Chính phủ Mỹ đóng cửa, Trump cân nhắc tuyên bố tình trạng khẩn cấp

Những bế tắc khiến Chính phủ Mỹ trước nguy cơ đóng cửa

Để thoát khỏi chiếc bẫy chính trị do chính tay tạo ra, ông Trump đã nhấn mạnh vào ngày 10/1 rằng ông sẽ tuyên bố tình trạng khẩn cấp, từ đó ông Trump mới có thể được Quốc hội chấp nhận cho xây dựng bức tường bởi đây vốn là một lời hứa quan trọng trong chiến dịch bầu cử của vị tổng thống này năm 2016, theo Reuters.

Tổng thống Donald Trump

Ban đầu, ông Trump cam kết Mexico sẽ phải trả tiền để đi qua bức tường biên giới mà theo ông, đây là điều cần thiết nhằm ngăn chặn dòng người nhập cư bất hợp pháp và ma túy. Tuy nhiên, chính phủ Mexico từ chối đề xuất trên. Hiện tại, ông Trump đang yêu cầu Quốc hội đầu tư 5,7 tỉ USD tiền thuế cho bức tường biên giới.

Đề xuất của ông Trump nhanh chóng vấp phải sự phản đối bởi Đảng Dân chủ, những người cho rằng bức tường này không mang lại hiệu quả và đã lỗi thời đối với một vấn đề phức tạp.

Bế tắc này đã khiến 1/4 chính phủ liên bang đóng cửa và hàng trăm nghìn nhân viên nghỉ việc không lương.

Việc đóng cửa một phần chính phủ liên bang đã bước vào ngày thứ 21 ngày hôm nay, 11/1. Nó sẽ sớm trở thành đợt đóng cửa chính phủ dài hơi nhất trong lịch sử vào ngày mai.

Khi không đạt được thỏa thuận trong Tòa nhà Quốc hội, ông Trump đã công khai thông tin về việc tuyên bố tình trạng khẩn cấp trong một chuyến ghé thăm biên giới Texas ngày 10/1.

Một nhân viên thân tín của ông Trump đánh giá thời điểm cho động thái tuyên bố tình trạng khẩn cấp đã đến. Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Lindsey Graham cho biết trong một tuyên bố: “Đã đến lúc Tổng thống Trump sử dụng quyền hạn khẩn cấp để gây quỹ cho việc xây dựng bức tường biên giới. Tôi hi vọng bức tường sẽ mang lại hiệu quả”.

Các tờ Wall Street Journal, NBC và Washington Post đã trích dẫn một vài nguồn tin dấu tên, theo đó cho biết Nhà Trắng đã yêu cầu Quân đoàn Kĩ sư Mỹ xem xét chuyển tiền từ ngân sách của họ sang bức tượng và nghiên cứu cách xây dựng nhanh chóng trong trường hợp tuyên bố tình trạng khẩn cấp được đưa ra.

Reuters hiện nay vẫn chưa thể xác minh độ chính xác của thông tin trên.

Các nhà phê bình chiến lược [tuyên bố tình trạng] khẩn cấp quốc gia cho rằng điều này là bất hợp pháp. Trong mọi trường hợp, điều này gần như chắc chắn sẽ kích hoạt một phiên tòa do Đảng Dân chủ cầm trịch, chưa kể đến cáo buộc cố gắng phá vỡ quyền lực của Quốc hội đối với ngân sách quốc gia [của ông Trump].

Mất nhiều tháng để chính phủ hoạt động bình thường?

Nếu phiên tòa xảy ra, chính phủ có thể trở lại hoạt động bình thường trong khi các thẩm phán cân nhắc vụ việc, có thể mất nhiều tháng.

“Sau khi có thông báo khẩn cấp, việc xây dựng bức tưởng thông qua mệnh lệnh hành pháp có thể sẽ trở nên yếu ớt hơn. Tuy nhiên, ít nhất nó sẽ cho phép Tổng thống Trump di chuyển ra khỏi chiếc hộp mà ông tự xếp cho mình”, ông Charles Gabriel, nhà phân tích tại doanh nghiệp chuyên lập chiến lược Capital Alpha Partners, cho biết.

Tài trợ một phần của chính phủ đã hết hạn vào ngày 22/12/2018, khiến nhiều bộ từ Tư pháp, Nông nghiệp và Tài chính đến Thương mại và An ninh Nội địa không có tiền để vận hành các chương trình và trả lương cho nhân viên.

Tuyên bố khẩn cấp sẽ đi kèm với rủi ro. Ngay cả một số cộng sự thuộc Đảng Cộng hòa của ông Trump cũng bày tỏ lo ngại về động thái trên. Trong bối cảnh Hiến pháp trao quyền cho Quốc hội để đặt ra các ưu tiên chi tiêu và đầu tư phù hợp, họ đang lo ngại về một cuộc chiến pháp lí và tiền lệ thiếu khôn ngoan từ phía ông Trump.

“Nếu ông Trump vượt qua trở ngại lần này, điều gì sẽ ngăn chặn một tổng thống Đảng Dân chủ tuyên bố ‘tình trạng khẩn cấp’ vào ngày đầu tiên nhậm chức, liên quan đến vấn đề biến đổi khí hậu/chăm sóc sức khỏe?” Chris Krueger, nhà phân tích tại doanh nghiệp chuyên lập chiến lược Cowen Washitington Research Group, từng đặt câu hỏi.

Thượng nghị sĩ Joe Manchin, một thành viên Đảng Dân chủ ôn hòa và có mối quan hệ tốt với ông Trump, nói rằng tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia là “sai, nhưng tôi nghĩ rằng đây là lối thoát duy nhất của ông ấy”.

Ông Manchin dự đoán rằng nếu ông Trump đưa ra tuyên bố, Quốc hội sẽ ngay lập tức chuyển sang các dự luật tài trợ cho nhiều cơ quan khác nhau, bất chấp việc tổng thống có thể kí thành luật.

Trong khi một số thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa bắt đầu kêu gọi chấm dứt việc đóng cửa chính phủ, các nhà lãnh đạo đảng vạch đường cho Trump trong tuần này đã phớt lờ việc thông qua Hạ viện do Đảng Dân chủ kiểm soát, liên quan đến các dự luật tài trợ cho các cơ quan chính phủ. Hạ viện dự kiến sẽ thông qua nhiều dự luật như vậy ngày 11/1.

Xem thêm Ông Trump tuyên bố sẵn sàng để Chính phủ Mỹ 'đóng cửa nhiều năm' Ông Trump tuyên bố sẵn sàng để Chính phủ Mỹ 'đóng cửa nhiều năm'