Lời giải cho những chung cư cấm sạc xe điện

11h trưa 23/12, dưới hầm để xe của một chung cư tại phường Nhân Chính, Hà Nội, Thành Nam, học sinh lớp 10, gắng sức rút khối pin nặng hơn 10 kg ra khỏi xe máy điện để mang lên căn hộ tầng 12. Xung quanh cậu, những ổ cắm từng là chỗ sạc pin cho hơn 100 xe điện nay chỉ còn là vết tháo dỡ nham nhở. "Từ cuối tháng 11, Ban quản lý tòa nhà cắt toàn bộ nguồn điện dưới hầm vì lo cháy nổ nên em phải mang pin lên nhà sạc", Nam nói.

Việc đột ngột cấm sạc xe điện ở hầm khiến anh Tùng, một cư dân của tòa nhà khá bức xúc. "Thành phố vận động sống xanh, nhưng xe điện về đến nhà thì bị chặn đường sạc", anh nói. Người đàn ông 38 tuổi này cho rằng Ban quản lý đang đẩy rủi ro lên cao hơn khi buộc cư dân phải đưa pin vào sạc cạnh giường ngủ.

Trong khi hơn 700 căn hộ tại đây vẫn chờ lời hứa "bố trí chỗ sạc mới" của chủ đầu tư, cách đó một bức tường, chung cư Comatce Tower đã tìm được lối thoát bằng mô hình "thuê ngoài".

Anh Phạm Quang, cư dân Comatce Tower thở phào khi hai chiếc xe máy điện của gia đình nay đã có "nhà riêng" để nạp năng lượng, tách biệt hoàn toàn với hầm xe. Quá trình sạc kết nối qua ứng dụng (app), tự động ngắt khi đầy và minh bạch số điện tiêu thụ. "Mỗi lần sạc tốn khoảng 8.000-12.000 đồng, tôi thấy hợp lý để đổi lấy sự an tâm", anh Quang nói.

Ông Nguyễn Ngọc Thắng, Trưởng ban quản trị tòa nhà cho biết, trước áp lực an toàn cho các căn hộ diện tích lớn (150-600 m2), Ban từng phải gỡ bỏ ổ sạc hầm khiến cư dân phản ứng dữ dội. "Lúc đó cư dân phản ứng lắm. Nhiều người gọi điện chất vấn: 'Cấm dưới hầm thì phải mang pin lên nhà, nguy hiểm gấp đôi, khác gì nhau?'", ông Thắng nói.

Nhận thấy xe điện là xu thế tất yếu, Ban quản trị đã mời 5 đơn vị chuyên nghiệp về khảo sát thay vì để tổ kỹ thuật tòa nhà tự đấu nối. "Làm trạm sạc không phải cứ đấu vài ổ điện là xong, mà phải có nghề", ông Thắng nhấn mạnh.

Hiện nay trạm của Comatce Tower có thể đáp ứng 30 xe và sẵn sàng mở rộng khi số lượng xe tăng lên.

Tại TP HCM, mô hình xã hội hóa trạm sạc cũng đang giúp nhiều khu dân cư giải được bài toán nguy cơ cháy nổ khi sạc xe điện dưới hầm. Cuối tháng 12, chung cư Mỹ Phúc, tổ dân phố 53, phường Phú Định đưa vào hoạt động trạm sạc có sức chứa vài trăm xe trên diện tích 200 m2, xóa nỗi lo thiếu chỗ sạc của cộng đồng gần 4.000 nhân khẩu.

Trước đó, chung cư này từng xảy ra tình trạng cư dân tranh giành ổ cắm, tự ý rút phích điện của nhau gây mâu thuẫn. Bà Nguyễn Phương Mai, đại diện Ban quản lý cho biết đã dùng quỹ kết dư của nhà xe cùng sự ủng hộ của cư dân để quy hoạch lại bài bản 30 cổng sạc (tăng gấp đôi trước kia), trang bị đầy đủ thiết bị PCCC và đang có lộ trình mở rộng làm khu vực sạc ôtô điện.

"Đây không chỉ là giải pháp cho nhu cầu cư dân, còn là cách chung cư đồng hành cùng thành phố trong lộ trình chuyển đổi xanh", ông Hoàng Năng Hùng, Trưởng ban quản trị nói.

Hà Nội và TP HCM đang dẫn đầu cả nước với gần 80.000 ôtô và khoảng 200.000 xe máy điện. Con số này dự báo tiếp tục tăng mạnh theo xu hướng chuyển đổi xanh. Thực tế, hạ tầng tại hầu hết các chung cư đều không theo kịp tốc độ phát triển của xe điện. Nhiều nơi chọn giải pháp cực đoan là cấm sạc, gửi xe điện.

Khoảng trống này trở thành cơ hội cho các đơn vị cung cấp giải pháp trạm sạc trọn gói. Ông Phạm Hoàng Vũ, Phó giám đốc kinh doanh hệ thống trạm sạc Fascha cho biết đang triển khai gần 20 dự án tại các thành phố lớn. Khác với ổ cắm thủ công, trạm sạc chuyên nghiệp dùng phần mềm quản lý, tự động ngắt khi quá nhiệt và gửi cảnh báo đến người dùng lẫn đơn vị vận hành.

Về bài toán kinh tế, mô hình này hoạt động như ví điện tử: nạp trước, sạc sau. Đơn vị cung cấp chỉ bán giải pháp, thiết bị và bảo trì. Doanh thu được chuyển tự động về tài khoản chủ đầu tư tòa nhà. Chi phí đầu tư khoảng 25 triệu đồng cho một trạm 10 xe (chưa gồm hạ tầng phụ trợ). Nếu làm bài bản cả mái che, tổng chi phí khoảng 70 triệu đồng - con số nằm trong khả năng của các quỹ bảo trì chung cư quy mô trung bình.

Bà Triều Trân, đại diện Eboost - đơn vị vận hành hơn 2.000 điểm sạc - xác nhận nhu cầu tìm kiếm giải pháp chuyên nghiệp từ các ban quản lý đang tăng vọt. Thế mạnh của Eboost là phục vụ được đa dạng thương hiệu từ ôtô đến xe máy điện, tích hợp toàn bộ quy trình từ tìm trạm đến thanh toán trên ứng dụng di động, dễ dàng tìm được trạm và theo dõi quá trình sạc.

Tuy nhiên, bà Trân thừa nhận dù cầu cao, phần lớn chung cư vẫn e ngại triển khai do vướng mắc về công suất điện và quy định PCCC. "Chủ đầu tư đang loay hoay tìm đơn vị chuyên nghiệp để đảm bảo tuân thủ quy định, nhưng họ rất cần khung pháp lý và tiêu chuẩn kỹ thuật rõ ràng từ cơ quan quản lý", bà Trân kiến nghị.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Duy Thành, Tổng giám đốc một đơn vị vận hành chung cư phía Nam nhận định, công nghệ và chi phí không còn là vấn đề lớn. Cái khó nằm ở cơ chế. Để an toàn, nhiều nơi chọn lắp đặt ngoài trời, dẫn đến xung đột về cảnh quan với nhóm cư dân không dùng xe điện.

"Các mô hình thuê ngoài minh bạch hóa trách nhiệm là một lối thoát, giúp những cục pin không còn phải 'lang thang' đầy rủi ro trong thang máy hay căn hộ người dân", ông Thành nói.