Indonesia thực sự là nhà xuất khẩu cá ngừ hàng đầu thế giới?

Tuy nhiên cần phải có thêm thông tin và số liệu để xác thực lại thông tin này, theo Jakarta Post.

Dữ liệu từ Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO) cho thấy năm 2018 Indonesia có sản lượng cá ngừ thương mại lớn nhất thế giới, đóng góp 16% vào thị trường cá ngừ toàn cầu. Ảnh: The Jakarta Post.

Đi tìm tính chân thực

Theo Tổ chức quản lí nghề cá khu vực (RFMO), trong đó Indonesia là thành viên, sản lượng cá ngừ toàn cầu năm 2016 lên tới 4,86 triệu tấn, trong khi sản lượng cá ngừ của Indonesia ở mức 670.000 tấn, với 75% trong số đó được đánh bắt tại Thái Bình Dương, phần còn lại là từ Ấn Độ Dương gồm cả cá ngừ vây xanh đắt tiền.

Sản lượng khai thác cá ngừ toàn cầu giảm xuống 4,73 triệu tấn trong năm 2017 trong khi Indonesia báo cáo sản lượng cá ngừ đánh bắt giảm còn 598.000 tấn. Theo dữ liệu của Ủy ban Cá ngừ Ấn Độ Dương (IOTC), số lượng cá ngừ Indonesia đánh bắt ở Ấn Độ Dương là 131.600 tấn trong đó 375 tấn là cá ngừ vây xanh.

Tuy nhiên, theo báo cáo quốc gia của Indonesia, sản lượng cá ngừ đánh bắt trong năm 2017 đã vượt quá 165.700 tấn, tăng 34.000 tấn so với dữ liệu của IOTC chỉ ra. 

Việc đồng bộ hóa dữ liệu là bắt buộc vì tổng sản lượng khai thác sẽ quyết định mức phí biến đổi mà Indonesia phải trả cho IOTC. Có 163 tàu đánh bắt đăng kí với tổng trọng tải 14.078 tấn đang hoạt động tại Indonesia, theo Jakarta Post.

Mặt khác, trong báo cáo gửi Ủy ban Nghề cá Tây và Trung Thái Bình Dương (WCPFC), năm 2017, Indonesia đã đánh bắt hơn 466.000 tấn cá ngừ ở Thái Bình Dương với hơn 60% đến từ quốc gia ven biển.

Đội tàu đánh bắt của Indonesia đăng kí với RFMO giảm mạnh từ năm 2014 nhưng việc đánh bắt cá ngừ vẫn tương đối ổn định trong 4 năm qua.

Chính phủ tuyên bố việc ngăn chặn đánh bắt bất hợp pháp đã giúp tăng nguồn tài nguyên thủy sản tiềm năng và sản lượng cá ngừ xuất khẩu giảm tương đối kể từ năm 2015.

Hơn nữa, cá ngừ và cá ngừ vằn không nằm trong danh sách nguồn thủy sản tiềm năng quy định tại Nghị định Bộ trưởng Bộ Hàng hải và Thủy sản số 47/2016 và Nghị định Bộ trưởng Bộ Hàng hải và Thủy sản số 50/2017.

Nhắc đến báo cáo của IOTC và WCPFC, Indonesia là nền kinh tế đứng đầu toàn cầu trong đánh bắt cá ngừ trong giai đoạn 2011 - 2017. 

Ở Thái Bình Dương, Indonesia đứng đầu danh sách trước Papua New Guinea, Nhật Bản, Hàn Quốc và Đài Loan.

Tại Ấn Độ Dương, Indonesia lần đầu tiên rơi xuống vị trí thứ ba vào năm 2017, xếp sau Tây Ban Nha và Maldives. Indonesia sẽ trượt xa hơn trong bảng xếp hạng nếu chính sách không được đổi mới và tài nguyên biển chưa được sử dụng đúng cách.

Theo cơ sở Thống kê dữ liệu của Liên Hợp Quốc, trong năm 2018 Thái Lan là nhà xuất khẩu cá ngừ số một toàn cầu với 535.612 tấn, trị giá khoảng 2,32 tỉ USD, tiếp theo là Tây Ban Nha, Đài Loan, Ecuador, Trung Quốc, Hàn Quốc, Papua New Guinea và Seychelles. Indonesia chỉ đứng thứ 9 với 167.695 tấn, trị giá 710,11 triệu USD, giảm so với vị trí thứ sáu năm 2017.

Giá trị xuất khẩu là một chỉ số quan trọng, nhưng trong ngành thủy sản khối lượng xuất khẩu cũng quan trọng không kém vì nó cho biết liệu năng lực sản xuất có được sử dụng tối ưu hay không.

Trên thực tế, xuất khẩu cá ngừ của Indonesia chỉ chiếm 30% sản lượng trung bình, con số được cho là thấp.

Cải cách ngành cá ngừ quốc gia Indonesia

Để quản lí nguồn tài nguyên cá ngừ tối ưu, tất cả bên liên quan cần làm đúng nhiệm vụ của mình. Nguồn tài nguyên thủy sản 12,54 triệu tấn của Indonesia là điều đáng tự hào, nhưng chúng lại bị sử dụng quá mức. 

Chỉ 3,6% nguồn thủy sản được khai thác bằng cách sử dụng tàu đánh cá có trọng tải từ 30 tấn trở lên. Việc sử dụng dưới mức tối ưu này chắc chắn không phù hợp với luật thủy sản và hoàn toàn mâu thuẫn với chiến dịch hàng hải toàn cầu của Indonesia.

Indonesia chắc chắn không phải là nhà xuất khẩu cá ngừ lớn nhất thế giới nhưng ít nhất nằm trong số 3 nước hàng đầu trong 5 năm tới nếu những thay đổi chính sách được đưa ra để hỗ trợ việc sử dụng tài nguyên cá ngừ bền vững. 

Sự tăng tốc của ngành công nghiệp cá ngừ sẽ khó đạt được nếu chỉ dựa vào các tàu cá nhỏ hoạt động chủ yếu ở vùng nước ven biển.

Cuộc bầu cử tổng thống gần đây là thời điểm thuận lợi để hiện thực hóa mục tiêu. Chính phủ nhiệm kì tới nên bắt đầu lên kế hoạch chiến lược và huy động toàn bộ lực lượng của đội tàu đánh cá trên toàn quốc đến vùng đặc quyền kinh tế của Indonesia để tăng sản lượng đánh bắt cá ngừ.