455/459 (chiếm 95,19%) đại biểu Quốc hội tham gia biểu quyết tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật Việc làm (sửa đổi). Luật gồm 08 chương, 55 Điều có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2026. 

Về chính sách của Nhà nước về việc làm, trước ý kiến đề nghị bổ sung quy định hỗ trợ: Người lao động là cán bộ, công chức, viên chức bị ảnh hưởng bởi sắp xếp tổ chức bộ máy trong hệ thống chính trị; Người lao động là người Việt Nam ở nước ngoài và người nước ngoài làm việc tại Việt Nam; Người sử dụng nhiều lao động tại địa phương, vùng nông thôn, miền núi; có nhiều lao động là người khuyết tật.

Có ý kiến đề nghị bổ sung quy định cụ thể và chi tiết hơn, có quy định các tiêu chí nhận diện người lao động linh hoạt, phù hợp với những công việc không có quan hệ lao động… Ủy ban Thường vụ Quốc hội thấy rằng: Dự thảo Luật quy định các chính sách hỗ trợ việc làm cho tất cả người lao động, không có sự phân biệt; Các chính sách hỗ trợ việc làm đối với người khuyết tật; người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; cán bộ, công chức, viên chức bị ảnh hưởng bởi sắp xếp tổ chức bộ máy trong hệ thống chính trị… đã được quy định tại các Luật khác.

Về đối tượng vay vốn chính sách hỗ trợ tạo việc làm, Chủ nhiệm Nguyễn Đắc Vinh cho biết, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật đã chỉnh lý theo hướng giao Chính phủ, căn cứ vào tình hình kinh tế - xã hội và yêu cầu cho vay vốn giải quyết việc làm, để quyết định mở rộng đối tượng được vay với mức lãi suất thấp hơn và thể hiện tại điểm đ khoản 3 Điều 9 và điểm c khoản 4 Điều 9.

Về mức hưởng trợ cấp thất nghiệp hàng tháng, Chủ nhiệm Nguyễn Đắc Vinh cho biết,  Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin được giữ như dự thảo Luật bởi qua chỉ đạo rà soát nhận thấy rằng: Mức hưởng là 60% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp trong ba tháng tương đối phù hợp với thông lệ quốc tế và các mức trợ cấp mà người lao động được nhận khi mất việc làm theo quy định hiện hành.

Mức này bảo đảm cho người lao động giảm bớt khó khăn, ổn định cuộc sống trong thời gian thất nghiệp cho tới khi tìm được việc làm mới; phù hợp với nguyên tắc đóng - hưởng và khả năng cân đối thu chi của Quỹ bảo hiểm thất nghiệp.

Chủ nhiệm Nguyễn Đắc Vinh cũng cho biết, việc Quỹ bảo hiểm thất nghiệp kết dư thời gian qua chủ yếu được tích lũy từ giai đoạn trước, do được Ngân sách nhà nước hỗ trợ hằng năm, khi đó, số đối tượng thụ hưởng các chế độ còn ít. Nhưng từ năm 2020 đến nay thì số thu và chi bảo hiểm thất nghiệp hằng năm là cân bằng nhau.

Bên cạnh đó, theo kinh nghiệm của các quốc gia thực hiện thành công chính sách bảo hiểm thất nghiệp hoặc bảo hiểm việc làm (Canada, Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan…) và quy chuẩn quốc tế về bảo hiểm thất nghiệp thì mức trợ cấp thất nghiệp không ít hơn 45% của thu nhập trước đó hoặc không ít hơn 45% của tiền lương tối thiểu theo quy định hoặc của tiền lương của người lao động bình thường nhưng không ít hơn mức sống cơ bản tối thiểu; thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp tối thiểu là 12 tuần (03 tháng) trong thời kỳ 12 tháng.

Ngoài ra, Bộ luật Lao động (Điều 47 và Điều 48) quy định trách nhiệm của người sử dụng lao động trong việc chi trả trợ cấp thôi việc cho người lao động đã làm việc thường xuyên từ đủ 12 tháng trở lên (mỗi năm làm việc được trợ cấp ½ tháng tiền lương (50% mức tiền lương)) và trợ cấp mất việc làm cho người lao động đã làm việc thường xuyên cho mình từ 12 tháng trở lên (mỗi năm làm việc trả 01 tháng tiền lương (100% mức tiền lương)) nhưng ít nhất phải bằng 02 tháng tiền lương (tối thiểu 200% mức tiền lương).