Hơn 47.000 sản phẩm và 17.000 gian hàng trên sàn TMĐT bị xử lý do gian lận thương mại trong năm 2025

Tại Diễn đàn “Gian lận thương mại trên không gian mạng: Thách thức và giải pháp ngăn chặn” diễn ra chiều 30/12, ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch Liên đoàn Thưng mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), cho biết theo báo cáo của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), chỉ tính riêng 9 tháng đầu năm 2025, doanh số thương mại điện tử trong nước đã đạt 305.900 tỷ đồng, tăng 34,35% so với cùng kỳ năm 2024.

Sự tăng trưởng bứt phá của tăng trưởng thương mại điện tử trong nước đã góp phần đưa Việt Nam thành một trong những thị trường tiềm năng nhất khu vực ASEAN.

Tuy nhiên, bên cạnh ưu thế, lĩnh vực thương mại điện tử cũng đem lại không ít hệ lụy như việc lợi dụng kẽ hở, có hiện tượng làm ăn chụp giật đã lách luật hay cố tình gian dối để cung cấp những sản phẩm giả, kém chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe, thậm chí tính mạng của người tiêu dùng, ảnh hưởng đến doanh nghiệp làm ăn chân chính, khiến người tiêu dùng hoang mang lo lắng...

Theo ghi nhận từ Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, chỉ riêng quý III/2025, các đơn vị, địa phương đã phát hiện, bắt giữ và xử lý hơn 31.000 vụ việc liên quan đến buôn lậu và gian lận thương mại. Số tiền thu nộp ngân sách nhà nước vượt 3.600 tỷ đồng.

Lực lượng chức năng đã khởi tố 462 vụ án hình sự với 915 đối tượng, phản ánh mức độ gia tăng cả về quy mô lẫn tính chất tinh vi của các hành vi vi phạm. 

Thông tin thêm về vấn đề này, bà Lê Thị Hà, Trưởng phòng Quản lý hoạt động Thương mại điện tử, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), cho biết chỉ tính riêng năm 2025, cơ quan chức năng đã gỡ bỏ hơn 47.000 thông tin và sản phẩm bị xác định là hàng giả, hàng nhái, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ hoặc có dấu hiệu vi phạm, tăng mạnh khi các năm trước chỉ đạt chưa tới 10.000 thông tin và sản phẩm.

Bên cạnh đó, khoảng 17.000 gian hàng vi phạm trên các nền tảng thương mại điện tử cũng đã bị xử lý, trong đó tập trung nhiều ở các sàn lớn.

Theo Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Luật Thương mại điện tử dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/7/2026 được xem là bước ngoặt quan trọng, góp phần hoàn thiện hành lang pháp lý không chỉ cho lĩnh vực thương mại điện tử mà còn cho toàn bộ hoạt động kinh doanh trên không gian mạng.

Buôn lậu, hàng giả gia tăng với quy mô vi phạm lớn hơn

Nhận định về tình hình và định hướng giải pháp thời gian tới, ông Trần Đức Đông, Phó Chánh Văn phòng Ban Chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia), cho biết buôn lậu, gian lận thương mại, nhất là sản xuất, kinh doanh hàng giả và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, vẫn diễn biến phức tạp với nhiều yếu tố rủi ro.

Theo ông Đông, xu hướng vi phạm đang chuyển từ quy mô nhỏ lẻ, tự phát sang việc lợi dụng tư cách pháp nhân để thành lập doanh nghiệp, hình thành các hệ sinh thái liên danh, liên kết trong và ngoài nước, tổ chức thành các đường dây, ổ nhóm với phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, quy mô và mức độ vi phạm ngày càng nghiêm trọng.

Các hoạt động này cũng dần chuyển từ sản xuất, kinh doanh, mua bán, vận chuyển trực tiếp sang ứng dụng công nghệ số và thương mại điện tử để đặt hàng, kinh doanh và vận chuyển hàng hóa vi phạm thông qua dịch vụ bưu chính, chuyển phát nhanh.

Trong khi đó, do còn vướng mắc về cơ chế, thiếu lực lượng, biện pháp, ứng dụng khoa học kỹ thuật và sự phối hợp đồng bộ, nhiều loại hàng lậu, hàng cấm, hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ vẫn được công khai mua bán trên môi trường mạng và giao đến tận tay người tiêu dùng.

Theo thống kê của cơ quan chức năng, các vụ gian lận thương mại được phát hiện hiện chiếm tỷ lệ rất lớn, từ 79 - 87% trong tổng số các vụ việc vi phạm. Ngược lại, các vụ việc liên quan đến hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ dù diễn biến phức tạp nhưng tỷ lệ phát hiện, xử lý còn thấp, chỉ chiếm từ 1,6 - 4,6%.

Bên cạnh đó, một số vụ việc khi phát hiện vi phạm không xác định được đối tượng, gây khó khăn cho công tác thu giữ, bảo quản và xử lý vật chứng. Những vấn đề này đang đặt ra thách thức lớn đối với các cấp, các ngành và lực lượng chức năng trong quá trình thực thi nhiệm vụ.

Để tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong thời gian tới, ông Trần Đức Đông nhấn mạnh trước hết, cần tiếp tục quán triệt và triển khai nghiêm túc các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng và Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia.

Đồng thời, cần rà soát, xử lý các khó khăn, vướng mắc trong quy định pháp luật, cơ chế phối hợp và các điều kiện liên quan; kịp thời kiến nghị sửa đổi, bổ sung, từng bước hoàn thiện thể chế, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý.

Cùng với đó, Ban Chỉ đạo 389 các bộ, ngành, địa phương và các lực lượng chức năng cần chủ động nắm tình hình, tập trung thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm vi phạm, đặc biệt nhắm trúng các đối tượng chủ mưu, cầm đầu và đường dây, ổ nhóm phức tạp nhằm tăng hiệu quả răn đe, phòng ngừa.

Phó Chánh Văn phòng Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia cũng nhấn mạnh vai trò của việc ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ số, xây dựng dữ liệu về hàng hóa, kết nối liên thông dữ liệu truy xuất chuỗi sản phẩm; tăng cường phối hợp, khai thác và chia sẻ thông tin giữa các lực lượng. Song song với đó, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền theo hướng tăng tần suất, đa dạng hình thức, bảo đảm nội dung và chất lượng.

Việc đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ thực thi, bổ sung kinh phí, trang bị phương tiện chuyên dùng, cùng với các chính sách an sinh xã hội, giải quyết việc làm cho cư dân khu vực biên giới, vùng sâu, vùng xa, cũng được xác định là giải pháp quan trọng nhằm hạn chế tối đa tình trạng bị lợi dụng, lôi kéo tham gia buôn lậu, sản xuất, buôn bán hàng giả.