Kiểm toán Nhà nước tính vốn đầu tư cao tốc Bắc - Nam thấp hơn 16.000 tỷ đồng so với tờ trình của Chính phủ

Mới đây, Tổng Kiểm toán Nhà nước, ông Trần Sỹ Thanh đã gửi báo cáo tới Quốc hội cho ý kiến về Dự án đầu tư xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021- 2025. Trong đó, ghi nhận ý kiến của cơ quan kiểm toán về tổng mức đầu tư, nguồn vốn và tiến độ dự án…

Giảm hơn 16.000 tỷ đồng so với tờ trình của Chính phủ

Cụ thể, theo tờ trình của Chính phủ, tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông theo quy hoạch dài 2.063 km, đã đưa vào khai thác 478 km, đang đầu tư 829 km, còn lại 756 km chưa đầu tư.

Phạm vi đầu tư giai đoạn 2021- 2025 là 729 km gồm các tuyến Bãi Vọt (Hà Tĩnh) - Cam Lộ (Quảng Trị), Quảng Ngãi - Nha Trang và Cần Thơ - Cà Mau, chia thành 12 dự án thành phần có thể vận hành khai thác độc lập. Riêng 27 km còn lại đoạn Hòa Liên - Túy Loan triển khai theo dự án riêng và cầu Cần Thơ 2 đầu tư sau 2025.

Theo Tiền Phong, về quy mô, Chính phủ kiến nghị đầu tư phân kỳ theo quy mô 4 làn xe bề rộng nền đường 17 m, toàn bộ các yếu tố kỹ thuật khác đáp ứng tốc độ thiết kế 100 - 120 km/h. 

Chính phủ đưa ra dự kiến 729 km cao tốc sẽ có tổng mức đầu tư khoảng 146.990 tỷ đồng. Trong đó chi phí xây dựng là 95.937 tỷ đồng, giải phóng mặt bằng là 19.097 tỷ đồng… 

Như vậy, chi phí cho dự án bình quân là 175,4 tỷ đồng/km (không tính GPMB).

Tuy nhiên, qua xem xét suất đầu tư các dự án đường cao tốc và theo kết quả kiểm toán một số dự án đường cao tốc có quy mô tương tự (4 làn xe), Kiểm toán Nhà nước xác định lại số liệu sơ bộ tổng mức đầu tư 756 km cao tốc Bắc - Nam phía Đông là 130.605 tỷ đồng. 

Trong đó chi phí xây dựng là 89.111 tỷ đồng, giải phóng mặt bằng 19.097 tỷ đồng, quản lý dự án 6.036 tỷ đồng, dự phòng là 16.361 tỷ đồng.

Như vậy, tổng chi phí đầu tư dự án do cơ quan kiểm toán ước tính thấp hơn 16.330 tỷ so với tờ trình của Chính phủ, tương đương chi phí bình quân 152,9 tỷ/km (không bao gồm GPMB).

Trên cơ sở đó, Kiểm toán Nhà nước đề nghị Chính phủ, chỉ đạo Bộ Giao thông vận tải và cơ quan liên quan rà soát kỹ sơ bộ tổng mức đầu tư của các dự án, tính khả thi của sơ bộ tổng mức đầu tư. 

Tham khảo số liệu của dự án đường cao tốc Mỹ Thuận - Cần Thơ giai đoạn 1 để bảo đảm khả năng cân đối nguồn vốn giai đoạn 2021-2025 và đảm bảo có đủ vốn triển khai hoàn thành toàn bộ dự án vào năm 2025.

Cần tính toán lại tiến độ của dự án

Theo Zing News, cũng tại báo cáo, Kiểm toán Nhà nước cho biết trong tờ trình của Chính phủ ghi nhận trong giai đoạn 2021-2025, dự án cần bố trí khoảng 119.666 tỷ đồng (81,4% tổng mức đầu tư), phần còn lại (khoảng 27.324 tỷ) sẽ được chuyển tiếp bố trí giai đoạn 2026-2030.

Theo kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021-2025 đã được Quốc hội thông qua, số tiền dự kiến bố trí đạt khoảng 47.169 tỷ. Như vậy, giai đoạn 2021-2025, cần bổ sung khoảng 72.497 tỷ đồng cho dự án cao tốc Bắc - Nam, kiến nghị cân đối từ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế xã hội.

Ngoài ra, tờ trình đưa ra nguyên tắc ưu tiên nguồn vốn đầu tư cho các dự án trọng điểm, có tác dụng lan tỏa, liên kết vùng, thúc đẩy tăng trưởng cho nền kinh tế, có khả năng hấp thụ vốn và đẩy nhanh tiến độ hoàn thành…

Tuy nhiên, Kiểm toán cho biết nguyên tắc điều hòa nguồn vốn giữa các dự án được Chính phủ đưa ra chưa có đánh giá đầy đủ yếu tố có thể ảnh hưởng đến việc triển khai các dự án, chưa có đánh giá cụ thể khả năng hấp thụ vốn đầu tư của các dự án dự kiến đầu tư trong năm 2024-2025 được đẩy tiến độ đầu tư vào năm 2022-2023.

Bên cạnh đó, những vướng mắc trong việc sắp xếp lại nguồn vốn trong Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, cũng như nguồn vốn bổ sung chưa được bảo đảm chắc chắn khi tại thời điểm hiện nay.

Vì vậy, Kiểm toán Nhà nước đề nghị Chính phủ xem xét bổ sung thông tin khả năng cân đối nguồn vốn này.

Về tiến độ, dự kiến tiến độ thi công dự án là từ 6/2023 đến năm 2025, kéo dài 2,5 năm. Tuy nhiên, cơ quan kiểm toán cho biết chưa có thuyết minh cụ thể tiến độ các giai đoạn thi công (nền đường, mặt đường, cầu…) và tiến độ dự án có sự khác biệt nhiều so với tiến độ của dự án tương tự là Mỹ thuận - Cần Thơ giai đoạn 1 (khởi công năm 2020 đến năm 2023, kéo dài 3,5 năm).

Theo đó, Kiểm toán Nhà nước đề nghị Chính phủ, chỉ đạo Bộ Giao thông vận tải và cơ quan liên quan rà soát, tính toán, xác định lại nguồn vốn đầu tư cho từng giai đoạn để đảm bảo cân đối được nhu cầu vốn hàng năm của dự án.